tag:blogger.com,1999:blog-35280137270929307872023-11-15T23:47:01.728-08:00عبدالحفيظ لغاريAbdul Hafeez Lagharihttp://www.blogger.com/profile/10746917615851763902noreply@blogger.comBlogger34125tag:blogger.com,1999:blog-3528013727092930787.post-55804102084899634192016-09-25T23:28:00.000-07:002016-09-25T23:28:10.471-07:00بدر ابڙي جو انٽرويو<div style="background-color: #fcfcff; color: #141414; font-family: Conv_mbsindhiweb, "Trebuchet MS", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 20px; margin: 0px; padding: 0px; text-align: center;">
<div style="text-align: right;">
<b><span style="color: red;">بدر ابڙو-تعارف</span></b></div>
<b><div style="text-align: right;">
<b>ابڙو بدر: </b>برک ڪهاڻيڪار جمال ابڙي جي فرزند ۽ علامه علي خان ابڙي جي پوٽي نامياري ليکڪ، صحافي، لغت نويس ۽ محقق <a class="externalLink" href="http://www.encyclopediasindhiana.org/article.php?Dflt=%D8%A8%D8%AF%D8%B1" style="border-radius: 5px; color: #176093; margin: 0px -3px; padding: 0px 3px; text-decoration: none;" target="_blank">-بدر-</a>ابڙي جي پئدائش 19 ڊسمبر 1953 تي لاڙڪاڻي ۾ ٿي. شروعاتي <a class="externalLink" href="http://www.encyclopediasindhiana.org/article.php?Dflt=%D8%AA%D8%B9%D9%84%D9%8A%D9%85" style="border-radius: 5px; color: #176093; margin: 0px -3px; padding: 0px 3px; text-decoration: none;" target="_blank">-تعليم-</a> لاڙڪاڻي، خيرپور، ٽنڊي الهيار ۽ سجاول مان ورتائين. مئٽرڪ ماڊل اسڪول حيدرآباد مان 1969ع ۾ ڪيائين ۽ انٽر کان پوءِ ڪراچيءَ مان بي ڪام جي ڊگري حاصل ڪيائين. ادبي گهراڻي سان تعلق سبب 1973ع کان مختصر ڪهاڻيون لکڻ سان آغاز ڪندي، سنڌي ادبي سنگت ڪراچيءَ جي گڏجاڻين ۾ دلچسپي سان شريڪ ٿيندو رهيو. <a class="externalLink" href="http://www.encyclopediasindhiana.org/article.php?Dflt=%D8%A7%D9%86" style="border-radius: 5px; color: #176093; margin: 0px -3px; padding: 0px 3px; text-decoration: none;" target="_blank">-ان-</a> دور ۾ <a class="externalLink" href="http://www.encyclopediasindhiana.org/article.php?Dflt=%D8%A7%D9%86%D9%88%D8%B1" style="border-radius: 5px; color: #176093; margin: 0px -3px; padding: 0px 3px; text-decoration: none;" target="_blank">-انور-</a> پيرزادو، فقير محمد لاشاري، عبدالرحمان نقاش، مشتاق باگاڻي، بيدل مسرور، هدايت <a class="externalLink" href="http://www.encyclopediasindhiana.org/article.php?Dflt=%D8%A8%D9%84%D9%88%DA%86" style="border-radius: 5px; color: #176093; margin: 0px -3px; padding: 0px 3px; text-decoration: none;" target="_blank">-بلوچ-</a> ۽ ٻيا دوست سنگت ۾ سرگرم هئا،<a class="externalLink" href="http://www.encyclopediasindhiana.org/article.php?Dflt=%D8%AA%D8%A7%D8%AC" style="border-radius: 5px; color: #176093; margin: 0px -3px; padding: 0px 3px; text-decoration: none;" target="_blank">-تاج-</a> بلوچ، شمشير الحيدري، <a class="externalLink" href="http://www.encyclopediasindhiana.org/article.php?Dflt=%D8%A8%D8%AF%D8%B1%20%D9%82%D8%B1%D9%8A%D8%B4%D9%8A" style="border-radius: 5px; color: #176093; margin: 0px -3px; padding: 0px 3px; text-decoration: none;" target="_blank">-بدر قريشي-</a> ۽ <a class="externalLink" href="http://www.encyclopediasindhiana.org/article.php?Dflt=%D8%AA%D8%A7%D8%AC%D9%84%20%D8%A8%D9%8A%D9%88%D8%B3" style="border-radius: 5px; color: #176093; margin: 0px -3px; padding: 0px 3px; text-decoration: none;" target="_blank">-تاجل بيوس-</a> سندس سينيئر ساٿي هئا.</div>
</b><div style="text-align: right;">
1980ع ۾ ضياءَالحق جي مارشل لا واري عرصي ۾ ڪميونسٽ پارٽيءَ خلاف ڪارروائيءَ ٿي ته <a class="externalLink" href="http://www.encyclopediasindhiana.org/article.php?Dflt=%D8%A8%D8%AF%D8%B1" style="border-radius: 5px; color: #176093; margin: 0px -3px; padding: 0px 3px; text-decoration: none;" target="_blank">-بدر-</a> ابڙو پنهنجي دوستن پروفيسر جمال نقوي، ڪامريڊ امر لال، سهيل سانگيءَ، شبير شر ۽ ڪمال وارثيءَ سميت گرفتار ڪيو ويو.ڪميونسٽ پارٽيءَ جي دوستن تي خاص فوجي عدالت ۾ ڪيس هليو، جيڪو ”ڄام ساقي ڪيس“ جي نالي سان مشهور ٿيو، <a class="externalLink" href="http://www.encyclopediasindhiana.org/article.php?Dflt=%D8%A7%D9%86" style="border-radius: 5px; color: #176093; margin: 0px -3px; padding: 0px 3px; text-decoration: none;" target="_blank">-ان-</a> ڪيس ۾ ملڪ جا اهم <a class="externalLink" href="http://www.encyclopediasindhiana.org/article.php?Dflt=%D8%AA%D8%B1%D9%8A%D9%86" style="border-radius: 5px; color: #176093; margin: 0px -3px; padding: 0px 3px; text-decoration: none;" target="_blank">-ترين-</a> سياستدان محترمه بينظير ڀٽو، خان ولي خان، مير غوث بخش بزنجو، مولانا شاهه محمد امروٽي ۽ ٻيا کوڙ صاحب بچاءَ جي شاهدن طور پيش ٿيا. <a class="externalLink" href="http://www.encyclopediasindhiana.org/article.php?Dflt=%D8%A8%D8%AF%D8%B1" style="border-radius: 5px; color: #176093; margin: 0px -3px; padding: 0px 3px; text-decoration: none;" target="_blank">-بدر-</a> ابڙو چئن سالن تائين جيل ۾ رهيو. کيس <a class="externalLink" href="http://www.encyclopediasindhiana.org/article.php?Dflt=%D8%A7%D9%8A%D9%85%D9%86%D8%B3%D9%BD%D9%8A%20%D8%A7%D9%86%D9%BD%D8%B1%D9%86%D9%8A%D8%B4%D9%86%D9%84" style="border-radius: 5px; color: #176093; margin: 0px -3px; padding: 0px 3px; text-decoration: none;" target="_blank">-ايمنسٽي انٽرنيشنل-</a> پاران ’ضمير جو قيدي‘ قرار ڏنو ويو. <a class="externalLink" href="http://www.encyclopediasindhiana.org/article.php?Dflt=%D8%A7%D9%86" style="border-radius: 5px; color: #176093; margin: 0px -3px; padding: 0px 3px; text-decoration: none;" target="_blank">-ان-</a> بعد هن صحافت جو پيشو اختيار ڪيو. 1985ع کان هلال <a class="externalLink" href="http://www.encyclopediasindhiana.org/article.php?Dflt=%D9%BE%D8%A7%DA%AA%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" style="border-radius: 5px; color: #176093; margin: 0px -3px; padding: 0px 3px; text-decoration: none;" target="_blank">-پاڪستان-</a> ڪراچيءَ ۾ ڪم ڪرڻ لڳو، 1990ع ۾ روزاني ”پڪار“ سکر جو <a class="externalLink" href="http://www.encyclopediasindhiana.org/article.php?Dflt=%D8%A7%D9%8A%DA%8A%D9%8A%D9%BD%D8%B1" style="border-radius: 5px; color: #176093; margin: 0px -3px; padding: 0px 3px; text-decoration: none;" target="_blank">-ايڊيٽر-</a> ٿيو. بعد ۾ ”پڪار“ ڪراچيءَ مان ڇپجڻ لڳي ته اتي به سندس <a class="externalLink" href="http://www.encyclopediasindhiana.org/article.php?Dflt=%D8%A7%D9%8A%DA%8A%D9%8A%D9%BD%D8%B1" style="border-radius: 5px; color: #176093; margin: 0px -3px; padding: 0px 3px; text-decoration: none;" target="_blank">-ايڊيٽر-</a> هو. 1993ع ۾ هن ادبي، سياسي ۽ سماجي مخزن ”روح رهاڻ“ <a class="externalLink" href="http://www.encyclopediasindhiana.org/article.php?Dflt=%D8%AC%D8%A7%D8%B1%D9%8A" style="border-radius: 5px; color: #176093; margin: 0px -3px; padding: 0px 3px; text-decoration: none;" target="_blank">-جاري-</a> ڪئي، جنهن جا نوَ (9) پرچا اچي سگهيا. 1997ع ۾ پاڻ ”برسات“ جو <a class="externalLink" href="http://www.encyclopediasindhiana.org/article.php?Dflt=%D8%A7%D9%8A%DA%8A%D9%8A%D9%BD%D8%B1" style="border-radius: 5px; color: #176093; margin: 0px -3px; padding: 0px 3px; text-decoration: none;" target="_blank">-ايڊيٽر-</a> مقرر ٿيو. هن وقت تائين <a class="externalLink" href="http://www.encyclopediasindhiana.org/article.php?Dflt=%D8%A8%D8%AF%D8%B1" style="border-radius: 5px; color: #176093; margin: 0px -3px; padding: 0px 3px; text-decoration: none;" target="_blank">-بدر-</a>ابڙي جا ڪيترائي ڪتاب شايع ٿي چڪا آهن، <a class="externalLink" href="http://www.encyclopediasindhiana.org/article.php?Dflt=%D8%AC%D9%86" style="border-radius: 5px; color: #176093; margin: 0px -3px; padding: 0px 3px; text-decoration: none;" target="_blank">-جن-</a> ۾ ”تنقيد نگاري“ (1985ع)، ”رني ڪوٽ“ (1989)، ”هنگلاج ۽ لاهوت“ (تحقيق: 1992ع ۾)، ”رياست جهنگل جي آکاڻي“ (ڪهاڻيون: 1992)، ”جيل جي ڊائري“ (1994)، ”سنڌوءَ جو سفر“ (1994)، ڀڳوانن جي ڀونءِ (نيپال جو سفر نامو) 1996، ”رني ڪوٽ“ (اردوءَ ۾: 1997ع)، ”ماڻهو“ (1998)، ”سنڌ جو شاهه“ (2000ع) شامل آهن. <a class="externalLink" href="http://www.encyclopediasindhiana.org/article.php?Dflt=%D8%A7%D9%86" style="border-radius: 5px; color: #176093; margin: 0px -3px; padding: 0px 3px; text-decoration: none;" target="_blank">-ان-</a> کان علاوه سندس تحقيقي سفرناما به ڇپائيءَ هيٺ آهن، <a class="externalLink" href="http://www.encyclopediasindhiana.org/article.php?Dflt=%D8%AC%D9%86" style="border-radius: 5px; color: #176093; margin: 0px -3px; padding: 0px 3px; text-decoration: none;" target="_blank">-جن-</a> ۾ ”کيرٿر جو سفر“ جا پنج جلد، ”ڪوهستان جو سفر“، ”سنڌ ۾ پٿرن تي قديم نقاشي“، ”منڇر گاج دنيا“ ”ڪُتي جي قبر ڏانهن“ ۽ ”سيوهڻ جي تاريخ“ شامل آهن. <a class="externalLink" href="http://www.encyclopediasindhiana.org/article.php?Dflt=%D8%A7%D9%86" style="border-radius: 5px; color: #176093; margin: 0px -3px; padding: 0px 3px; text-decoration: none;" target="_blank">-ان-</a> کان سواءِ هن موضوع وار <a class="externalLink" href="http://www.encyclopediasindhiana.org/article.php?Dflt=%D8%A7%D9%86%D8%B3%D8%A7%D8%A6%D9%8A%DA%AA%D9%84%D9%88%D9%BE%D9%8A%DA%8A%D9%8A%D8%A7" style="border-radius: 5px; color: #176093; margin: 0px -3px; padding: 0px 3px; text-decoration: none;" target="_blank">-انسائيڪلوپيڊيا-</a> لاءِ به اهم معلومات تي مبني ڪتاب تيار ڪيا آهن، <a class="externalLink" href="http://www.encyclopediasindhiana.org/article.php?Dflt=%D8%AC%D9%86" style="border-radius: 5px; color: #176093; margin: 0px -3px; padding: 0px 3px; text-decoration: none;" target="_blank">-جن-</a> مان تازو ”سنڌ جي جهنگلي جيوت“ بابت ڪتاب سنڌي لئنگئيج اٿارٽي طرفان (2009ع) ۾شايع ٿيو آهي، <a class="externalLink" href="http://www.encyclopediasindhiana.org/article.php?Dflt=%D8%A7%D9%86" style="border-radius: 5px; color: #176093; margin: 0px -3px; padding: 0px 3px; text-decoration: none;" target="_blank">-ان-</a> کان سواءِ هن اداري پاران ڇپجندڙ <a class="externalLink" href="http://www.encyclopediasindhiana.org/article.php?Dflt=%D8%A7%D9%86%D8%B3%D8%A7%D8%A6%D9%8A%DA%AA%D9%84%D9%88%D9%BE%D9%8A%DA%8A%D9%8A%D8%A7%20%D8%B3%D9%86%DA%8C%D9%8A%D8%A7%D9%86%D8%A7" style="border-radius: 5px; color: #176093; margin: 0px -3px; padding: 0px 3px; text-decoration: none;" target="_blank">-انسائيڪلوپيڊيا سنڌيانا-</a> جي عنوان سان تيار ٿيندڙ <a class="externalLink" href="http://www.encyclopediasindhiana.org/article.php?Dflt=%D8%A7%D9%86%D8%B3%D8%A7%D8%A6%D9%8A%DA%AA%D9%84%D9%88%D9%BE%D9%8A%DA%8A%D9%8A%D8%A7" style="border-radius: 5px; color: #176093; margin: 0px -3px; padding: 0px 3px; text-decoration: none;" target="_blank">-انسائيڪلوپيڊيا-</a> جي پهرئين جلد جي تياريءَ ۾ به سندس اهم ڪردار آهي. جڏهن ته سندس اڻ ڇپيل ڪتابن ۾ ”خواب ۽ خيال“ (شاعري) ۽ صوفياڻي فلسفي تي ٻڌل تحريرن جو مجموعو ”پيهي جان پاڻ ۾“ شامل آهن. <a class="externalLink" href="http://www.encyclopediasindhiana.org/article.php?Dflt=%D8%A8%D8%AF%D8%B1" style="border-radius: 5px; color: #176093; margin: 0px -3px; padding: 0px 3px; text-decoration: none;" target="_blank">-بدر-</a> ابڙي مختلف اخبارن ۾ ڪيترائي سلسليوار ڪالم، <a class="externalLink" href="http://www.encyclopediasindhiana.org/article.php?Dflt=%D8%A7%D9%8A%DA%8A%D9%8A%D9%BD%D9%88%D8%B1%D9%8A%D9%84" style="border-radius: 5px; color: #176093; margin: 0px -3px; padding: 0px 3px; text-decoration: none;" target="_blank">-ايڊيٽوريل-</a> ۽ مضمون به لکيا، <a class="externalLink" href="http://www.encyclopediasindhiana.org/article.php?Dflt=%D8%AC%D9%86" style="border-radius: 5px; color: #176093; margin: 0px -3px; padding: 0px 3px; text-decoration: none;" target="_blank">-جن-</a> ۾ ”هيءَ سين“ جي سري هيٺ هلال <a class="externalLink" href="http://www.encyclopediasindhiana.org/article.php?Dflt=%D9%BE%D8%A7%DA%AA%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" style="border-radius: 5px; color: #176093; margin: 0px -3px; padding: 0px 3px; text-decoration: none;" target="_blank">-پاڪستان-</a> ۾ ”زندگي جدوجهد، اڻٿڪ سفر“ (هلال پاڪستان). ”سنڌ باد“ (هلال پاڪستان) ”وتايو فقير سوچي ٿو“، (برسات)، ”آئينو“. (سنڌ، ڪاوش ۽ خبرون اخبارن ۾). دلچسپي جي ڳالهه ته هن هڪ درجن کن فرضي نالن سان پڻ ڪالم لکيا، <a class="externalLink" href="http://www.encyclopediasindhiana.org/article.php?Dflt=%D8%AC%D9%86" style="border-radius: 5px; color: #176093; margin: 0px -3px; padding: 0px 3px; text-decoration: none;" target="_blank">-جن-</a> ۾ ڪڏهن ”شهباز لطيف“ ڪڏهن ”مترش“، ”احسان الله“، ”بشير عباسي“، ”آديسي“، ”تمر لاهوتي“ ۽ ’سنڌ باد‘ جهڙا نالا استعمال ڪيا. کيس مڃتا طور APNS اوارڊ 1987ع ۾ مليو. آرٽس ڪائونسل مان مجسمي سازيءَ جو ڪورس ڪيائين جنهن سال هن کي سڄي ڪراچيءَ ۾ پهرين پوزيشن حاصل ٿي. 1986ع ۾ <a class="externalLink" href="http://www.encyclopediasindhiana.org/article.php?Dflt=%D8%A8%D8%AF%D8%B1" style="border-radius: 5px; color: #176093; margin: 0px -3px; padding: 0px 3px; text-decoration: none;" target="_blank">-بدر-</a> ابڙي شاهه لطيف جو خيالي مجسمو پڻ ٺاهيو. سندس زندگيءَ جو هڪ اهم پهلو مهم جوئي پڻ آهي. هن 1989ع ۾ ڪابل نديءَ کان ڪراچيءَ تائين ٻيڙين ذريعي سنڌوءَ جو سفر ڪيو ۽ لڳ ڀڳ سڄو کيرٿر ڏسڻ کان پوءِ ڪتابَ لکيائين .</div>
<div style="text-align: right;">
بدر ابڙي ويجهي ماضيءَ کان <a class="externalLink" href="http://www.encyclopediasindhiana.org/article.php?Dflt=%D8%A2%DA%AA%D8%B3%D9%81%D9%88%D8%B1%DA%8A%20%D9%8A%D9%88%D9%86%D9%8A%D9%88%D8%B1%D8%B3%D9%BD%D9%8A" style="border-radius: 5px; color: #176093; margin: 0px -3px; padding: 0px 3px; text-decoration: none;" target="_blank">-آڪسفورڊ يونيورسٽي-</a> پريس ڪراچيءَ ۾ پڻ فرض نڀايا آهن، <a class="externalLink" href="http://www.encyclopediasindhiana.org/article.php?Dflt=%D8%AC%D8%AA%D9%8A" style="border-radius: 5px; color: #176093; margin: 0px -3px; padding: 0px 3px; text-decoration: none;" target="_blank">-جتي-</a> پروجيڪٽ <a class="externalLink" href="http://www.encyclopediasindhiana.org/article.php?Dflt=%D8%A7%D9%8A%DA%8A%D9%8A%D9%BD%D8%B1" style="border-radius: 5px; color: #176093; margin: 0px -3px; padding: 0px 3px; text-decoration: none;" target="_blank">-ايڊيٽر-</a> جي حيثيت سان اهم انگلش- سنڌي ڊڪشنرين جي تياريءَ ۾ ڪردار ادا ڪيو اٿس. <a class="externalLink" href="http://www.encyclopediasindhiana.org/article.php?Dflt=%D8%A8%D8%AF%D8%B1" style="border-radius: 5px; color: #176093; margin: 0px -3px; padding: 0px 3px; text-decoration: none;" target="_blank">-بدر-</a> ابڙو <a class="externalLink" href="http://www.encyclopediasindhiana.org/article.php?Dflt=%D8%AA%D8%AD%D9%82%D9%8A%D9%82" style="border-radius: 5px; color: #176093; margin: 0px -3px; padding: 0px 3px; text-decoration: none;" target="_blank">-تحقيق-</a> ۽ آرڪيالاجيءَ سان دلچسپيءَ سببِ مختلف ماڳن جا سفر ڪندو رهي ٿو. هن وقت سندس رهائش ڪراچيءَ ۾ آهي.<b> </b></div>
<b><div style="text-align: right;">
<b>(سنڌيانا جي ٿورن سان)</b></div>
</b></div>
<br />
<div style="text-align: right;">
<b style="background-color: #fcfcff; color: #141414; font-family: Conv_mbsindhiweb, "Trebuchet MS", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 20px; text-align: justify;">وسيع مطالعو رکندڙ هي شخص اڄ به مطالعي جي اڃ ۾ اڃارو آهي. سوشل ميڊيا تي مقبول و معروف ۽ سنڌ سلامت جي مئنيجنگ ايڊيٽر، منهنجي دوست <a class="username" data-user="212, سليمان وساڻ" href="http://sindhsalamat.com/members/212/" style="border-radius: 5px; color: #176093; margin: 0px -3px; padding: 0px 3px; text-decoration: none;">سليمان وساڻ</a> تي ڪم رکيو هُئس ته سنڌ سلامت ڪتاب گهر تي رکيل ڪتاب مطالعي ۽ حوالن طور ڪم آڻڻ لاءِ گهُربل آهن. جيڪي سليمان فورن ڏيڻا ڪيا. ايئن آءُ ۽ سليمان ڪتابن جي ذخيري سميت وٽس سندس گهر پُهتاسين. بدر ابڙو جا ڪتاب پڙهي ڪجهه سوال به ذهن ۾ هُئا جيڪي اڳيان رکياسين ته سواءِ هڪ سوال جي باقي سڀني جو جواب ڏيڻ تي راضي هئا. اهو سوال منهنجي پُڇڻ کان اڳ ۾ ئي کين سُجهيو ٿي تنهنڪري ان جو جواب تفصيل سان لکي رکيو اٿن پر ان وصيت سان ته اهو سندن وڃڻ کان پوءِ منظر تي اچي. (تنهنڪري اهو سوال هتي به نه کولبو).</b></div>
<b style="background-color: #fcfcff; text-align: justify;"><div style="text-align: right;">
<span style="color: #141414; font-family: Conv_mbsindhiweb, "Trebuchet MS", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 20px;"><br /></span></div>
<span style="color: red; font-family: Conv_mbsindhiweb, "Trebuchet MS", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 20px;"><div style="text-align: right;">
<b>سوال(حفيظ لغاري): جيتري قدر اسان اوهان کي پڙهيو آهي ته اوهان تمام گهڻو مطالعو ڪندڙ لڳو ٿا. اوهان تحقيق ڪريو ٿا ان تي لکو ٿا. سفرناما به لکو ٿا. نقشن ٺاهڻ جو ڏانؤ به اٿؤ. اوهان وٽ مطالعي جي ايڏي اسٽيمنا ڪيئن آئي؟</b></div>
</span></b><div style="text-align: right;">
<span style="color: #141414; font-family: Conv_mbsindhiweb, "Trebuchet MS", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 20px;"><br /></span></div>
<b style="background-color: #fcfcff; color: #141414; font-family: Conv_mbsindhiweb, "Trebuchet MS", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 20px; text-align: justify;"><div style="text-align: right;">
<b>بدر ابڙو</b>: اوهان کي ايئن لڳي ٿو، نه ته آءُ ته پاڻ کي جاهل سمجهندو آهيان. مون کي ته ڪا خبر ئي ڪونهي. مون کي رُڳو اها خبر آهي ته ڪنهن موضوع تي ڪم ڪندي مون ۾ ڪنٻين موضوعن تي ڄاڻ حاصل ڪرڻ شوق پيدا ٿئي ٿو بلڪ ضرورت پوي ٿي ۽ پوءِ آءُ انهن موضوعن تي گهرائيءَ ۾ ڄاڻ حاصل شروع ڪريان ٿو.علم رُڳو ڪتابن ۾ ڪونهي هوندو. جنهن کي توهان ’مطالعو‘چئو ٿا ته اهو رُڳو ڪتابن ۾ به ڪونهي. توهان جو مطالعو فيلڊ ۾ به ٿئي ٿو. آءُ سمجهان ٿو ته جيترو مون ڪتابن ۾ پڙهيو آهي، اوترو ئي مون فيلڊ ۾ به ڏٺو آهي. بلڪه مون جيڪي ڪجهه فيلڊ ۾ ڏٺو اُهو ئي لکيو ۽ ڪتابن ۾ موجود معلومات سان انهيءَ جي ڀيٽ ڪئي. ان کان پوءِ ئي مون مشاهدي آڌار ان ۾ ڪجهه واڌارو ڪيو. منهنجو مطالعو توهان کي شايد انهي ڪريٿو لڳي ته جن موضوعن تي مون لکيو آهي انهن سان منهنجوسڌو واسطو رهيو.جيئن: سنڌوءَ جو سفر يا ڪوهستان جو سفر. کيرٿر جو سفر، مون انهن سڀني موضوعنتي تڏهن لکيو جڏهن مون اهي شيون اکين سان ڏٺيون. ڇُهي ڏٺيون ته هي شيون ايئن آهن. انهيءَ ڪري اوهان کي هر شيءِ مطالعي واري لڳي ٿي نه ٻيو ڪجهه ڪونهي.</div>
</b><div style="text-align: right;">
<span style="color: #141414; font-family: Conv_mbsindhiweb, "Trebuchet MS", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 20px;"><br /></span></div>
<b style="background-color: #fcfcff; color: #141414; font-family: Conv_mbsindhiweb, "Trebuchet MS", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 20px; text-align: justify;"><div style="text-align: right;">
<b><span style="color: red;">سوال(حفيظ لغاري): اوهان پاران سنڌوءَ جو سفر، رني ڪوٽ تي ڳوڙهي تحقيق ۽ کير ٿر تي به ڪافي ڪم ڪيو ويو آهي. اهو سڀ جنون هو، عشق هو يا پروفيشن؟</span></b></div>
</b><div style="text-align: right;">
<span style="color: #141414; font-family: Conv_mbsindhiweb, "Trebuchet MS", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 20px;"><br /></span></div>
<b style="background-color: #fcfcff; color: #141414; font-family: Conv_mbsindhiweb, "Trebuchet MS", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 20px; text-align: justify;"><div style="text-align: right;">
<b>بدر ابڙو:</b>آرڪيالاجي، تاريخ يا تحقيق ته ڪڏهن به منهنجو پروفيشن ڪونه هو، اڄ به ڪونهي. اڄ به آءُ جيڪو ڪم ڪريان ٿو يا هن کان اڳ مون جيڪو ڪم اڳ ۾ ڪيو آهي پاڻ تي پيل ذميواري سمجهي ڪيو آهي.اتفاق اهڙو آهي جو پروفيشنل ادارن انهن موضوعن تي ڪم ڪونه ڪيو هو. سو، مون پاڻ کي چونڊيو ته تون اهو ڪم ڪر!نه ته آءُ ان حوالي سان پروفيشنل ڪونه آهيان. ايئن ضرور آهي ته لکڻ پڙهڻ شيءِ کي سمجهڻ؛ اهو پنهنجو سبجيڪٽ رهيو آهي. مون ته بنيادي طرح تخليقي ادب شاعريءَ ۽ ڪهاڻي کانشروعات ڪئي. اهو سلسلو آهي 1973ع کان وٺي 1985ع تائين هليو آهي. ان وچ ۾ (1980 کان تائين 1984) جيڪو جيل کائي آيس، اهي چار سال بهتخليقي ادب ۾ گذريا. ان دوران ڪا به رسرچ وغيره ڪونه هُئي. صرف هڪڙو ڪتاب هو جيڪڏهن توهان ان کي چئو ته، منهنجو پهريون تحقيقيڪتاب آهياهو بهتنقيد نگاريءَ وارو آهي. جنهن ۾ ادبي تنقيد جو ارتقائي جائزو ورتو ويو هو.</div>
</b><div style="text-align: right;">
<span style="color: #141414; font-family: Conv_mbsindhiweb, "Trebuchet MS", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 20px;"><br /></span></div>
<span style="background-color: #fcfcff; color: red; font-family: Conv_mbsindhiweb, "Trebuchet MS", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 20px; text-align: justify;"><div style="text-align: right;">
ته پوءِ تحقيق جو سلسلو ڪيئن شروع ٿيو؟</div>
</span><div style="text-align: right;">
<span style="color: #141414; font-family: Conv_mbsindhiweb, "Trebuchet MS", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 20px;"><br /></span></div>
<span style="background-color: #fcfcff; color: #141414; font-family: Conv_mbsindhiweb, "Trebuchet MS", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 20px; text-align: justify;"><div style="text-align: right;">
جڏهن جيل کان ٻاهر آيس ته آءُ ته صحافي ٿي ويس. مون وڃي هلالِ پاڪستان جوائن ڪئي. ڇو ته مون ڏٺو ته هن مُلڪ ۾ ماڻهو هڪ دفعو جيل وڃي ٻاهر نڪري ٿو ته پوءِ ان کي ڇڏين ڪونه ٿا. هڪ نه ته ٻئي ڪيس ۾، ٻئي نه ته ٽئين ڪيس ۾ سوگهو ڪريو ڇڏين. تنهنڪري مون سوچيو يا ته آءُ وڪيل ٿي وڃان يا ته صحافي ٿي وڃان. مون کي پنهنجي روزگار جا پُراڻا وسيلا ڇڏڻا پيا. حالتن جو زور هو يا منهنجي مجبوري هُئي جو آءُ صحافت ۾ اچي ويس،منهنجو جيئندان ان ۾ هو. آءُ صحافت ۾ نه اچان ها ته هڪ نه ٻئي ڪيس ۾ مون کي ٻيهر جيل ۾ وجهن ها. صحافت ۾ مون محنت ڪئي. فيلڊ ۾ جاڏي ڪاڏي وياسون. ان دوران مون پاڻ کي صحافت ۾ شعوري طور تي سنڌ جي تاريخي ماڳن تي تحقيق ۽ تاريخ واري پاسي لاڙيو ۽ ان وسيع شعبي ۾ مون کي ڏاڍو مزو به آيو. اهڙن پنڌن ۾ توهان هر لمحي ڪو نئون مشاهدو ماڻيو ٿا ۽ توهان جو تجسس اڃا وڌندو وڃي ٿو.</div>
</span><div style="text-align: right;">
<span style="color: #141414; font-family: Conv_mbsindhiweb, "Trebuchet MS", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 20px;"><br /></span></div>
<b style="background-color: #fcfcff; color: #141414; font-family: Conv_mbsindhiweb, "Trebuchet MS", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 20px; text-align: justify;"><div style="text-align: right;">
<b><span style="color: red;">سوال(حفيظ لغاري): اوهان جو ڪتاب سنڌوءَ جو سفر ڏاڍو مقبول آهي. اوهان جڏهن اهو لکڻ شروع ڪيو هو ته ڇا اوهان کي اندازو هو ته اهو ايترو پڙهيو ويندو جو بار بار نوان ڇاپا پيا ايندا؟ جيڪي اڄ اچن پيا ٿا. </span></b></div>
</b><div style="text-align: right;">
<span style="color: #141414; font-family: Conv_mbsindhiweb, "Trebuchet MS", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 20px;"><br /></span></div>
<b style="background-color: #fcfcff; color: #141414; font-family: Conv_mbsindhiweb, "Trebuchet MS", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 20px; text-align: justify;"><div style="text-align: right;">
<b>بدر ابڙو:</b> مون کي کڻي اهو اندازو ڪونه هو ته ان جا ڪيترا ڇاپا ايندا؟ پر اها خبر هُئي ته هن موضُوعَ تي ڪنهن ٻئي ماڻهو نه لکيو آهي، ۽ نه لکندو. مزيدار ڳالهه اها آهي ته انهن ڏينهن ۾ مون هندوستان گهمڻ جي ويزا لاءِ درخواست ڏني هئي. منهنجو ويزا لڳڻ ويو هو، اسلام آباد. انهن ئي ڏينهن ۾ اوچتو سنڌوءَ جي سفر جو موقعو ملي پيو ته مون هندوستان وارو سفر منسوخ ڪري ڇڏيو. مون کي لڳو ته هندستان گهمڻ جو موقعو وري ملي سگهي ٿو پر سنڌوءَ جي سفر جو هي منهنجو لائف ٽائم چانس آهي،سو مون کي اوڏانهن وڃڻو آهي. انهن ڏينهن آءُ هلال پاڪستان ۾ ڪم ڪندو هُئس جنهن جو ايڊيٽر صاحب موڪل ڏيڻ لاءِ تيار ڪونه هو. چئي ”اخباري دُنيا ۾ ايئن ته ڪونه ٿيندو آهي ته مان سُڀاڻي کان هڪ مهيني لاءِ موڪل تي ٿو وڃان“. مون کيس چيو ته ”پوءِ هيءَ منهنجي استعيفى!“مون وٽ ٻيو آپشن ڪونه هو. بهرحال،هن مون کي موڪل ايئن ڏني ته هينئر ته وڃ پوءِ ڏسون ٿا. ايئن آءُ ان سفر ۾ شامل ٿي پيس. مون کي خبر هُئي ته سنڌو نديءَ جو هي جهان ڪنهن به ڪونه ڏٺو آهي ۽ ان تي مون کي لکڻو آهي. اهڙو خيال ڪونه آيو ته هي ايڏو مقبول ٿيندو. هونئن به ڪتاب جي مقبول ٿيڻ سان (سنڌي ليکڪن کي) فائنانشل فائدو ڪڏهن مليو آهي؟ نه پاڻ کي اهڙي توقع هئي. پر سفر شروع ڪرڻ مهل اهو اندازو هو ته جڏهن به ان موضوع تي لکيو ويو، اهو ماڻهن جي دلچسپيءَ وٽان هوندو. اهو (سڌو مشاهدوو ڪري لکڻ) ضروري به آهي ۽ ماڻهن کي پڙهڻ به گهُرجي.</div>
</b><div style="text-align: right;">
<span style="color: #141414; font-family: Conv_mbsindhiweb, "Trebuchet MS", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 20px;"><br /></span></div>
<span style="background-color: #fcfcff; color: #141414; font-family: Conv_mbsindhiweb, "Trebuchet MS", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 20px; text-align: justify;"><div style="text-align: right;">
رني ڪوٽ تي تحقيق جو شوق به ايئن ئي ٿيو. آءُ جڏهن رني ڪوٽ ڏسي آيس (مون پهريون دفعو رني ڪوٽ ڏٺو آهي 1985ع ۾، ۽ پوءِ 1987 ۾) ته مون کي لڳو ته مونرني ڪوٽ کي جيئن ۽ جيترو ڏٺو آهي ايترو ته ڪنهن به ڪونه ڏٺو آهي، ۽ جيڪو لکيو ويو آهي اهو ٺيڪ لکيل ناهي. مون ان مهل ئي پنهنجو پاڻ کي چيو ته هاڻي تو تي اها ذميداري پئجي وئي آهي ته تون ان کي ٺيڪ ڪري لک!ان کان پوءِ ڪيئي دفعا وڃڻ ٿيو، وري وري وڃڻ ٿيو. هر دفعي مون کي اهو ئي محسوس ٿيو ته هاڻي ذميداري تمام وڌي وئي آهي ته رني ڪوٽ بابت سڄي معلومات ۽ مشاهدو ويهي لکان.</div>
</span><div style="text-align: right;">
<span style="color: #141414; font-family: Conv_mbsindhiweb, "Trebuchet MS", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 20px;"><br /></span></div>
<b style="background-color: #fcfcff; color: #141414; font-family: Conv_mbsindhiweb, "Trebuchet MS", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 20px; text-align: justify;"><div style="text-align: right;">
<b><span style="color: red;">سوال(حفيظ لغاري): اڪثر ڏٺو ويو آهي ته جيڪي به ماڻهو (خاص طور اديب) ليفٽسٽ لاڙو رکن ٿا اهي مذهبي راءِ ڏيڻ ۾ ڏاڍا سخت هوندا آهن. اوهان سدائين مذهبي نسبت جي هر ڳالهه بلڪل نرم مزاج سان ڪندا آهيو ان پُٺيان ڪهڙو راز آهي؟</span></b></div>
</b><div style="text-align: right;">
<span style="color: #141414; font-family: Conv_mbsindhiweb, "Trebuchet MS", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 20px;"><br /></span></div>
<span style="background-color: #fcfcff; color: #141414; font-family: Conv_mbsindhiweb, "Trebuchet MS", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 20px; text-align: justify;"><div style="text-align: right;">
بدر ابڙو: جيڪڏهن آءُ پنهنجن خيالن ۾ ايڪسٽريمسٽ ٿي وڃان ته ان سان ڪهڙو فرق پوندو؟جيڪڏهن آءُ ملائيت جي خلاف آهيان ۽ مان هنن کي اهو چئي غلط سمجهان ٿو ته ’اوهان پنهنجي هر ڳالهه تي لٺ کڻي بيهه ٿا رهو!‘اهڙي ئي نموني سان جيڪڏهن توهان مارڪسزم جي حوالي سان دليل کڻي اچو ۽ لٺ کڻي بيهه رهو ته پوءِ مون ۾ ۽ مُلان ۾ فرق ڪهڙو رهيو؟ ان ڪري آءُ ان شيءِ جو هميشه قائل رهيو آهيان ته ڪڏهن به ڪنهن ڳالهه جي پُٺيان فُل اسٽاپ نه هڻو. ان کي توهان ڪاما ڏيئي ڇڏيو. ٿي سگهي ٿو ته سڀاڻي ڪا نئين ٿيوري سامهون اچي. اڳتي سوچ ۾ ڪا تبديلي اچي ته ماڻهو پاڻ کي درست ڪري سگهي.انسان جي ذهن ۾ هميشه ايتري لچڪ هُئڻ کپي جو جيڪڏهن سوچ ۾ تصحيح جي گنجائش نڪري ته ان کي ٺيڪ ڪري سگهجي. توهان پنهنجيڏهه سال اڳ واري سوچ ڏانهن ڏسو. وري ان کان ڏهه سال اڳ واريسوچ ڏانهن ڏسو،وري ان کان ڏهه سال اڳ واري سوچ ياد ڪيو. توهان کي هر مرحلي تي محسوس ٿيندو ته توهان جي سوچ ۾ ٿوري گهڻي تبديلي آئي آهي ۽ توهان هر ڀيري سمجهندا ته مان هِن ڀيري ٺيڪ آهيان،اڳي مان غلط هُيس. هيءَ رُڳو اسان جي ڳالهه ڪونهي خود سويت يونين وارا برزنيف تائين ڪٿي بيٺا هُئا ۽ پوءِ ڪاڏي هليا ويا. ٻيا به ڪيترا سوشلسٽ ملڪ هُئا ڪيئن سوچيندا رهيا ۽ ڪاڏي هليا ويا.</div>
</span><div style="text-align: right;">
<span style="color: #141414; font-family: Conv_mbsindhiweb, "Trebuchet MS", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 20px;"><br /></span></div>
<span style="background-color: #fcfcff; color: #141414; font-family: Conv_mbsindhiweb, "Trebuchet MS", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 20px; text-align: justify;"><div style="text-align: right;">
آءُ ايئن ڪونه ٿو چوان ته هو غلط هُئا يا ڪلهه غلط هُيا يا اڄ غلط آهن. ڪلهه پنهنجي جاءِ تي درست هُيا اڄ پنهنجي جاءِ تي درست آهن. سڀاڻي پنهنجي جاءِ تي درست هوندا. ڪلهه جو سچ ڪلهه سان، اڄ جو سچ اڄ سان، سڀاڻي جو سچ سُڀاڻي سان آهي. اها لچڪ جيڪڏهن ماڻهوءَ ۾ آهي ته اُها پاڻ کي فائدو ئي ڏي ٿي. مان سمجهان ٿو ته مون ۾ اها لچڪ گهر جي ماحول جي ڪري هُئي يا اندر ۾ ڪا ڳالهه هُئي جو مان ڪڏهن به سخت گير نه رهيو آهيان. اهو ئي سبب آهي ته آءُ ڏاڍي سولائيءَ سان مختلف شين کي correlate ڪري وڃان ٿو ته ڀائي هي شيءِ هتي بيٺي آهي ۽ هو شيءِ هُتي بيٺي آهي. مثال طور ڪو چوي ٿو آدم ’تخليق‘ آهي ۽ ڪو ٻيو چوي ٿو ته نه هيءَ’ارتقا‘ آهي. هي ٻه متضاد دعوائون آهن. ان صورت ۾توهان وٽ ڪا گنجائش ئي نه ٿي بچي جڏهن توهان عقيدي ۽ سائنس کي آمهون سامهون بيهاريو ٿا. ظاهر آهي ته توهان کي هڪ وڏي وِٿي نظر اچي ٿي. مون کي ڪتاب ”ماڻهو“ لکندي محسوس ٿيو ته انسان جيارتقا جي ڪهاڻي ته ڪجهه ٻيو پئي چوي پر مختلف مذهب ۽ ڏندڪٿائون چون پيون تهآدم ته تخليق ٿيو آهي. توهان کي نيٺ ڪنهن نقطي تي اچي بيهڻو پوندو.پر جيڪڏهن توهان ۾ لچڪ آهي تڏهن ئي اوهان ان نقطي تي پُهچي سگهندؤ ته نيٺ هي سڀ ٿيو ڪيئن؟ هاڻي ته سائنٽسٽ به اچي ان ڳالهه تي بيٺا آهن ته ارتقا ۾هڪڙي پوائنٽ آهي جتان کان اڳتي انسان کي آدم چيو وڃي ٿو. اهي متضاد ڳالهيون به تڏهن ويجهيون ٿيون، جڏهن لچڪ هُئي.</div>
</span><div style="text-align: right;">
<span style="color: #141414; font-family: Conv_mbsindhiweb, "Trebuchet MS", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 20px;"><br /></span></div>
<b style="background-color: #fcfcff; color: #141414; font-family: Conv_mbsindhiweb, "Trebuchet MS", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 20px; text-align: justify;"><div style="text-align: right;">
<b><span style="color: red;">سوال(حفيظ لغاري): اسان سنڌي قوم طور هميشه ان فخر ۾ هوندا آهيون ته اسان عظيم ۽ قديم قوم آهيون ۽ دنيا ۾ هينئر جيڪا به چڱي شيءِ آهي ان جي اوريجن پاڻ ڏانهن منسوب ڪندا آهيون. ته ڇا ايئن آهي؟ جيڪڏهن آهي ته پوءِ اسان اهي فضيلتون ڪٿي وڃائي ويٺاسين؟</span></b></div>
</b><div style="text-align: right;">
<span style="color: #141414; font-family: Conv_mbsindhiweb, "Trebuchet MS", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 20px;"><br /></span></div>
<b style="background-color: #fcfcff; color: #141414; font-family: Conv_mbsindhiweb, "Trebuchet MS", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 20px; text-align: justify;"><div style="text-align: right;">
<b>بدر ابڙو:</b> توهان هي تمام عجيب سوال ڪيو آهي. ترسو! هڪ ڀيرو ٻيهر سوچيو. اها وڏي غلط فهمي ٿي سگهي ٿي ته اسان نسلي طور اُهي ساڳيا موهن جي دڙي وارا آهيون. آءُ سمجهان ٿو ته اسان اها هڪ وڏي ۽ اُٻهري اسٽيٽمينٽ ڏيون ٿا. اسان ته شايد اُهي هجون ئي نه!جيڪڏهن اها راءِ درست سمجهي وڃي ته ’موهن جي دڙي وارا ماڻهو دراوڙ هُئا‘ ۽ موهن جي دڙي واري ٻوليءَ جو بڻ بنياد دراوڙي آهي ته پوءِ پهرين اهو طئي ڪرڻو پوندو ته ڇا اسان دراوڙ آهيون؟ اسان جا مهانڊا ٻڌائين ٿا ته اسان دراوڙ ته آهيون ئي ڪونه!جيڪڏهن مان چوان ته هي گلاس آهي (گلاس هٿ ۾ کڻندي) ته هن ۾ گلاس جا فيچر ته هُجڻ کپن نه! پر جيڪڏهن هن جي شڪل ٻي هُجي ۽ هن جو استعمال ڪو ٻيو هجي ته هن کي آءُ گلاس ڪيئن چوندس؟ايئن ئي دراوڙ (نسل جي ماڻهن) جا هڪڙا خاص نقش ۽ جسماني فيچر آهن. جيئن آفريقي نسل آهي ان جا فيچرز مختلف آهن. يامنگول نسل وارا آهن ته منگولن جا پنهنجا فيچرز هوندا آهن. جڏهن توهان چئو ٿا ته اسان موهن جي دڙي وارا دراوڙ آهيون ته پوءِ اسان ۾ دراوڙن جا فيچرز به هجڻکپن. اُهي ته آهن ئي ڪونه!توهان ڪتاب کولي ڏسو ته ڊريوڊين فيچر ڪهڙا آهن ۽ پوءِ انهن کي پنهنجي فيچرس کي ڀيٽي ڏسو، ڇا اهي ساڳيا آهن؟ ڪتابن ۾ لکيل آهي ته دراوڙن جا مهانڊا ويڪرا ۽ ٿلها ٿين ٿاجيئن ڏکڻ هندستان جي ماڻهن جا نقش آهن. سنڌ ۾ هن وقت اهڙا نقش ڪن ٿورڙن ماڻهن جا آهن، وڏي اڪثريت جا نقش تکا آهن. سو، اسان اُهي (دراوڙ) آهيون ئي ڪونه.</div>
</b><div style="text-align: right;">
<span style="color: #141414; font-family: Conv_mbsindhiweb, "Trebuchet MS", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 20px;"><br /></span></div>
<span style="background-color: #fcfcff; color: red; font-family: Conv_mbsindhiweb, "Trebuchet MS", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 20px; text-align: justify;"><div style="text-align: right;">
ته پوءِ هاڻوڪا ماڻهو ڪهڙي نسل جا آهن؟</div>
</span><div style="text-align: right;">
<span style="color: #141414; font-family: Conv_mbsindhiweb, "Trebuchet MS", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 20px;"><br /></span></div>
<span style="background-color: #fcfcff; color: #141414; font-family: Conv_mbsindhiweb, "Trebuchet MS", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 20px; text-align: justify;"><div style="text-align: right;">
واقعي! هاڻي سوال آهي ته اسان ڪير آهيون؟ اسان جي جسم تي موجود هي گهاٽا وار ٻُڌائين ٿا ته اسان جا وڏا جبلن تي رهندا هُئا،ٿڌي علائقي جا ماڻهو هُئا. جڏهن ٿڌي علائقي جا ماڻهو جبلن تان لٿا آهن ته اُهي ايشيا ۾ به پکڙيا آهن ته يورپ ڏانهن به ويا آهن. ان کي ڪاڪيشين نسل چئبو آهي،معنى ڪوهه قاف جا ماڻهو. آريا ۽ سامي نسل وارا ساڳيا ماڻهو آهن. هاڻي سوال اهو آهي ته ڪوهه قاف جا ماڻهو ڪير آهن ۽ ڪهڙيون ڪهڙيون قومون ۽ برادريون انهن ۾ شامل آهن؟ هتي اچي ڳالهه ٿوري مُنجهي پوي ٿي پر ايتري گهڻي مُنجهيل به ڪونهي. اهو ايڏو منجهيل سُٽ به ڪونهي. سٿيا ڪير هُئا؟باختري ڪير هُئا؟ تُرڪ ڪير هُئا۽گُرجر ڪير هُئا؟۽ پوءِ هو ايراني ۽ يوناني ڪير هئا؟ اهي سڀ ويڙهاڪ برادريون لڳ ڀڳ ان ڪوهه قاف واري سلسلي جونآهن ۽ اهي سڀ ماڻهو ساڳئيرستي کان يعني افغانستان کان ٿيندا، خيبر لڪ، بولان ۽ مُولا لڪ کان ٿيندا سنڌو ۽ گنگا ماٿرين ۾ ايندا رهيا ۽ زماني کان ايندا رهيا آهن. شروع ۾ جڏهن آيا ته انهن کي توهان ڪهڙو به نالو ڏيو، کڻي چئو ته اهي آريا هُئا يا کڻي چئو ته آريا نه هُئا سينٽرل ايشين هُئا. کڻي توهان ايئن به چئو ته هو پٺاڻ هُئا. کڻي چئو ته اُهي افعان هُئا. کڻي توهان چئو ته اهي مغل، تُرڪ، ارغون ترخان هُئا. جيڪو وڻيوَ سو چئو،آيا ته اتان کان نه؟ جيڪي اڳي آيا اهي هڪڙي نالي سان ۽ هڪڙي مذهب سان آيا جيڪي پوءِ آيا اهي ٻئي نالي ۽ ٻئي مذهب سان آيا. هاڻوڪي سنڌ جا اڪثر ماڻهو انهن جو اولاد آهن. ۽ اهو نسل ويڙهاڪ آهي. اهو چوڻ ته سنڌي ماڻهو Warrior ناهي ته اها اسٽيٽمينٽ غلط آهي. هي سڀ ڪير هُئا جن جا مون نالا کنيا؟ سڀئي برادريون تُرڪن کان وٺي سٿيا ۽ ساساني ۽ پارٿيا، هُڻ، باختري، يوناني، ايراني. اهي سڀ Warrior نه هئا ڇا؟ انهنهتي حڪومتون ڪيون ۽ اهي سڀ پاڻ ۾ مڪس ٿي ويا آهن. سو، اهي سڀئي ويڙهاڪ نسل آهن ۽ اهي پاڻ ۾ هتي به وڙهندا رهيا آهن، شروع کان وٺي اڄ ڏينهن تائين وڙهندا رهيا آهن. گجرات ۾ به هي ويٺا آهن، ڪاٺياواڙ ۾ به هي ويٺا آهن سنڌ ۾ به اهي ئي ويٺا آهن، پنجاب ۾ به اهي ئي ويٺا آهن. بلوچستان ۾ به اهي ويٺا آهن، سرحد ۾ به اهي ئي ويٺا آهن. هاڻي توهان هنن کي هڪٻئي کان ڪيئن جدا ڪندؤ؟سڀ ساڳيا آهن. ها ڪو اڳ آيو، ڪو پوءِ، ڪنهن جي ٻولي ڪهڙي هئي ته ڪنهن جي ڪهڙي.</div>
</span><div style="text-align: right;">
<span style="color: #141414; font-family: Conv_mbsindhiweb, "Trebuchet MS", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 20px;"><br /></span></div>
<b style="background-color: #fcfcff; color: #141414; font-family: Conv_mbsindhiweb, "Trebuchet MS", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 20px; text-align: justify;"><div style="text-align: right;">
<b><span style="color: red;">سوال (حفيظ لغاري): جيڪڏهن ايئن آهي ته پوءِ موجوده سنڌ جي سرحدن ۾ ئي سنڌي ڳالهائيندڙ ڇو آهن؟ چئني صوبن جي الڳ ٻوليءَ کي ڪٿي ٿا رکو؟</span></b></div>
</b><div style="text-align: right;">
<span style="color: #141414; font-family: Conv_mbsindhiweb, "Trebuchet MS", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 20px;"><br /></span></div>
<span style="background-color: #fcfcff; color: #141414; font-family: Conv_mbsindhiweb, "Trebuchet MS", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 20px; text-align: justify;"><div style="text-align: right;">
بدر ابڙو: هاڻوڪي سنڌي ٻوليءَ کي هند يورپي ٻولين ۾ شامل ڪيو وڃي ٿو. جيئن مون اڳ چيو هاڻوڪي سنڌ بلڪ گنگا ماٿريءَ ۾ ڪاڪيشيائي سامي نسل رهي ٿو، انڪري سنڌو گنگا ماٿرين ۾ ڳالهائجندڙ ٻوليون هند ـ يورپي آهن. ماضيءَ ۾ گهڻو پوئتي وڃبو ته ممڪن آهي هتي فقط دراوڙي ٻولي هلندي هئي. هاڻوڪي سنڌيءَ ۾ جيڪا پالي آميزش آهي، منهنجي خيال ۾ اها ماضيءَ ۾ هتان جي ٻڌ مت واري مذهبي ٻوليءَ سبب آهي. اسان کي ياد رکڻ گهرجي ته سنڌ ٻڌ مت جو وڏو مرڪز رهي آهي ۽ هتي مسلمانن جي آمد کان اڳ برهمي گپتا لپي رائج هئي. سنڌ ۾ عربن ۽ سومرن جي وقت ۾ بلڪ سمن جي دور تائين عربي سرڪاري طرح حاوي ٻولي هئي، ارغون ترخان ۽ مغل دور کان ٽالپرن تائين فارسي سرڪاري ٻولي هئي، انڪري اسان وٽ قديم سنڌي لفظن جي ذخيري سان گڏو گڏ انهن ٻولين جا لفظ به وڏي تعداد ۾ موجود آهن. هر جاگرافيائي خطو پنهنجي خاص سياسي سماجي پس منظر ۾ خاص شڪل وٺندو آهي، ٻولي به ان جو حصو ٿئي ٿي. انڪري، سنڌ، پنجاب، گجرات ۽ ڪشمير جون ٻوليون پنهنجي پنهنجي سياسي ۽ سماجي حالتن ۾ اڀريون آهن، ۽ گهڻي قدر هڪجهڙيون آهن. جيستائين سنڌي ٻوليءَ جو تعلق آهي، هاڻوڪي فنڪشنل سنڌي تڏهوڪي (اسلام کان اڳ واري) فنڪشنل سنڌيءَ کان گهڻي مختلف آهي. سنڌي ٻوليءَ جي هاڻوڪي خاص شڪل، لفظن جو ذخيرو ۽ گرامر ايئن ڇو آهي؟ اها ته تاريخ ۾ هڪ وڏي ٽٻي هڻڻ جي ڳالهه آهي.</div>
</span><div style="text-align: right;">
<span style="color: #141414; font-family: Conv_mbsindhiweb, "Trebuchet MS", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 20px;"><br /></span></div>
<div style="text-align: right;">
<span style="color: #141414; font-family: Conv_mbsindhiweb, "Trebuchet MS", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 20px;"><br /></span></div>
<span style="background-color: #fcfcff; color: red; font-family: Conv_mbsindhiweb, "Trebuchet MS", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 20px; text-align: justify;"><div style="text-align: right;">
<b>سوال (سليمان وساڻ) : موهن جي دڙي واري وقت ۾ ان تهذيب جا ماڻهو ٻين جاين تي نه هُئا ڇا؟ يا سنڌ رڳو موهن جي دڙيتائين هُئي ڇا؟</b></div>
</span><div style="text-align: right;">
<span style="color: #141414; font-family: Conv_mbsindhiweb, "Trebuchet MS", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 20px;"><br /></span></div>
<span style="background-color: #fcfcff; color: #141414; font-family: Conv_mbsindhiweb, "Trebuchet MS", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 20px; text-align: justify;"><div style="text-align: right;">
بدر ابڙو: هن مهل تائين سنڌ تهذيب جا هڪ هزار کان مٿي ماڳ مليا آهن جيڪي سنڌ پنجاب پختون خواه ۽ بلوچستان ۽ افغانستان سميت راجستان، گجرات، هريانا، اتر پرديش، مهاراشٽر، ڄمون ۽ ڪشمير ۾ پکڙيل آهن. يعني ان جي پکيڙ سنڌو گنگا ماٿرين کان ٻاهر به هئي. انڪري ايئن ڪيئن چئبو ته موهن جي دڙي واري تهذيب فقط موهن جي دڙي تائين محدود هئي. اها تهذيب پکڙيل هئي بلڪ پکڙبي ۽ ترقي ڪندي وئي، ختم ڪونه ٿي. اسان جڏهن فقط سنڌو تهذيب جي ڳالهه ڪريون ٿا ته اهو ذهن ۾ رکڻ گهرجي ته اسان هڪ خاص زمان ۽ مڪان ۾ تهذيبي صورتحال جي ڳالهه ڪريون ٿا. وقت سان تبديلي اچي ٿي، اهو اٽل قانون آهي. سنڌو تهذيب جا ماڻهو به نين حالتن موجب نسل در نسل هلندا ۽ نئين ماحول ۾ ضم ٿيندا ويا. اڄ به اسان جي ريتن رسمن ۽ ڏندڪٿائن ۾ ڪي اهڙيون شيون آهن جيڪي موهن جي دڙي واري تهذيب ۾ به موجود هيون.</div>
</span><div style="text-align: right;">
<span style="color: #141414; font-family: Conv_mbsindhiweb, "Trebuchet MS", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 20px;"><br /></span></div>
<div style="text-align: right;">
<span style="color: #141414; font-family: Conv_mbsindhiweb, "Trebuchet MS", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 20px;"><br /></span></div>
<b style="background-color: #fcfcff; color: #141414; font-family: Conv_mbsindhiweb, "Trebuchet MS", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 20px; text-align: justify;"><div style="text-align: right;">
<b><span style="color: red;">سوال(حفيظ لغاري): شيون قديم هونديون آهن ۽ شين جي قديم هُجڻ جا وڏا پُختا دعوى ڪيا ويندا آهن جيئن موهن جي دڙي جي باري ۾ 5000 سال يا هاڻي ته تازي تحقيق موجب 7000 سال قديم هجڻ جي ڳالهه هلي پئي. توهان به ائين شيون ڄاڻايون آهن جيئن ٺٽي ۾ جهمپير لڳ ڪنهن ٽڪريءَ تي لکين سال اڳ آبادي هجڻ جي ڳالهه آهي. ان شيءِ جي اندازي لاءِ ڪو ماپو هوندو ڇا اوهان اهڙي نموني ٻُڌائي سگهو ٿا جيئن عام ماڻهو به سمجهي ته شيون ڪيتريون قديم آهن ان جي خبر ڪيئن پئي.؟</span></b></div>
</b><div style="text-align: right;">
<span style="color: #141414; font-family: Conv_mbsindhiweb, "Trebuchet MS", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 20px;"><br /></span></div>
<span style="background-color: #fcfcff; color: #141414; font-family: Conv_mbsindhiweb, "Trebuchet MS", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 20px; text-align: justify;"><div style="text-align: right;">
بدر ابڙو: ان جو جواب ڏاڍو سولو آهي. مثال طور مون کي ڪنهن دڙي مان لوهه جو ٽڪرو ملي ٿو ته مون کي سوچڻو پوندو ته ڇا لوهه 5000 سال اڳي موجود هو؟ لوهه ڪڏهن دريافت ٿيو؟ لوهه پگهارڻ ۽ ان کي خاص شڪل ڏيڻ جي ٽيڪنالاجي اسان وٽ ڪڏهن آئي؟ جيڪڏهن لوهه جي دريافت1000 قبل مسيح۾ ٿي آهي ته پوءِ يقيناً اهو دڙو1100 سال قبل مسيح جو نه آهي. ڪنهن جاءِ تان لڌل شيون پاڻ ٻُڌائين ٿيون ته اهي ڪهڙي دور جو ٿي سگهن ٿيون. مثال طور تازو ’موهن جو دڙو‘ تي هڪ فِڪشن فلم آئي آهي. ان ۾ ٽاهه کاڌل گهوڙا ڏيکاريا ويا آهن جن کي موهن جي دڙي جو هيرو ڪمال مهارت سان قابو ۾ آڻي ٿو. مان سوچيان ٿو ته ڇا موهن جي دڙيوارن گهوڙو ڏٺو هوندو؟ منهنجي خيال ۾ ته ايئن ڪونه هو. مون کي موهن جي دڙي جي ڪنهن به مهر تي گهوڙو نظر نه آيو آهي. جيڪڏهن هُجي ها ته هُنن کي ڇاپڻ ۾ ڇا هو؟ تڏهن آءُ سمجهان ٿو ته موهن جي دڙي واري وقت ۾ سنڌ ۾ گهوڙو هئو ئي ڪونه. اهو جانورڪجهه صديون پوءِ آيو جڏهن سينٽرل ايشيائي ماڻهو گهوڙن تي چڙهي هن ماٿريءَ ۾ آيا.اهڙي نموني هر وستوءَ جي پنهنجي تاريخ آهي جنهن سان خبر پئي ٿي.</div>
</span><div style="text-align: right;">
<span style="color: #141414; font-family: Conv_mbsindhiweb, "Trebuchet MS", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 20px;"><br /></span></div>
<span style="background-color: #fcfcff; color: #141414; font-family: Conv_mbsindhiweb, "Trebuchet MS", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 20px; text-align: justify;"><div style="text-align: right;">
ٻيو ته توهان وٽ مختلف وستوئن جي ڪاربان ڊيٽنگ يا ٻئي نموني جي لئبارٽري ٽيسٽ ذريعي تاريخ معلوم ٿيل آهي. جنهن سان خبر پئي ٿي ته ڪا خاص قسم جي ٺِڪري ڪيترا سال پراڻي آهي. ان ٺڪريءَ جو خاص رنگ يا ٽيڪسچر يا شڪل آهي. ان تي خاص قسم جي ڊزائن ٿيل آهي. مختلف دورن جي دڙن مان مختلف قسم ۽ وصفن واريون ٺڪريون ملن ٿيون. اهي ليبارٽري ۾ ٽيسٽ ٿي اوهان کي جواب ملي چُڪا آهن، اها معلوماتڪتابن ۾ موجود آهن. ان بنياد تي آئون يا ڪوبه ڄاڻو چئي سگهندو ته اها ٺڪري ڪهڙي دور آهي. ان ئي بنياد تي چئي سگهبو ته اها 5000 سال پراڻي آهي، 2000 سال پراڻي آهي يا ماڳهي اڄڪلهه جي آهي. اهي ماپا موجود آهن ۽ سائٽفڪ اسٽڊي آهي. جيڪڏهن اوهان انهن شين کان واقف آهيو ته اهي شيون توهان سان پاڻ ڳالهائين ٿيون. ايئن ئي پٿر جي دور ۾ گهڙيل اوزارن جي شڪل صورت، ماپ ۽ ان جي استعمال تي وڏي تحقيق ٿيل آهي. انهن جا دور ۽ استعمال معلوم ٿيل آهي مثال: هٿ ڪهاڙيون، پٿر جا بليڊ، ننڍڙا سنها اوزار، اڇلائي هڻڻ ۽ چٿڻ وغيره لاءِ استعمال ٿيل پٿري اوزارن جو وقت اڳ ئي دريافت ٿيل آهي.</div>
</span><div style="text-align: right;">
<span style="color: #141414; font-family: Conv_mbsindhiweb, "Trebuchet MS", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 20px;"><br /></span></div>
<b style="background-color: #fcfcff; color: #141414; font-family: Conv_mbsindhiweb, "Trebuchet MS", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 20px; text-align: justify;"><div style="text-align: right;">
<b><span style="color: red;">سوال، سليمان وساڻ: اوهان ايترو سارو ڪم ڪيو آهي ڀلا رائلٽي ملي؟ </span></b></div>
</b><div style="text-align: right;">
<span style="color: #141414; font-family: Conv_mbsindhiweb, "Trebuchet MS", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 20px;"><br /></span></div>
<span style="background-color: #fcfcff; color: #141414; font-family: Conv_mbsindhiweb, "Trebuchet MS", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 20px; text-align: justify;"><div style="text-align: right;">
جواب: سنڌ ۾ پبلشرن کان اها ئي شڪايت آهي ته اهي سنڌي اديبن کي ڪجهه نه ٿا ڏين، ماڳهي ڪتاب ڇاپڻ جا پئسا وٺن ٿا.پر آئون انهن ٿورڙن سنڌي اديبن ۾ شامل آهيان جن کي ڪجهه نه ڪجهه مليو آهي.1992 ڌاري مون کي هڪ ڪتاب جي رائلٽي ملي جيڪا هُئي ويهه هزار رپيافقط، اهو ڪتاب لکڻ ۾ مون کي پورو هڪ سال لڳو هو. ٻيو ڪن سرڪاري ادارن سنڌالاجي، ادبي بورڊ، ثقافت کاتي وغيره ڪتاب ڇاپيا ته انهن وٽان ڪجهه رائلٽي ضرور ملي. پر سچ پڇو ته ان رائلٽيءَ سان تحقيق جي ڪمن جو ڀاڙو خرچ به نه نڪتو.</div>
</span><div style="text-align: right;">
<span style="color: #141414; font-family: Conv_mbsindhiweb, "Trebuchet MS", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 20px;"><br /></span></div>
<b style="background-color: #fcfcff; color: #141414; font-family: Conv_mbsindhiweb, "Trebuchet MS", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 20px; text-align: justify;"><div style="text-align: right;">
<b><span style="color: red;">سوال، سليمان وساڻ: اوهان جو خاندان ته مذهبي هو پوءِ اوهان کاٻي ڌُر طرف ڪيئن هليا ويا؟</span></b></div>
</b><div style="text-align: right;">
<span style="color: #141414; font-family: Conv_mbsindhiweb, "Trebuchet MS", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 20px;"><br /></span></div>
<span style="background-color: #fcfcff; color: #141414; font-family: Conv_mbsindhiweb, "Trebuchet MS", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 20px; text-align: justify;"><div style="text-align: right;">
جواب: منهنجي خيال ۾ ٽنهي نسلن ۾ بنيادي ڳالهه هئي پنهنجي وقت ۾ حالتن کان ’بغاوت‘. منهنجي ڏاڏي (علي خان ابڙي جيڪو پاڻ به مذهبي اسڪالر هو)پنهنجي وقت ۾ مُلايت کان بغاوت ڪئي.هو خلافت تحريڪ کان متاثر هو. ڏاڏا سائينءَ اها وصيت ڪئي هُئي ته منهنجو غُسل ڪنهن مُلي کان نه ڏيارجو. بابا سائين علامه مشرقي ۽ هاري پارٽي وارن ڪامريڊن کان متاثر هو. جيئن چيم ته وقت وقت تي مزاحمت جا انداز الڳ هوندا آهن. منهنجي خيال ۾ ڏاڏا سائينءَ جي مُلائيت کان بغاوت ان وقت جي ضرورت هُئي، بابا جي وقت ۾ سندس مزاحمت ان وقت جي ضرورت هُئي ۽ جيڪا آءُ ڪريان ٿو اُها هاڻي ضروري آهي.ان ريت اسان ٽيئي پنهنجي پنهنجي وقت جا باغي ڪردار رهيا آهيون. بلڪ آئون چوان ٿو ته اها بغاوت هر ماڻهوءَ ۾ موجود ٿئي ٿي ۽ هرڪو پنهنجي انداز ۽ وِت آهر بغاوت ڪندو آهي.</div>
</span><div style="text-align: right;">
<span style="color: #141414; font-family: Conv_mbsindhiweb, "Trebuchet MS", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 20px;"><br /></span></div>
<span style="background-color: #fcfcff; color: red; font-family: Conv_mbsindhiweb, "Trebuchet MS", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 20px; text-align: justify;"><div style="text-align: right;">
سوال (سليمان وساڻ) : اوهان هيترو ڪم ڪيو آ.... اوهان کان پوءِ ڇا ڪو اوهان جي اولاد مان هن ڪم طرف آيو آهي؟</div>
</span><div style="text-align: right;">
<span style="color: #141414; font-family: Conv_mbsindhiweb, "Trebuchet MS", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 20px;"><br /></span></div>
<div style="text-align: right;">
<span style="background-color: #fcfcff; color: #141414; font-family: Conv_mbsindhiweb, "Trebuchet MS", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 20px; text-align: justify;">مون کانپوءِ ايندڙ نسل اڃا هاڻي ساماڻو آهي. مون کي خبر نه آهي ته سندن اندر جو اڌمو کين ڪهڙي رخ ۾ وٺي ويندو. هنن پنهنجن جذبن جي اظهار لاءِ اڃا قلم ته هٿ ۾ ڪونه کنيو آهي پر آئون سندن هٿ ۾ برش ضرور ڏسان ٿو. آئون ان لحاظ کان مطمئن آهيان ته هو تخليقي صلاحيتن وارا نوجوان آهن. آئون کين هٿ سان ڪنهن به پاسي ڪونه وٺي ويندس. منهنجو ڪم کين سٺي </span></div>
<div style="text-align: right;">
<span style="background-color: #fcfcff; color: #141414; font-family: Conv_mbsindhiweb, "Trebuchet MS", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 20px; text-align: justify;">تربيت ڏيڻ آهي. پنهنجي منزل طرف پنڌ هرڪو پاڻ ڪندو. هرڪو پنهنجي واٽ وٺندو آهي.</span></div>
<div style="text-align: right;">
<span style="background-color: #fcfcff; color: #141414; font-family: Conv_mbsindhiweb, "Trebuchet MS", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 20px; text-align: justify;"><br /></span></div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgQAE-NVY7SJwxDzOf2W9w5E5R_gV-d8XonwmIBBjIgeaI3iCDMRDF_RiVe1Bm-CG3dpvMLuuSPQa5EKPyGPmtdHjyRR0fSfZgxuoeYx2BZBipDdhPY05zB5YCrbf_-tENbRB87COOeQ_cp/s1600/IMG_3128.JPG" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="480" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgQAE-NVY7SJwxDzOf2W9w5E5R_gV-d8XonwmIBBjIgeaI3iCDMRDF_RiVe1Bm-CG3dpvMLuuSPQa5EKPyGPmtdHjyRR0fSfZgxuoeYx2BZBipDdhPY05zB5YCrbf_-tENbRB87COOeQ_cp/s640/IMG_3128.JPG" width="640" /></a></div>
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEif4s5qlDu42-l-fpwCBz0OCcWtNXHbcRMWhwDQDiVxUKy6xznMh1ZAj_OAlykdiwHeTICiYJI0liB7PpyEC6rWlf9toPFmtRU2A-rtXuKLfgy8ZBDk-udD_9Bb2yNFxPTXEXIBnh2EvzYa/s1600/IMG_3130.JPG" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="480" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEif4s5qlDu42-l-fpwCBz0OCcWtNXHbcRMWhwDQDiVxUKy6xznMh1ZAj_OAlykdiwHeTICiYJI0liB7PpyEC6rWlf9toPFmtRU2A-rtXuKLfgy8ZBDk-udD_9Bb2yNFxPTXEXIBnh2EvzYa/s640/IMG_3130.JPG" width="640" /></a></div>
<div style="text-align: center;">
<br /></div>
<div style="text-align: center;">
<span style="background-color: #fcfcff; color: #141414; font-family: Conv_mbsindhiweb, "Trebuchet MS", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 20px; text-align: start;">بدر ابڙو زندگيءَ جي لاڙهن چاڙهن جا قصا ٻُڌائيندي</span></div>
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiroSNO-JAzdAtHTxD6UQL-iiaNH0Iu1IAnjsQ1KUVHcRWw7j9CA1P-1lzA5-PRZCjirQ1mEDJvqD4IqqPzCWUbmcInAfQy1hPd4ug5Z827zUCKljmwYxP_rmxV_vQ2y6bngSCSdg9d_gDq/s1600/IMG_3134.JPG" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="480" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiroSNO-JAzdAtHTxD6UQL-iiaNH0Iu1IAnjsQ1KUVHcRWw7j9CA1P-1lzA5-PRZCjirQ1mEDJvqD4IqqPzCWUbmcInAfQy1hPd4ug5Z827zUCKljmwYxP_rmxV_vQ2y6bngSCSdg9d_gDq/s640/IMG_3134.JPG" width="640" /></a></div>
<br />
<div style="text-align: center;">
<span style="background-color: #fcfcff; color: #141414; font-family: Conv_mbsindhiweb, "Trebuchet MS", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 20px;">[USER=212]سليمان وساڻ[/USER] بدرابڙو کي ڪمپيوٽر متعلق ڪُجهه سکيا ڏيندي</span></div>
<div style="text-align: center;">
<span style="background-color: #fcfcff; color: #141414; font-family: Conv_mbsindhiweb, "Trebuchet MS", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 20px;"><br /></span></div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiGlAbM2XL8B4al43vinC4GS5DozhEgS3jp5hHrt6YanRZ5Fp5b6Gb9m98Vmq9hj7y2HZQhQd-Hm1CYughNYaEd6JlFd4z3sKNvnHkOkURLAYu5dEYST1MxbL_9Bw_l-rsmRuJbAOxnDcc-/s1600/IMG_3146.JPG" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="406" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiGlAbM2XL8B4al43vinC4GS5DozhEgS3jp5hHrt6YanRZ5Fp5b6Gb9m98Vmq9hj7y2HZQhQd-Hm1CYughNYaEd6JlFd4z3sKNvnHkOkURLAYu5dEYST1MxbL_9Bw_l-rsmRuJbAOxnDcc-/s640/IMG_3146.JPG" width="640" /></a></div>
<div style="text-align: center;">
<span style="background-color: #fcfcff; color: #141414; font-family: Conv_mbsindhiweb, "Trebuchet MS", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 20px; text-align: justify;"><br /></span></div>
<div style="text-align: center;">
<span style="background-color: #fcfcff; color: #141414; font-family: Conv_mbsindhiweb, "Trebuchet MS", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 20px; text-align: start;">بدر ابڙو سان يادگار فوٽو</span></div>
Abdul Hafeez Lagharihttp://www.blogger.com/profile/10746917615851763902noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-3528013727092930787.post-34093856524057600682014-06-07T15:14:00.000-07:002014-10-09T23:05:57.016-07:00موئن جو دڙو تي ٺهندڙ باليووڊ فلم<div style="text-align: center;">
<img src="http://i.minus.com/j6V2lgM3VhqPP.jpg" height="400" width="400" /></div>
<div style="text-align: center;">
هندستان فلم انڊسٽري ۾ هاليووڊ سان مقابلو ڪندڙ</div>
<div style="text-align: center;">
شايد اڪيلو وڏو مُلڪ آهي ۽ بالي ووڊ وارا ڪافي ترقي ڪري چُڪا آهن.</div>
<div style="text-align: center;">
تازو هنن پنهنجي سؤ ساله تاريخ به ملهائي آهي. ڪُجهه ڊائريڪٽر ۽ ائڪٽر ته بلڪل تاريخ بڻجي پيا. توڙي جو ورهاڱي کان اڳ هتان جي ماڻهن به انهيءَ ۾ حِصو ورتو ٿي ۽ پهرين سنڌي فلم ايڪتا ماتلي جي هڪ ثقافت پسند زميندار رئيس ڪريم بخش نطاماڻي ٺاهي پر ورهاڱي کان پوءِ اسان وارو پاسو انهيءَ ڪم ۾ پوئتي رهجي ويو ۽ هو اڳتي وڌندا ويا ايستائين جو هُنن تاريخي واقعن ۽ ماڳن تي ٺهندڙ فلمن ۾ خوب نڀايو. گُذريل وقت جي ماڳن ۽ ماڻهن کي انهيءَ انداز سان ڏيکارڻ جو بلڪل هو بهو اهو ماحول لڳي اهو ڪمالِ فن وٽن آهي. اهو ئي سبب آهي جو اڄ جڏهن اسان وٽ موئن جي دڙي جي لتاڙ ۾ ڄٽ ته ڄٽ پر پڙهيا لکيا ۽ وس وارا به پيا پاڻ ملهائن ته انهيءَ عظيم ورثي کي ڀيٽا ۽ انهيءَ دؤر جي عڪاسي به اڄ هندستان جي هڪ ڊائريڪٽر پنهنجي ذِمي کنئي آهي جيڪو اڳ به اهڙين فلمن ٺاهڻ ۾ مشهور آهي. انهيءَ ڊائريڪٽر جو نالو آهي آشوتوش گواريڪر جيڪو هن کان لگان ۽ جوڌا اڪبر جهڙيون مقبول فلمون ٺاهي چُڪو آهي. آشتوش جي ڪاميابي پُٺيان سندس جدوجهد ڀري زندگي ٿي ڏِسجي جيڪا مسلسل محنت جو ٻيو نالو ٿي ڏسجي. پاڻ اداڪاري به ڪيائين ۽ حيرت انگيز طور تي هڪ غير مقبول سيريز سرڪس (1989 دؤر جو ڊرامو) اڄ جي باليووڊ ڪنگ خان شاهه رُخ سان گڏجي ڪم ڪيو هُئائين. توڙي جو اهو ڊارمو ته ڪو خاص نه هليو پر هي ٻئي اڄ فن ۾ ڪمال تي پُهتل آهن. پر اها ٻي ڳالهه آهي ته رومانس جي آئڪون شاهه رُخ ڪيترن ئي قِسمن جا رول ڪيا جيڪي ڪامياب ويا ۽ هن جون فقط اُهي ئي فلمون ڪامياب ويون جيڪي هن تاريخي تي ٺاهيون مثال طور لگان ۽ جوڌا اڪبر. جڏهن ته شاهه رُخ سان ئي ٺاهيل فلم سوديش به ڪامياب نه ٿي جنهن ۾ توڙي جو هڪ وڏو مقصد ۽ پيغام سمايل هو.<br />
<br />
<a name='more'></a> </div>
<div style="text-align: center;">
<br /></div>
<div style="text-align: center;">
<br /></div>
<div style="text-align: center;">
سنڌو تهذيب جي سڀ کان وڏي شهر موهن جو دڙو لاءِ به ٿيڻ ته ايئن گهُرجي ته ڪُجهه سين اصل ماڳ تي فلمايا وڃن پر هن مُلڪ جي سيڪيورٽي ۽ هندستان سان اصل کان ڪشيده تعلقات وڏ سبب آهن انهن جي هتي نه اچڻ جا. نه 2013 ۾ ڄڳ مشهور ڊان دائود ابراهيم تي ٺهيل فلم D-Day به جيڪر ڪراچي ۾ فلمائن ها ۽ ڪڇ ڀُڄ جا سين به اصل ماڳ تي ٿين ها. يقينن کين انهيءَ دؤر کي ڏيکارڻ لاءِ اهو موئن جو دڙو تباهه يا اونڌو ٿيل نه پر اصل هالت ۾ ڏيکارڻو پوندو جنهن ۾ اهي وڏيو ويڪريون گليون به ڏيکارڻيون پونديون ته سئمنگ پول به ڏيکارڻو پوندو ۽ تجارتي مرڪز پڻ. پر يقينن کين هاڻ وارو موئن جو دڙو به فلمائڻو پوندو جيڪر اهو اصل ماڳ تي فلمائن ته بهتر. ڊائريڪٽر پاران وڏي وقت کان انهيءَ پروجيڪٽڙ هلندڙ ڪم ۽ هڪ ڀيرو ٻيهر ريتڪ جي چونڊ ٻوڌائي ٿي ته هي هڪ شاندار فلم هوندي. افسوس سان اسان جي موجوده حالتن ۾ ڪنڌ اوچو ڪري پاڻ کي تهذيب آفته هُجڻ لاءِ اهو وڏو ذريعو ئي بچيو آهي جنهن انهيءَ انداز سان پاڻ ئي پيش ڪجي ها ته ڀلو هو پر جيڪر هندوستان وارا ڪن پيا ته اهو به ڀلو. اسان کي 5000 سالن اڳ اهو شهر ڪيئن هو؟ جو جواب ڏيڻ لاءِ خيالي تصويرن سان وڊيو به هندوستان جي هڪ شاگرد ڏني. اسان وٽ ته اڃان اها لپي ئي ناهي سمجهي وئي جيڪا موئن جي دڙي مان ملي پر انڊيا جي هڪ تحقيقدان شاگرد </div>
<div style="text-align: center;">
پنهنجي تصور ۾ موئن جو دڙو کي ڪيئن ڏٺو اهو هڪ دلچسپ نمونو آهي۔ هتي اوهان جي پسند خاطر اوهان سان ونڊ ڪجي ٿو.</div>
<div style="text-align: center;">
<br /></div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<iframe allowfullscreen='allowfullscreen' webkitallowfullscreen='webkitallowfullscreen' mozallowfullscreen='mozallowfullscreen' width='320' height='266' src='https://www.blogger.com/video.g?token=AD6v5dwhzNtxud9pWCCE_daY8bJmWgLDiUjBkQZhnkqjIpGhs5a9VHsaFG29prN1hfeKdtHJ8Dpf0Idij7MBEtQz-A' class='b-hbp-video b-uploaded' frameborder='0'></iframe></div>
<div style="text-align: center;">
<br /></div>
<div style="text-align: right;">
<br /></div>
<div>
<div style="text-align: right;">
انهي حوالي سان هڪ انٽرويو به ڇپيو آهي انڊيا ڊاٽ ڪام تي جنهن ۾ ڊائريڪٽر کان هن فلم بابت دلچسپ سوال ڪيا ويا آهن جيڪي هن ريت آهن.</div>
<div style="text-align: right;">
<span style="color: red;">اوهان کي پنهنجي فلم جي ڪهاڻي لاءِ موئن جو دڙو ڪيئن سُجهيو؟</span></div>
<div style="text-align: right;">
سنڌو جي تهذيب ته مون کي انهن ڏينهن ئي موهي وِڌو هو جڏهن مون انهي بابت اسڪول دؤر ۾ تاريخ جي مضمون ۾ پڙهيو هو. توڙي جون مون ڪيتريون ئي ٻيون فلمون ٺاهيون پر موئن جو دڙو سدائين منهنجي دماغ تي ڇانيل رهيو. جوڌا اڪبر ٺاهي وٺڻ کان پوءِ مون موئن جو دڙو تي وڌيڪ سوچڻ شروع ڪيو ۽ پڙهڻ لڳس. تحقيق ڪندي انهيءَ نتيجي تي پُهتس ته انهيءَ دؤر بابت تمام گهٽ معلومات موجود آهي. جيتوڻيڪ انهيءَ دؤر بابت تمام گهڻا احساسن سان ڀريل قصا ۽ ڪهاڻيون ملن ٿيون پر اڃان به گهڻو ڪُجهه آهي جيڪو وسريل يا نظر انداز ٿيل ٿو لڳي ۽ مون کي لڳو ته آئون اهو سڀ پنهنجي فلم ۾ پيار ڪهاڻي جي انداز سان آڻي سگهان ٿو. اهو سوچي مون هڪ پيار ڪهاڻي لکي جيڪا انهيءَ دؤر مان گُذري ٿي. توڙي جا اها بُنيادي طور بس هڪ پيار ڪهاڻي ئي آهي. جيڪا اوهان کي رُڳو پيار ڪندڙن جي نظر سان موئن جو دڙو کي ڏيکاري سگهي ٿي.</div>
<div style="text-align: right;">
<span style="color: red;">هيرو طور ريتڪ روشن ئي ڇو؟</span></div>
<div style="text-align: right;">
مون کي لڳي ٿو ته سُٺو آهي ته جوڌا اڪبر کان پوءِ هڪ دفعو ٻيهر آئون وري ساڳي جذبات سان ريتڪ روشن سان ئي اچان. ريتڪ مون سان 4 سال اڳ به گڏجي ڪم ڪيو هو. مون موئن جو دڙو فلم جي ڪهاڻي ٽي سال اڳ لکي هُئي ۽ پهريون ڊرافٽ لکندي مهل ئي مون کيس پنهنجي هيرو طور چونڊي ورتو هو. مون کي خوشي آهي ته اڄ اسان انهيءَ فلم تي گڏجي ڪم ڪري رهيا آهيون. ڇو ته ريتڪ اڪيلي سر ئي منهنجي فلم کي وڏي معنى ڏيئي سگهي ٿو ۽ اها مڃتا ماڻي سگهي ٿي. اسان ريتڪ روشن جي ڪردار لاءِ سندس ڏيک تي به تحقيق شروع ڪئي آهي ۽ اُميد اٿئون ته جلد اهو ڪم به اُڪلائي وٺون.</div>
<div style="text-align: right;">
<span style="color: red;"><br /></span></div>
<div style="text-align: right;">
<span style="color: red;">اهڙيون فلمون وڏي تحقيق گهُرن ٿيون؟</span></div>
</div>
<div style="text-align: right;">
ها بلڪل ۽ مون ڪافي تحقيق ڪئي به آهي. مون ذري گهٽ اُهي سڀ ڪتاب پڙهيا آهن جيڪي آثارِ قديمه جي ماهرن موئن جو دڙو تي تحقيق ڪندي لکيا آهن. مون کي نه ٿو لڳي ته هاڻي ڪو اهڙو ڪتاب رهيو هوندو جيڪو موئن جي دڙو تي هُجي ۽ مون نه پڙهيو هُجي. آئون هڙاپين شهر ”ڍولاويرا“ جو ڀيرو به ڀڃي آيو آهيان جيڪو هتي انڊيا ۾ آهي. اهو اڪيلو شهر آهي جيو اندس ويلي تهذيب دؤر جو آهي ۽ اڄ به قائم و دائم آهي.</div>
<div style="text-align: right;">
<div>
<span style="color: red;">هي افواهه آهن ته اوهان فلم جي هيروئن لاءِ ڪيترين اداڪارائن جهڙوڪر، انوشڪا شرما، پريانڪا چوپڙا، ڪرينا ڪپور، ۽ </span></div>
<div>
<span style="color: red;">قطرينا ڪيف سان ربطا ڪيا آهن ته هُو ريتڪ روشن جي سامهون هن فلم ۾ ڪردار ڪن؟</span></div>
<div>
اسان اڃان تائين ته ڪنهن به هيروئن سان رابطو ناهي ڪيو. ها باقي اسان اڃان مجوزه لسٽ جي ڇنڊ ڇاڻ پيا ڪريون ۽ ايندڙ ڏهه ڏينهن تائين هڪ نالو تجويز ڪري وٺنداسين.</div>
</div>
Abdul Hafeez Lagharihttp://www.blogger.com/profile/10746917615851763902noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-3528013727092930787.post-17374416513028029052014-04-11T03:37:00.001-07:002014-10-09T23:06:43.275-07:00مختلف قيمت جي ڪرنسي جا سبب ۽ تُرڪي جي ليرا جي ڪهاڻي<br /><div style="text-align: center;">
<br />دنيا ۾ اوائلي دؤر کان ڪرنسي جو تصور رهيو آهي. ڇو ته اڳوڻن قِصن ڪهاڻين ۾ به اشرفين يا سِڪن جو ذڪر ٻُڌندا ٿا اچون. جديد دؤر ۾ به اها مشق جاري رهي. سڀني مُلڪن ڇا ٿي ڪيو جو سون جي گروي عيوض ماڻهن کي ڪاغذي نوٽ ٿي ڏنا. ايئن انهن نوٽن جي اهميت اُها ئي هئي جيڪا سون يا چاندي جي ٿي پئي سگهي. جنهن مُلڪ ۾ گهڻو ذخيرو انهيءَ وٽ گهڻا پئسا ۽ پئسي جي اهميت پڻ. پر 1971ع ۾ آمريڪا ايترو اڳتي نڪري چُڪو جو هُن اهو سسٽم ختم ڪندي اعلان ڪيو ته اسان جو ڪاغذي نوٽ ئي سون جهڙو آهي. اهو ئي سبب آهي جو اڄ به ڊالر جو بول بالا آهي. ڀلي کڻي خليج مُلڪن جي ڪرنسي ٻيڻ تي وڃي پُهتي آهي ته به آمريڪا جو ڊالر اڄ به الڳ حيثيت رکي ٿو.</div>
<div style="text-align: center;">
<a name='more'></a><br /><br /><br />وري اچون ٿا مُلڪي ڪرنسين جي فرق تي. پاڻ سون جو ئي مثال وٺون ته به سمجهي سگهجي ٿو. ڇو ته ماڻهو سون کائيندو ته ڪونه. کيس زندگي جي لوازمات لاءِ جيڪي شيون کپن انهيءَ لاءِ هو سون عيوض به اهي وٺندو. ايئن هر مُلڪ ٻي مُلڪ کان ضروري شيون وٺي ٿو. جيڪڏهن پاڻ وٽ به ڪا اهڙي شئي اٿس جو اُها ساڳي مُلڪ کي بدلي ۾ وِڪڻي ڏي ته سندس سون محفوظ رهندو. رڳو سون ڏيئي پيو کائيندو ته ويندو قرضي ٿيندو ۽ ذخيرا به گهٽ ٿيندس. جديد دؤر ۾ اهو ايئن ته آهي جيئن جيئن ايڪسپورٽ گهٽ ٿيندي يا امپورٽ وڌندي ته وٽس ذخيرا گهٽ ٿيندا ۽ هو قرض وٺڻ تي مجبور ٿيندو. قرض موٽائڻ تائين سندس نوٽن جي قيمت ويتر گهٽ ٿي چُڪي هوندي ۽ وياج کان علاوه به چٽي ڀريندو. توڙي جو اهو هڪ ڪاٿو ناهي ٻيا به ڪيئي سبب آهن جيڪي ڪرنسي جي گهٽ وڌائي جو ڪارڻ آهن پر ٿُلهي ليکي هڪ مُلڪ جي ٻي مُلڪ کان خريد و فروخت ئي اصل مُحرڪ آهي ڪرنسي جي اهميت وڌائڻ يا گهٽائڻ جو. گهڻا مُلڪ ته چالاڪيون به ڪن ٿا. مثال طور سعودي کان ڪچو تيل وٺي آمريڪا کيس ئي کپائي ٿي ڏنو جيسين سندن اُٺ چاريندڙ بدوئن جي اولاد پڙهي لکي انهيءَ قابل بڻجي جو سندن مُلڪ ۾ ريفائنري هلي. يا وري ايئن به ٿيندو آهي ته ڪي مُلڪ ڪُجهه شين جا متبادل ڏين ٿا ۽ اڳوڻي شئي جي قدر گهٽجي ٿي. ايئن ٻين مُلڪن جي مجبور ٿئي ٿي ته انهيءَ مُلڪ جو شيون استعمال ڪري (مثال طور چائنه جا موبائل). انهيءَ مان اهو ظاهر ٿئي ٿو مُلڪ ۾ موجود وسيلن مان فائدو وٺندي ٻين مُلڪن جي مطلب جون شيون ٺاهجن ۽ روانگي واپار وڌي ته ڌارئين مُلڪ جو ناڻو هٿيڪو ڪري پنهنجي پئسي جي جو مُلهه وڌائجي. پر اسان جهڙن مُلڪن ۾ جتي اهو نه پيو ٿئي ته هڪ سوال ضرور ٿيندو آهي ته اهڙي صورتِحال ۾ نوٽ نه ڇاپڻ جي وجه ڇا آهي؟؟؟؟؟<br /><br /><br /> جيئن چار ماڻهن لاءِ چار سؤ ماڻهن جي ماني ٺاهجي ته ڇا ٿيندو؟ ظاهر آهي زيان ئي ٿيندو ۽ انهيءَ جي ڪا اهميت نه رهندي. ايئن ئي مثال طور ڪنهن مُلڪ جي گورنمنٽ اربين رُپين جا نوٽ ٺاهي هر ماڻهو کي پئسن جو ڀريل لفافو ڏيئي ڇڏجي ته ظاهر آهي هر ماڻهو چوندو ته آئون بنگلو ٺهرايان. آئون ڪار وٺان. آئون ڪاروبار ڪريان. ٻين لفظن ۾ سڀ سيٺ هوندا ته ڪم ڪير ڪندو؟ ڪروڙين ماڻهو هڪ ئي وقت چوندا ته اسان جا گهر ٺاهيا وڃن. اسان کي فئڪٽري مان اڄ جو اڄ ڪار ملي. اهڙي طلب جي پورائي لاءي انهيءَ مُلڪ جا ته ڇا پر سڄي دنيا مان مزدور گهُرائجن ته به پوري نه پوندا. نتيجي ۾ انهن پئسن جي قدر نه رهندي. 1000 وارو مزدور لک روپئي تي به ڪم ڪرڻ لاءِ تيار نه هوندو ۽ هزار روپئي جي اهميت هڪ ٽڪي جيتري به نه رهندي. <br /><br /><br />هاڻي اچون ٿا تُرڪي جي ڪرنسي تي. جڏهن هن خطي مان پنڌرهين صدي ۾ رومين کي عُثماني تُرڪن ڀڄائي ڪڍيو ته هو پنهنجو ناڻو گهڻو تڻو کنيو ويا. سلطنت عُثمانيه جي والي ڪرنسي طور تُرڪي جي نشاني وارا سونا سِڪا ٺهرايا جيڪي سلطنتِ عُثمانيه جي ختم ٿيڻ تائين به هلندا رهيا. 1946ع ۾ ٽرڪش ليرا نالي ڪرنسي جو وجود آيو جيڪا انهيءَ وقت آمريڪا جي ڊالر جي مقابلي ۾ 2.8 هئي. جنهن کي 1960ع تائين برقرار رکيو ويو. پر جيئن ته سلطنتِ عُثمانيه واري دؤر ۾ هن مُلڪ جو بول بالا هو. ڏکڻ ۾ ڳچ مُلڪ اوڀر ۾ ايران تائين، ڏکڻ ۾ موجوده يورپ جو ڳپل حِصو هنن وٽ هو. پر انهيءَ کان پوءِ رڳو موجوده تُرڪي وڃي رهيو ۽ 1960ع کان پوءِ سعودي عرب توڙي ٻين خليج مُلڪن ۾ وٺي جو تيل جا ذخيرا نڪتا ته تُرڪي وارا صفا پوئتي پئجي ويا. ڇو ته تُرڪي ۾ نه تيل جو گهڻو هُجڻ نه وري ڪي ٻيا خاطر خواهه معدني ذخيرا. ٿوري گهڻي زراعت ۽ پاڻي کان سواءِ ٻيو مڙئي خير. 1960ع ۾ ٽرڪش ليرا ڊالر جي مقابلي ۾ 9 ليرا تي پُهتو. اهو زوال زور وٺندو ويو ۽ هر پنج ڏهه سالن کان پوءِ ليرا ويو ڪِرندو ۽ ڊالر جي مُقابلي ۾ ڳالهه سَون هزارن نه پر لکن تائين وڃي پُهتي. ايستائين جو نوي جي ڏهاڪي ۾ دنيا جي بدترين ڪرنسي تُرڪي جي قرار ڏِني وئي. کين گئس ۽ تيل لاءِ رُڳو ٻاهرين مُلڪن کان امپورٽ تي ڀاڙڻو ٿي پيو تنهنڪري هنن جي ڪرنسي جي ويليو وئي ڪرندي. <br /><br /><br />پر هن صدي جي شروع ۾ دؤر بدليو. جڏهن موجوده (رجب طيب اردگان واري) حڪومت جو پهريون وارو آيو ته گورنمنٽ ڪُجهه انقلابي قدم کنيا. مُلڪ جي شين خاص ڪري آرڪيٽيڪچر، ڪاٺ جي مصنوعات ۽ بجلي جي پيداوار وڌائڻ تي زور ڏنو. (اڄ به تُرڪي جي ڪاٺ مان ٺهيل مصنوعات جي سڄي دُنيا ۾ طلب آهي.) وٽن جيڪي وسيلا مُيسر هئا انهن سان لاڳاپيل تعليمي شعبن ۾ تحقيق سا نواڻ آڻڻ لاءِ وڌيڪ پئسو خرچ ڪيو ويو. ڪُجهه ڏُکيا فيصلا ڪيا ويا جيڪي حڪومت مڃيا. جنهن ۾ خاص طور تي پئٽرول ۽ ڊيزل تي سؤ سيڪڙو ٽئڪس لاڳو ڪيو ويو ته جيئن مُلڪي ناڻي ۾ پئسو اچي. عوام اعتبار ڪيو ۽ اهو سڀ قبول ڪيو. امپورٽيڊ شين جي استعمال کان بچڻ يا ماڻهن جي دل شڪني ڪرڻ لاءِ انهن تي ڳرا ٽئڪس لڳايا ويا ته جيئن ماڻهو پنهنجي مُلڪ جون شيون استعمال ڪن ۽ انهن جي پئدوارا وڌي. اهو ئي سبب آهي جو رڳو فروٽ جو مثال وٺجي ته هتي ڪيلو نه ٿو ٿئي ته اهو ڪلو جي حساب سان وڪجي ٿو. پنهنجي مُلڪ جي حساب سان هتي هڪ ڪيلو چاليهه کان پنجاهه رُپيا ڪلو آهي. پر ڏاڙهون جيڪو هتي خوب ٿئي انهيءَ جو اگهه پٽاٽن ۽ ٽماٽن کان به سستو آهي. ساڳي طرح اکروٽ آمريڪا مان اچي سو مهانگو پر فندق (Hazel Nut) نالي هنن جو پنهنجو خُشڪ ميوو سستو آهي جيڪو هي ايڪسپورٽ به ڪن ٿا. <br /><br /><br />ايئن گُذريل گورنمنٽ جي انقلابي قدمن سان مُلڪن تان قرض لهڻ لڳا. 2003ع ۾ جڏهن حُڪومت قرض لاهي ڇڏيا ته فيصلو ڪيو ويو ته ٽرڪش ليرا جي قدر کي وڌائڻ لاءِ ظاهر طور ته ڪم ڪرڻ ئي کپي. ڇو ته ان وقت به ٽرڪش ليرا ايترو ڪِريل هو جو سلطنتِ عُثمانيه وارو سندن هڪ ليري جو سونو سِڪو تُرڪي ۾ ئي ڪروڙن ليرن ۾ ٿي کپيو. هي واحد مُلڪ هو جتي ڪرنسي ملين ۾ هئي. ڇو ته هڪ ڊالر سندن پنج لک ليرا جي برابر هو ۽ خرچ جو هي حال هو جو ڪِلو پٽاٽا وٺڻ لاءِ به هڪ ملين گهُربل هو. گورنمنٽ 2005ع ۾ هڪ انتهائي دليراڻو فيصلو ڪيو جيڪو انهيءَ وقت ته بلڪل قابلِ عمل نه پئي لڳو. انهن ڇا ڪيو جو ڪرنسي مان ڇهه زيرو ختم ڪري ڇڏيا. مطلب ته جنهن جي پگهار ڏهه ڪروڙ 100000000 هئي ان جي 10 ليرا ٿي وئي. ساڳي طرح جيڪا شئي ڏهه لک 1000000 جي هئي سان هڪ ليرا جي ٿي وئي. جيئن پاڻ پاڻ وٽ اهو ڪجي ته اڄ جي حساب سان جڏهن ڊالر سؤ رُپئي کن جو آهي ته ٻه زيرو ڪڍي ڊالر جي برابر ڪجي ۽ هر شئي مان ٻه ٻُڙيون ڪڍي ڇڏجن ته پئٽرول 100 مان روپئي جو ٿي وڃي ۽ پگهار لک مان هزار ٿي وڃي. پر جيئن ته اهو سڀ ڪرڻ کان پوءِ وري انهيءَ کي جاري رکڻ به هڪ وڏو چئلنج آهي جيڪو تُرڪ گورنمنٽ پنهنجي دم تي ڪري ڏيکاريو ۽ 2005ع ۾ آندل نئين ٽرڪش ليرا کي ڊالر جي برابر ڪيو ۽ اڄ ڏهاڪو سالن کان پوءِ به اهو صرف ٻه ليرا تي پُهتو آهي. پَر اصل حقيقت اها آهي ته هنن جي سِڪو ڪِريو صفا گهٽ آهي بلڪه ڊالر ۽ يورو پنهنجي قدر وڌائي رهيا آهن. اهو سڀ ڪرڻ لاءِ اڄ به امپورٽيڊ شين تي ٽئڪس ۽ روانگي واپار تي زور ساڳي طرح برقرار آهي. ڪرنسي جي مٽا سٽا تي اضافي چارجز ۽ ٻاهر مُلڪ پئسا موڪلڻ تي وڏي فيس به سندن ڪرنسي جي سگهاري هُجڻ جو ثبوت آهي. <br /><br /><br /><br /><br /><br />2005ع کان وٺي 2008ع تائين اهو ليرا (YTL) Yeni Turkish Lira سڏبو هو. Yeni لفظ هتي اسان واري ”يعني“ لفظ طور به استعمال ٿئي ٿو ۽ لفظ ”نئين“ لاءِ به استعمال ٿيندو آهي. پر جيئن ته 2008ع ۾ به هي سڪو پنهنجي حيثيت تي برقرار رهيو تنهنڪري لفظ يعني Yeni کي ڪڍيو ويو ۽ هڪ دفعو وري Turkish Lira جي نالي سان سُڃاتو وڃڻ لڳو. نشاني طور لنگر (Anchor) جي نشاني جو اڌ کنيو ويو. ائنڪر لاءِ تُرڪي ۾ به لفظ (تلفظ جي ٿوري فرق سان) ائنڪر ئي استعما ٿيندو آهي. (تُرڪي جي گادي جو هنڌ انقره جو نالو به ان مان ئي کنيو ويو.) ائنڪر جي نشان مان مُراد آهي ته اسان جي ڪرنسي هاڻي مظبوط ۽ مُستحڪم آهي ۽ مٿس جيڪا تِرڇي برابر جي نشاني آهي سا اهو ٿي ظاهر ڪري ته اها ترقي طرف گامزن آهي. <br /><br /></div>
<span lang="sd-Arab-PK" style="font-family: "MB Lateefi"; font-size: 14.0pt; line-height: 107%; mso-bidi-language: #0859;"><img alt="[IMG]" src="http://i.minus.com/jbtpahTWDRQ54g.JPG" height="640" width="385" /></span>Abdul Hafeez Lagharihttp://www.blogger.com/profile/10746917615851763902noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-3528013727092930787.post-72989546572360870472014-02-23T12:11:00.002-08:002014-10-09T23:06:56.239-07:00ميزبانن جا مهمان ٿيا ميزبان!اوهان کي هن ليک جو عنوان پڙهي حيرت ٿي هوندي. پر اصل ۾ ايئن آهي ته اڳ هتي
هڪ همراهه اونيور ۽ سندس گهرواري جو ذِڪر ٿيو هو جن سان آسٽريا ۾ اسان جي
مُلڪ جي ڪنهن فئملي ڀلو ڪيو ۽ هاڻ هو بدلي ۾ اسان لاءِ تُرڪي ۾ ساهه ٿا
ڏين. انهن سان آئي ڏينهن ملڻ پيو ٿيندو آهي ڇو ته اونيور جي رسرچ ۾اڃان ڪم
ڪافي ڪم رهي ٿو جنهن جي سلسلي ۾ کيس گهُربل مدد لاءِ مون وٽ اچڻو پوي ٿو.
اونيور جي ئي ڊپارٽمينٽ (ڪيميڪل فاريسٽري) جي هڪ ڇوڪري عائشه به اڪثر اسان
وٽ ڪئمسٽري ۾ ايندي آهي ۽ اڪثر پئي ڪئمسٽري جا سوال ڪري ڪُجهه سکندي آهي.<br />
<br />
ڪُجهه ڏينهن اڳ ڳالهه ڪيائين ته يورپ کان درجن کن ڇوڪرن/ڇوڪرين جو جٿو اچي
پيو هڪ باهمي پروجيڪٽ لاءِ. پروجيڪٽ اهو آهي ته خِطي ۾ وڌندڙ بي روزگاري کي
ڪيئن منهن ڏجي. بيروزگاري جا سبب ڪهڙ آهين ۽ ڪيئن حل ٿي سگهن ٿا. ان جا
ڪهڙا نتيجا آيا اهو ڪنهن ٻي دفعي لکبو فلحال هڪ دعوت جو ذڪر.<br />
<br />
<a name='more'></a><br />
<br />
عائشه ٻُڌايو ته مهمانن کي اسان ترابزون جي وڏي هوٽل ۾ ڊنر ڪرائڻ جو رٿيو
آهي. ڪُجهه هتان جا مهمان به هوندا اوهان به اچو. مون چيو هڪڙا يورپ جا
ماڻهو جن لاءِ اسان جي مُلڪ ۾ ڪنهن چڱي ماڳ جي ڀيٽ ئي ايئن ٿيندي آهي ته
”فلاڻو پاسو ڏِسي آياسين صفا جهڙو يورپ“. ٻيا اوهان تُرڪ جن لاءِ يوروايشيا
جو اصطلاح پيو استعمال ٿئي. انهن وچ ۾ اسان لاڙ پڇاڙ جا ڪٿي فٽ ٿينداسين.
پر عائشه اهو عُذر نه قبوليو ڇو ته سندس سپروائيزر مسز سيميل جو به ضد هو
ته حفيظ کي اچڻو آهي ته جيئن انهي بهاني ملاقات ٿي وڃي هونئن ته هُنن وٽ
مون کان وڃيو نه ٿو ٿئي.<br />
<br />
انهي شام 7 بجي اسان کي اونيور زوري اچي کنڀي کنيو. ذهني طرح تيار نه هُجڻ
ڪري مون ۽ سؤٽ عبدالقيوم پنهنجي ليب ۾ ئي ويٺي ڪم ڪيو ۽ اونوير کي اُتي ئي
اچڻو پيو. جهڙا هئاسين اُهڙا نڪتاسين. شُڪر ٿيو جو دير سان نڪتاسين ۽
پارڪنگ جلدي نه ملڻ ڪري ويتر وڌيڪ دير ٿي. نه ته اونيور به پنهنجي پر ۾
تيار ٿي آيو هو سندس گهر واري صالحه به بيوٽي پارلر تان فيشل ڪرائي اچي لٿي
هئي. اسان بس ڪيميڪل هاڻا هٿ ڌوئي لئپٽاپ بئگ ڪُلهن تي کنيو پُهتاسين.
ڪافي لوڪل مهمان هليا ويا هئا. هتي جي مشهور ”اڪچابت ڪوفتن“ سان تواضع ڪئي
وئي. جيڪي کائڻ لاءِ سواءي ڊبل روٽين جي ٻيو ڪُجهه ڪونه هو. دنيا ۾ جيئن
جيئن اوڀر کان اولهه وڃ ڀاڄين جو سخت ٿيڻ پچايل ماني جو رواج گهٽ ٿيڻ شروع
ٿيو وڃي اهڙا ذڪر الطاف شيخ جي سفرنامن ۾ ملن ٿا ۽ هتي خوب تجربو ٿيو آهي
(تفصيل ڪنهن ٻي ڀيري). اسان ماني (بلڪه رڳو ڀاڃي) کائي يورپين سان فوٽو
سيشن ۾ شريڪ ٿياسين. ۽ سوچيوسين هاڻي هلبو پنهنجي پنهنجي گهر پر عائشه
ٻُڌايو ته پولينڊ کان آيل گروپ اسان لاءِ هڪ ننڍي پارٽي رکي آهي. مون
چيومانس.<br />
<br />
”اوهان جي خير آهي اسان ڪهڙي کاتي ۾ هلون؟ اسان اوهان جا مهمان. هو وري
اوهان جا مهمان ٿي ڪري اوهان جي ميزباني پيا ڪن. اسان جو اسٽيٽس ڪهڙو ٿو
بيهي؟“<br />
<br />
عائشه کلي چيو ”فلحال اهو ڇڏ. هل ته هلي سندن پارٽي اٽينڊ ڪريون. اسٽيٽس جي فڪر فيس بُڪ تي ڪجان“.<br />
<br />
اسان هڪ دعوت کائي ٻي پارٽي لاءِ ليپٽاپ جا بئگ وري ڪُلهن تي رکيا.<br />
<br />
فاريسٽري فئڪلٽي جو شهر جي صدر ۾ ڪو ننڍو ڪئمپس آهي اسان جو مرڪز ان جو هڪ
ننڍو حال هو. پُهتاسين ته اسان کي ٻاهر ورانڊي ۾ ئي روڪي بيهاريندا ويا.
چوڻ لڳا ته اسان مهمانن جي آجيان پنهنجي مُلڪ پولينڊ جي روايتي انداز سان
ڪنداسين. جڏهن سڀ مهمان پُهچي چُڪا ته پولينڊ جي ميزبانن (جيڪي پاڻ هتي
مهمان هئا) اسان کي ٻُڌايو ته اسان جي گروپ جي هڪ ڇوڪري اسان جي ثقافتي
ڊريسنگ ۾ ايندي ۽ اوهان سان گلي ملي ٻه دفعا ڳل ڳل سان ملائي هٿ ڏيندي ۽ ان
کان پوءِ هڪ ٻي ڇوڪري (جنهن الاءِ ڪهڙي عجيب ثقافتي ڊريسنگ سان گڏ ڪنڌ ۾
اسان وارن ڄوڳين جهڙو گول مڻڪن جو هار به پاتو هو) آجيان به ڪئي ٿي ته
گڏوگڏ ڊبل روٽي جا ٽُڪرا لوڻ هڻي کائڻ لاءِ به ڏِنا ٿي. اونيور جي زال
صالحه مون کي چيو<br />
<br />
”توکي خبر آهي ته پولينڊ وارا ڪيئن هگ (ڀاڪر) پائي آجيان ڪندا آهن؟“<br />
<br />
مون ته ٺهه پهه نه ڪئي. ڇو ته آئون ڪهڙو يورپ ويو آهيان جو ڀاڪرن جي انداز جي به خبر هُجي.<br />
<br />
چيومانس ”ڪهڙو به هُجي مون کي ڪَس ڪانهي“ صالحه کِلي چيو.<br />
<br />
”ها ڪَس ته کڻي مون کي به ناهي ڇو ته آجيان ڪندڙ چوڪري آهي پر جي مرد هُجي ها ته ٿوري فِڪر ٿئيم ها“<br />
<br />
مون کي حيرت ۾ ڏِسي پاڻ ئي ڳالهه وڌائيندي وضاحت ڪيائين.<br />
<br />
”هر مُلڪ جي پنهنجي روايت هوندي آهي. مثال طور برازيل وارا ڀاڪر پائي پُٺي
تي هٿ ضرور ٺپريندا آهن. برطانيه ۾ رڳو هٿ ملائڻ کان ويندي ڀاڪر پائڻ هلي
ويندو آهي. پر حال پُڇڻ ضروري سمجهيو ويندو آهي ۽ اڳئين کي ضرور (رسمي ئي
سهي) ٺيڪ آهيان چوڻو آهي. پوءِ ڀلي کڻي همراهه چار ڏينهن کان بيماري جي
بستري تي ئي ڇو هُجي. اهو رواج ايترو گهڻو آهي جو ڪو ماڻهو رڳو ڪنهن ذاتي
يا گهري دوست کي ئي چئي سگهي ٿو ته ٺيڪ ناهيان. ۽ ٻُڌو اٿم ته برطانيه جي
زيرِ اثر رهندڙ مُلڪن ۾ اڄ به اهو رواج قائم آهي.“<br />
<br />
دل ئي دل ۾ تسليم ڪيم ته ايئن ته بلڪل آهي. اسان وٽ ڪهڙا حال آهن جو جواب
”ٺيڪ آهيان“ سان ئي ڏِنو ويندو آهي پوءِ ڀلي ڪهڙي به تڪليف هُجي خاص ڪري
انگريزي ۾ پُڇيل هائو آر يو جو جواب ته بس هڪ ئي آهي آئم فائن ٿئنڪ يو.<br />
<br />
”خبر اٿئي رشيا وارن جو ڪهڙو انداز آهي؟“<br />
<br />
”نه مون کي اسان جي برطانوي غلامن جي پوئواري ڪندڙ پنهنجي مُلڪ جي ماڻهن کان سواءِ ڪنهن جي به خبر ناهي“ وراڻيم<br />
<br />
صالحه مُسڪرائي ڳالهه اڳتي وڌائي ”اهي نڀاڳا ٻه دفعا ڳل ڳل سان ملائي ٽيون دفعو چپ چپ تي رکندا آهن“.<br />
<br />
هاڻي سمجهه ۾ آيو ته صالحه کي ايڏي فڪر ڇو هئي. پر خير هاڻي اسان جي اڳيان
آهستي آهستي حال ۾ داخل ٿيندڙ ماڻهن سان هُن ڇوڪري جي ملڻ جي انداز کي ڏِسي
اها فڪر ختم ٿي چُڪي هئي ڇو ته ٽئين دفعي تي رشيا وارن کان قطعي مختلف
انداز سان رُڳو هٿ ملائڻ تي آجيان پوري پئي ٿي.<br />
<br />
هڪ ڀاڪر ٻن ڳل ڳل سان ملائي ڏنل مٺين ۽ زوردار هئنڊ شيڪ واري آجيان کان
پوءِ اندر وڃي ڊبل روٽي جو ٽڪرو لوڻ سان کائي اڳ کاڌل ڪوفتن جي ذائقي جي
مزي سان بي واجبي ڪرڻي پئي پئِي. پر ڳالهه اڃان هتي ختم نه ٿي. پولينڊ جي
ميزبانن مان هڪ ڇوڪرو گلاس ۾ اڌ ڍُڪ جيترو پاڻي کنيو بيٺو هو. مون اڳيان
هلندڙ ماڻهن جي پوئواري ڪندي هٿ وڌائي ورتومانس ته همراهه منهنجي مُنهن
مُهانڊي مان سمجهيو ته هي نه رُڳو مسلمان آهي پر تُرڪ به ناهي.<br />
<br />
”اوهان شراب پيئندا آهيو؟“ مون سندس پُڇڻ جو مقصد سمجهي گلاس واپس ڪري جواب
ڏيئي ڇڏيو. هُن مُسڪرائي ساڳيو گلاس وڏي اعتماد سان منهنجي پُٺيان ايندڙ
صالحه کي ڏيڻ چاهيو ڇو ته تُرڪي ۾ توڙي جو اڌ کان گهڻي آبادي شراب کي بُرو
سمجهي ٿي پر گورنمنٽ شراب تي پابندي ناهي لڳائي. جنهن جو هڪ وڏو دليل اهو
ڏنو ويندو آهي ته سگريٽ جيان اهو نشو به جنهن کي ڪرڻو آهي اهو ڪندو. پابندي
لڳائڻ سان اجايو غير قانوني مافيا اهو مهانگي اگهه تي وڪرو ڪندي. ماڻهن تي
خرچي جو بار پوندو. ناڻي جو نقصان ٿيندو. جنهن کي ڌوڙ پائڻي آهي سو هونئن
ئي نه رهي سگهندو. قانوني ڇوٽ ڏيئي ڇڏي اٿن ته اهو ڪم آرام سان پيو هلي.
خير پولينڊ جي همراهه جو اهو جام مون کان پوءِ صالح، سندس مُڙس اونيور ۽
مون واري سؤٽ عبدالقيوم کان ٿيندو چوٿين همراهه جي مٿي ۾ لڳو جيڪو شايد
لوڪل تُرڪ هو پر شراب پيتائين ٿي. هن اهو خوشي سان ورتو پر پوءِ ضرور
پڇتايو هوندائين ڇو ته آخر ۾ پولينڊ وارن پنهنجي پيش ڪيل شراب جو به تعارف
ڪرايو. ٻُڌايائون ته اها شراب هونئن ته ڏسڻ ۾ پاڻي وانگي بي رنگ هوندي آهي
پر هن ۾ اسان هڪ ڪک وجهندا آهيون جنهن تي بِسن نالي هڪ جانور وڏي عرصي
تائين پيشاب ڪندو آهي. اهو ڪک هن بوتل ۾ وجهڻ سان هن جو رنگ سائو ٿي ويندو
آهي. انهي کي هو bison-urine vodka سڏيندا آهن.<br />
اندر پُهتاسين ته اسان کي پهريان هنن هڪ ليڪچر سيشن ۾ پولينڊ جي تاريخ
ٻُڌائي. پولينڊ جيڪو جياگرافيائي طور يورپ جي اُترين پاسي سويڊن ۽ ناروي
کان هيٺ بيٺل آهي تنهن تاريخي طور ڏاڍا ڏکيا دؤر ڏٺا آهن. ايستائين جو
ارڙهين صدي کان وٺي ويهين صدي جي شروع تائين هن مُلڪ جو نالو ئي مٽجي ويو
هو پر پوءِ به هنن همت نه هاري ۽ بار بار بغاوت ڪري قابض کان مُلڪ ڇڏايو.
سندن چوڻ هو ته جيئن ته مُلڪ جي ٺهڻ جي وڏي ۾ وڏي بنياد ثقافت هوندي آهي
جيڪا اسان جي الڳ هئي. اسان وٽ مسلمان، ڪرسچن (انهن ۾ به رڳو ڪيٿولڪ نه پر
آرٿاڊاڪس پڻ)، هندو توڙي ٻين مذهبن جي لاءِ آجيان هئي/آهي. اسان ۾ مذهبي
بنياد تي اڄ به ڪا ڇڪتاڻ ناهي. پر ثقافت جي بنياد تي اسان پنهنجي هڪ الڳ
سُڃاڻ قائم رکڻ چاهي ٿي جيڪا اسان پهرين ۽ ٻين جنگِ عظيم ۾ حاصل ڪري ورتي.
اُهي ڏينهن هي ڏينهن اسان جي مُلڪ جي هڪ هڪ فرد مُلڪ کي ٺاهڻ ۾ ڪوشش ڪئي
آهي. اوهان اچي ڏسندؤ ته اوهان کي يقين ايندو هن بار بار مقبوض بڻيل مُلڪ
کي اسان ڪيئن ٺاهيو سنواريو آهي.<br />
<br />
انهيءَ کي وڌيڪ سؤلو سمجهائڻ لاءِ هُنن اسان کي پروجيڪٽر تي هڪ مُختصر
اينيميٽيڊ ڪلپ به ڏيکاري جيڪا هن ليک جي آخر ۾ اوهان سان به ونڊيندس. انهي
وڊيو کان پوءِ هنن پنهنجا ڪُجهه ٻيا ثقافتي عنصر نمايان ڪرڻ لاءِ به وڊيو
ڏيکاريا.<br />
<br />
آخر ۾ ڪُجهه وڌيڪ فوٽو لڍيا ويا انهن مان جيڪي هٿ لڳا هٿي ڏيان ٿو. اونيور
الائي ڪيئن سڃاڻي هڪ پاڪستاني ڇوڪري کي به وٺي آيو. پر کيس اردو نالي ماتر
ٿي آئي ڇو ته سندس ڏاڏو ورهاڱي کان گهڻو اڳ برطانيه لڏي ويو ۽ هي اُتي ئي
ڄائي. پوءِ به اسان سان ڪچهري ڪري حال احوال پُڇيائين پاڻ هڪ اڌ دفعو شايد
وئي به آهي راولپنڊي (پنهنجي اباڻي ڳوٺ). ايئن هڪ سري لنڪن جي اصليت رکندڙ
اٽلي جي ڇوڪري به ملي. اهڙن خاندان جون اُڻويهين ۽ ويهين صدي ۾ اولهه ڏي
لڏڻ جا قصا الطاف شيخ صاحب جي سفرنامن ۾ کوڙ ملن ٿا.<br />
<br />
<div style="text-align: center;">
</div>
<br />
<br />
<div style="text-align: center;">
<img alt="[IMG]" class="bbCodeImage LbImage" src="http://i.minus.com/jG5NwkClHnrAA.JPG" height="480" width="640" /><br />
عائشه ۽ سندس سُپروائزر سيميل سان گڏ جنهن جي دعوت تي وياسين<br />
<br />
<img alt="[IMG]" class="bbCodeImage LbImage" src="http://i.minus.com/jfDwxwsRnFDUh.JPG" height="480" width="640" /><br />
اونيور، سندس زال صالحه <a class="internalLink" href="http://sindhsalamat.com/members/%D8%B9%D8%A8%D8%AF%D8%A7%D9%84%D8%AD%D9%81%D9%8A%D8%B8-%D9%84%D8%BA%D8%A7%D8%B1%D9%8A.1097/" rel="nofollow">عبدالحفيظ لغاري</a> ۽ سؤٽ عبدالقيوم<br />
<br />
<img alt="[IMG]" class="bbCodeImage LbImage" src="http://i.minus.com/jTMhsrZdBE518.JPG" height="480" width="640" /><br />
پولينڊ جي ميزبانن سان گڏ. هڪ برطانوي پاڪستاني ڇوڪري<br />
<br />
<img alt="[IMG]" class="bbCodeImage LbImage" src="http://i.minus.com/jbvDyM9C8kphku.jpg" height="480" width="640" /><br />
<br />
<a href="https://drive.google.com/file/d/0BzZ8hv6caD5GWVZndEpqRC1rMWs/edit?usp=sharing">پولينڊ جي تاريخ هن مختصر اينيميٽيڊ وڊيو ۾</a></div>
<div data-redactor-wrapper="1" style="left: -9999px; position: absolute;">
<div data-redactor="1">
<br /></div>
<div data-redactor="1">
”نه مون کي اسان جي برطانوي غلامن جي پوئواري ڪندڙ
پنهنجي مُلڪ جي ماڻهن کان سواءِ ڪنهن جي به خبر ناهي“ وراڻيم</div>
<div data-redactor="1">
<br /></div>
<div data-redactor="1">
صالحه مُسڪرائي ڳالهه اڳتي وڌائي ”اهي نڀاڳا ٻه دفعا ڳل
ڳل سان ملائي ٽيون دفعو چپ چپ تي رکندا آهن“.</div>
<div data-redactor="1">
<br /></div>
<div data-redactor="1">
هاڻي سمجهه ۾ آيو ته صالحه کي ايڏي فڪر ڇو هئي. پر خير
هاڻي اسان جي اڳيان آهستي آهستي حال ۾ داخل ٿيندڙ ماڻهن سان هُن ڇوڪري جي ملڻ جي
انداز کي ڏِسي اها فڪر ختم ٿي چُڪي هئي ڇو ته ٽئين دفعي تي رشيا وارن کان قطعي
مختلف انداز سان رُڳو هٿ ملائڻ تي آجيان پوري پئي ٿي.</div>
<div data-redactor="1">
<br /></div>
<div data-redactor="1">
هڪ ڀاڪر ٻن ڳل ڳل سان ملائي ڏنل مٺين ۽ زوردار هئنڊ شيڪ
واري آجيان کان پوءِ اندر وڃي ڊبل روٽي جو ٽڪرو لوڻ سان کائي اڳ کاڌل ڪوفتن جي
ذائقي جي مزي سان بي واجبي ڪرڻي پئي پئِي. پر ڳالهه اڃان هتي ختم نه ٿي. پولينڊ جي
ميزبانن مان هڪ ڇوڪرو گلاس ۾ اڌ ڍُڪ جيترو پاڻي کنيو بيٺو هو. مون اڳيان هلندڙ
ماڻهن جي پوئواري ڪندي هٿ وڌائي ورتومانس ته همراهه منهنجي مُنهن مُهانڊي مان
سمجهيو ته هي نه رُڳو مسلمان آهي پر تُرڪ به ناهي.</div>
<div data-redactor="1">
<br /></div>
<div data-redactor="1">
”اوهان شراب پيئندا آهيو؟“ مون
سندس پُڇڻ جو مقصد سمجهي گلاس واپس ڪري جواب ڏيئي ڇڏيو. هُن مُسڪرائي ساڳيو گلاس
وڏي اعتماد سان منهنجي پُٺيان ايندڙ صالحه کي ڏيڻ چاهيو ڇو ته تُرڪي ۾ توڙي جو اڌ
کان گهڻي آبادي شراب کي بُرو سمجهي ٿي پر گورنمنٽ شراب تي پابندي ناهي لڳائي. جنهن جو هڪ وڏو دليل اهو ڏنو ويندو آهي ته سگريٽ
جيان اهو نشو به جنهن کي ڪرڻو آهي اهو ڪندو. پابندي لڳائڻ سان اجايو غير قانوني
مافيا اهو مهانگي اگهه تي وڪرو ڪندي. ماڻهن تي خرچي جو بار پوندو. ناڻي جو نقصان
ٿيندو. جنهن کي ڌوڙ پائڻي آهي سو هونئن ئي نه رهي سگهندو. قانوني ڇوٽ ڏيئي ڇڏي اٿن
ته اهو ڪم آرام سان پيو هلي. خير پولينڊ جي همراهه جو اهو جام مون کان پوءِ صالح،
سندس مُڙس اونيور ۽ مون واري سؤٽ عبدالقيوم کان ٿيندو چوٿين همراهه جي مٿي ۾ لڳو
جيڪو شايد لوڪل تُرڪ هو پر شراب پيتائين ٿي. هن اهو خوشي سان ورتو پر پوءِ ضرور
پڇتايو هوندائين ڇو ته آخر ۾ پولينڊ وارن پنهنجي پيش ڪيل شراب جو به تعارف ڪرايو.
ٻُڌايائون ته اها شراب هونئن ته ڏسڻ ۾ پاڻي وانگي بي رنگ هوندي آهي پر هن ۾ اسان
هڪ ڪک وجهندا آهيون جنهن تي بِسن نالي هڪ جانور وڏي عرصي تائين پيشاب ڪندو آهي.
اهو ڪک هن بوتل ۾ وجهڻ سان هن جو رنگ سائو ٿي ويندو آهي. انهي کي هو bison-urine vodka سڏيندا آهن.</div>
<div data-redactor="1">
اندر پُهتاسين ته اسان کي پهريان هنن هڪ ليڪچر سيشن ۾ پولينڊ
جي تاريخ ٻُڌائي. پولينڊ جيڪو جياگرافيائي طور يورپ جي اُترين پاسي سويڊن ۽ ناروي
کان هيٺ بيٺل آهي تنهن تاريخي طور ڏاڍا ڏکيا دؤر ڏٺا آهن. ايستائين جو ارڙهين صدي
کان وٺي ويهين صدي جي شروع تائين هن مُلڪ جو نالو ئي مٽجي ويو هو پر پوءِ به هنن
همت نه هاري ۽ بار بار بغاوت ڪري قابض کان مُلڪ ڇڏايو. سندن چوڻ هو ته جيئن ته
مُلڪ جي ٺهڻ جي وڏي ۾ وڏي بنياد ثقافت هوندي آهي جيڪا اسان جي الڳ هئي. اسان وٽ
مسلمان، ڪرسچن (انهن ۾ به رڳو ڪيٿولڪ نه پر آرٿاڊاڪس پڻ)، هندو توڙي ٻين مذهبن جي
لاءِ آجيان هئي/آهي. اسان ۾ مذهبي بنياد تي اڄ به ڪا ڇڪتاڻ ناهي. پر ثقافت جي
بنياد تي اسان پنهنجي هڪ الڳ سُڃاڻ قائم رکڻ چاهي ٿي جيڪا اسان پهرين ۽ ٻين جنگِ
عظيم ۾ حاصل ڪري ورتي. اُهي ڏينهن هي ڏينهن اسان جي مُلڪ جي هڪ هڪ فرد مُلڪ کي
ٺاهڻ ۾ ڪوشش ڪئي آهي. اوهان اچي ڏسندؤ ته اوهان کي يقين ايندو هن بار بار مقبوض
بڻيل مُلڪ کي اسان ڪيئن ٺاهيو سنواريو آهي.</div>
<div data-redactor="1">
<br /></div>
<div data-redactor="1">
انهيءَ کي وڌيڪ سؤلو سمجهائڻ لاءِ هُنن اسان کي پروجيڪٽر
تي هڪ مُختصر اينيميٽيڊ ڪلپ به ڏيکاري جيڪا هن ليک جي آخر ۾ اوهان سان به ونڊيندس.
انهي وڊيو کان پوءِ هنن پنهنجا ڪُجهه ٻيا ثقافتي عنصر نمايان ڪرڻ لاءِ به وڊيو
ڏيکاريا. </div>
<div data-redactor="1">
<br /></div>
<div data-redactor="1">
آخر ۾ ڪُجهه وڌيڪ فوٽو لڍيا ويا انهن مان جيڪي هٿ لڳا
هٿي ڏيان ٿو. اونيور الائي ڪيئن سڃاڻي هڪ پاڪستاني ڇوڪري کي به وٺي آيو. پر کيس
اردو نالي ماتر ٿي آئي ڇو ته سندس ڏاڏو ورهاڱي کان گهڻو اڳ برطانيه لڏي ويو ۽ هي
اُتي ئي ڄائي. پوءِ به اسان سان ڪچهري ڪري حال احوال پُڇيائين پاڻ هڪ اڌ دفعو شايد
وئي به آهي راولپنڊي (پنهنجي اباڻي ڳوٺ). ايئن هڪ سري لنڪن جي اصليت رکندڙ اٽلي جي
ڇوڪري به ملي. اهڙن خاندان جون اُڻويهين ۽ ويهين صدي ۾ اولهه ڏي لڏڻ جا قصا الطاف
شيخ صاحب جي سفرنامن ۾ کوڙ ملن ٿا.</div>
<div data-redactor="1">
<br /></div>
<div data-redactor="1" style="text-align: center;">
<br /></div>
<div data-redactor="1">
<br /></div>
<div data-redactor="1">
<br /></div>
<div data-redactor="1" style="text-align: center;">
<img class="item-view-img" src="http://i.minus.com/jG5NwkClHnrAA.JPG" id="modal-aviary-editable-image-G5NwkClHnrAA" /></div>
<div data-redactor="1" style="text-align: center;">
عائشه ۽ سندس سُپروائزر سيميل سان گڏ جنهن جي دعوت تي وياسين</div>
<div data-redactor="1" style="text-align: center;">
<br /></div>
<div data-redactor="1" style="text-align: center;">
<img class="item-view-img" src="http://i.minus.com/jfDwxwsRnFDUh.JPG" id="modal-aviary-editable-image-fDwxwsRnFDUh" /></div>
<div data-redactor="1" style="text-align: center;">
اونيور، سندس زال صالحه @عبدالحفيظ لغاري ۽ سؤٽ عبدالقيوم</div>
<div data-redactor="1" style="text-align: center;">
<br /></div>
<div data-redactor="1" style="text-align: center;">
<img class="item-view-img" src="http://i.minus.com/jTMhsrZdBE518.JPG" id="modal-aviary-editable-image-TMhsrZdBE518" /></div>
<div data-redactor="1" style="text-align: center;">
پولينڊ جي ميزبانن سان گڏ. هڪ برطانوي پاڪستاني ڇوڪري</div>
<div data-redactor="1" style="text-align: center;">
<br /></div>
<div data-redactor="1" style="text-align: center;">
<img class="item-view-img" src="http://i.minus.com/jbvDyM9C8kphku.jpg" id="aviary-editable-image-bvDyM9C8kphku" /></div>
<div data-redactor="1" style="text-align: center;">
<br /></div>
<div data-redactor="1" style="text-align: center;">
پولينڊ جي تاريخ هن مختصر اينيميٽيڊ وڊيو ۾</div>
<div data-redactor="1">
<br /></div>
<div data-redactor="1" style="text-align: center;">
[media=googledoc]0BzZ8hv6caD5GWVZndEpqRC1rMWs[/media]</div>
<div data-redactor="1">
<br /></div>
<div data-redactor="1">
<br /></div>
<div data-redactor="1">
<br /></div>
</div>
Abdul Hafeez Lagharihttp://www.blogger.com/profile/10746917615851763902noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-3528013727092930787.post-4885576123919234362014-02-03T05:45:00.004-08:002014-10-09T23:07:10.417-07:00مڪلي جي ٽڪري جي ڏاکڻين پاسي جو سير<div style="text-align: center;">
<img alt="[IMG]" class="bbCodeImage LbImage" src="http://i.minus.com/jbhwRrrLxK3pKh.jpg" height="359" width="640" /><br />
<br />
1۔ مڪلي جي ٽڪري جو اُتريون دنگ جتي مائي مڪلي ۽ عبدالله شاهه اصحابي جي مزار آهي<br />
2۔ مڪلي جي ٽڪري جو ڏاکڻيون دنگ جِتي پير پٺي جي مزار آهي۔ ۽ پاسي ۾ ور شهر۔<br />
</div>
تُرڪي اُسهڻ ۾ اڃان ٽي هفتا کن هئا. ڪراچي ۾ منهنجي محدود دوستن جي
سرڪل جي سُٺي ساٿي علي حسن چانڊيو سان ڳالهين ۾ ڳالهه نِڪتي ته تُرڪي وڃڻ
کان اڳ سنڌ جي ڪنهن علائقي جو سير ڪرڻ چاهيان ٿو جيڪو اڳ نه ڏِٺو هُجيم.
مختلف آپشن تي غور ڪندي ويجهو ۽ تاريخي علائقو ٺٽو سُجهيو. هونئن ته ضلع
ٺٽي ۾ شهر ٺٽه، چوهڙ جمالي، گهارو، ميرپور ساڪرو. ڳاڙهو وغيره ڏِٺل هئا پر
علي ڳالهه ڪئي ته مڪلي جو قبرستان هڪ ٽَڪري تي آهي جنهن جو اتريون پاسو ته
سڀني ڏِٺو هوندو جتي عبدالله شاهه اصحابي جي مزار آهي. پر مڪلي جي ڏاکڻين
دنگ تي به هڪ جهان آهي ۽ ڪافي دلفريب نظارا آهن جيڪي ڏسڻ وٽان آهن. ڳالهين
ڳالهين ۾ پروگرام طئي ٿيو ۽ مڪلي جو اهو ٻيو پاسو ڏسڻ لاءِ نڪتاسين.<br />
<br />
هونئن مڪلي بابت ڪُجهه معلومات ۽ تصويرون دوست <a class="internalLink" href="http://sindhsalamat.com/members/%D8%B0%D9%8A%D8%B4%D8%A7%D9%86-%D8%B1%D8%B4%D9%8A%D8%AF.1/" rel="nofollow">ذيشان رشيد</a> جي <b><a class="externalLink" href="http://www.sindhsalamat.com/threads/%D8%AF%D9%86%D9%8A%D8%A7-%D8%AC%D9%88-%D8%B3%DA%80-%DA%A9%D8%A7%D9%86-%D9%88%DA%8F%D9%88-%D9%82%D8%A8%D8%B1%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86-%E2%80%9D%D9%85%DA%AA%D9%84%D9%8A%E2%80%9C-%D9%87%DA%AA-%D8%AA%D8%B5%D9%88%D9%8A%D8%B1%D9%8A-%D8%AC%D9%87%D9%84%DA%AA.1178/" rel="nofollow" target="_blank"><span style="text-decoration: underline;">هڪ ليک</span></a></b>
۾ پڙهي/ڏِسي سگهجن ٿا. پر هتي جي مشهور مزار عبدالله شاهه اصحابي بابت
ڪافي ماڻهن جي اها غلط فهمي آهي ته هو پاڻ سڳورن جي صحبت ۾ اُٿيا ويٺا
تنهنڪري صحابي آهن. جڏهن ته ايئن ناهي. عبدالله شاهه اصحابي جي نالي ۾
اصحابي جو اضافو سندن پاران تخلص طور استعمال ڪيو ويو. جڏهن ته پنهنجي
ولادت ته گهڻو گهڻو پوءِ ٿي اٿن. اسلامي مؤرخ لکن ٿا ته هو جيلاني شُجري جي
نسبت ۾ آهن ۽ عبدالقادر جيلاني (ثاني) جا به پڙ پوٽا هئا.<br />
<br />
<a name='more'></a><br />
<br />
اسان ڪراچي مان صبح جو ڏهين ڌاري وين ۾ نڪتاسين ۽ ڪلاڪ کن ۾ ٺتي جي حدن ۾
سفر ڪري رهيا هئاسين جيڪو سنڌ جو تاريخي علائقو آهي. سنڌ جي تهذيب جا آثار
ته پنج ڇهه هزار سال اڳ جا ملن ٿا جڏهن سنڌو ندي جي ٻنهي ڪنارن تي آباد
ماڻهو سنڌ جا سڏبا هئا ۽ سنڌ جو سرحدون اولهه پاسي عربي سمنڊ سان لڳنديون
هُيون. اوڀر پاسي ڪڇ ڀُڄ ۽ مٿي بلوچستان جو هاڻوڪو مڪران ۽ اتر اوڀر پاسي
ملتان کان ٿينديون وڃي لداخ دنگ ڪنديون هيون. پر اها ستم ظريفي رهي جو 1700
قبلِ مسيح ۾ ڪنهن سبب (اڄ تائين معلوم نه ٿي سگهيل) موهن جو دڙو تباهه ٿي
ويو ۽ ان کان پوءِ مختلف وقتن تي سنڌ تي تڏهن کان پئي ڪاهون ٿيون. 300 قبلِ
مسيح ۾ <b><span style="text-decoration: underline;"><a class="externalLink" href="http://www.sindhsalamat.com/threads/%D8%B3%DA%AA%D9%86%D8%AF%D8%B1-%D8%A7%D8%B9%D8%B8%D9%85.4179/" rel="nofollow" target="_blank">سڪندرِاعظم</a></span></b>
جي فوج سنڌو کان گُذر ڪندي هي علائقو فتح ڪيو. تنهن کان پوءِ سُتت ئي
سڪندر اعظم جي مؤت ٿي ۽ مائورين سلطنت جي حُڪمراني قائم ٿي ۽ سنڌ ۾ ٻُڌازم
پکڙيو. ايئن ڪي حڪمرن هڪ ٻه صدي ته ڪي گهٽ، هڪ ٻئي کان هي تر ڇڏائي پاڻ وٽ
رکي وري پاڻ ڦُرائيندا رهيا ۽ جڏهن ختم نبوت جو اعلان ٿيڻ وارو هو ۽ پاڻ
سڳورن جي وصال جو وقت ويجهو هو ته ڪڇ ڀُڄ کان ملتان تائين سنڌ تي برهمڻن جي
حڪومت هئي. مطلب ته اُن وقت تائين هتي اڃان اسلام ڪونه پُهتو هو. پر لڳ ڀڳ
اسي سالن کان پوءِ محمد بن قاسم اچي هتي جي حاڪم راجه ڏاهر کان هي علائقو
ڇڏايو ۽ پنهنجي حڪومت قائم ڪئي. سنڌ کي السند جو نالو ڏنو ويو ۽ سنڌ کي
عربستان جي حصي طور سمجهيو ويو. شايد اهو ئي سبب آهي جو اڄ به سعودي عرب ۾
السندي سڏائيندڙ عرب موجود آهن جن کي اسان جو پيارو سنڌ سلامتي ساٿي <a class="internalLink" href="http://sindhsalamat.com/members/%D9%86%D8%AB%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D8%A8%DA%99%D9%88.26/" rel="nofollow">نثارابڙو</a> صاحب سؤٽ سڏي ٿو.<br />
<br />
اسلام جي ڦهلجڻ کان پوءِ ست سؤ سالن تائين اهو زور قائم رهيو ۽ پوءِ محمود
غزنوي ڪاهه ڪئي ۽ عربن جو زور ٽوڙيو۔ ان کان پوءِ چوڏهين صدي ۾ سومرن،
سورهين ۾ ڪلهوڙن ۽ مُغلن جو حڪمتون رهيون ۽ اوڻيهين صدي ۾ انگريز اچي هتي
راڄ ڪيو. جڏهن ويهين صدي ۾ اڄ تائين قبول نه ٿيل ٻه قؤمي نظريئي تحت موجوده
مُلڪ پاڪستان ٺهيو ته سنڌ جو سرحدون ڪٽجي ڪٽجي وڃي ڪي بچيو جن تي به الاءِ
ڪيتريون ميريون اکيون اڄ به ڦِرن پيو.<br />
<br />
تواريخي طور وڏي حيثيت پر موجوده دؤر ۾ بُرا حال رکندڙ ضلعي ٺٽي داخل ٿيڻ
سان ٻنهي طرف ڪٿي ويران پٽ نظر آيا ته ڪٿي وري آباد. عيد ويجهي هُجڻ ڪري
پراڻي يونيفارم ۾ ڪِن ورهين کان پالش کان محروم بوٽ پائي بيٺل پوليس وارن
جو خرچي تي زور هو ۽ ڊرائيورن جي جان ڇڏائڻ جي ڪوشش. اسان جي سيٽ جي اڳيان
ويٺل همراهه جو علي تعارف ڪرايو. سندس نالو هو محمد خان سولنگي. جيڪو سنڌ
جي هڪ ٻي وڏي مشهور ليکڪ منظور سولنگي جو ڀاءٌ آهي. محمد خان سولنگي هڪ
سنهڙو سيپڪڙو خوش اخلاق همراهه ڏِساڻو. هُن هن مهل تائين ڪاوش اخبار ويٺي
پڙهي ۽ هاڻ اسان سان ڪچهري ۾ لڳي ويو. مون کي ساڻس ڪچهري پوءِ خبر پئي ته
ڪاوش ۾ هي ٻئي ڀائر وڏي حيثيت تي هئا. ايستائين جو 1991 ۾ ڪاوش آئي ته ان
جي پهرين پرچي ۾ مين آرٽيڪل محمد خان سولنگي جو هو. پاڻ بيماري ۾ وٺجي وڃڻ
ڪري گهڻو عرصو لکي نه سگهيو. سندس ڀاءُ منظور سولنگي ڪاوش جي شروعاتي دؤر ۾
سچ وڏو ڏوهاري جي نالي سان دلچسپ سلسلو هلايو ۽ ٻيو گهڻو ڪُجهه لکيو پر
سندس خيال هو ته ڪاوش جي هلڻ ۾ سندس حيثيت چوٿين پائي جهڙي آهي. شايد ڪنهن
ڀري محفل ۾ قاضين سامهون اهو اظهار به ڪري وِڌائين. جنهن تي هُنن ناراض ٿي
کيس گهر جو رستو ڏيکاريو. ڪاوش اڄ به هلي پئي ۽ کوڙ پاوا لڳا ۽ ٽُٽا. پر
منظور سولنگي جي قابليت کان به ڪو انڪار ناهي. هو ماڻهن جي مزاج وٽان لکي
ڄاڻي. اها شايد ئي ڪنهن کي خبر هُجي ته اڄ ڪي ٽي اين ڪاوش توڙي اردو ميڊيا
تي به شهيد محترمه بينظير ڀُٽو لاءِ جيڪو خطاب ”شهيد راڻي“ استعمال ٿئي ٿو
اهو سڀ کان پهرين منظور سولنگي پاران تجويز ڪيو ويو. پاڻ شايد هن وقت سنڌي
ٽي وي تي آهي. سفر دؤران محمد خان سولنگي سان ٻوٽن جي طبي جُزن تي ڳالهه
ٻولهه ٿيندي رهي جنهن ۾ پنهنجي دلچسپي هُيس ۽ منهنجي پڙهائي جو موضُوع ئي
اهو آهي سو خوب ڳالهيون ٿيون. پاڻ هڪ اهم معلومات ڏنائين ته ڊاڪٽرن کيس هڪ
اڻ ڄاڻ مرض جي علاج لاءِ ڪي سال ڪارٽيزون ڏِنو. جڏهن هو ٺيڪ ٿيو ته ٻي
ڊاڪٽر حيران ٿي پُڇيس ته ڪاٽيزون بنا ڪئلشيم سپليمينٽ وٺڻ جي تو ڪيئن ورتي؟
هن همراهه کي به اچي تعجب ورتو. نيٺ پنهنجي اصل معالج ڏانهن ويو ۽
پُڇيائينس ته تو مون کي بنا ڪئلشيم جي ڪا دوا ڏيڻ جي ڪارٽيزون ڇو ڏِنا؟<br />
<br />
ڊاڪٽر چيس ”تو پاڻ ئي ته چيو هو ته آئون روزانو هڪ انڊو ڪچو پيئان ٿو. هاڻ
هن کان وڌ ٻي ڪهڙ ڪئلشيم ڏيئي ٿي سگهيس. شايد تنهنجي اها عادت ئي مون کي تو
لاءِ ڪارٽيزون ڏيڻ تي آماده ڪري سگهي نه ته ڪا ٻي ڪا ڪئلشيم دوا توکي
ڪارٽيزون برداشت ڪرڻ ڏيئي نه سگهي ها يا آئون ڏيان به نه ها“. محمد خان
سولنگي جي ڳالهين مان لڳو پئي ته هو هن وقت ٻي زندگي جيئي پيو ۽ خوب پيو
جئي. پاڻ هن وقت روزانو صبح جو ريڊيو تي اخبارن جو سُرخيون پڙهي ٿو جيڪي
اسلام آباد کان سِڌو سنئون نشر ٿين ٿيون. انهيءَ لاءِ کيس ڪي خاص ڏوڪڙ نه
ٿا ملن سو هو ريڊيو پاڪستان ڪراچي جي آفيس وڃڻ جو ڀاڙو به بچائي ٿو ۽ گهران
موبائل فون تي ويهي اهو ڪم ڪري ٿو. جنهن تي ڪافي حيرت ٿي ته ڪيئن مينيج
ٿيندو هوندو.<br />
<br />
مڪلي پُهچي مڪلي جي قبرستان جي داخلي گيٽ وٽ رڳو ڦيرو ڀريوسين ۽ هڪ عجيب
کوهه ڏِٺوسين هن جي اندر قبر جي اندر پاسي ۾ مُردي رکڻ لاءِ ٺاهي ويندڙ
کُڏي جيان کُڏيون ٺهيل آهن. جنهن بابت چيو وڃي ٿو ته قيدين کي سزا خاطر
انهن ۾ رکيو ويندو هو. جيئن ته اسان جي اصل منزل انهيءَ ڏينهن مڪلي جي ٽڪري
جو ڏاکڻيون دنگ هو جنهن لاءي ٺٽي کان ايندڙ لوڪل گاڏي ۾ ويهي غلام الله
شهر ڪراس ڪري اڳتي ور شهر پُهچڻو هو. گاڏي آئي ۽ سفر شروع ٿيو ته گهڻي وقت
کان پوءِ ڳوٺ جي لوڪل گاڏين جي ياد اچي وئي. جڏهن ملڪاڻي کان جهڏو يا
پنگريو جو سفر اهڙين لوڪل گاڏين ۾ڪيو ويندو هو. جتي ماڻهن، جانورن توڙي
ڪپهه ۽ مِرچن جي ٻورين کي برابري جا حقوق هوندا هئا. جنهن کي به اڳ ۾ ڄڳهه
ملي اُها انهيءَ جي ٿي. هاڻ هُتي ته چنگچين جاءِ ورتي آهي پر هتي اڃان هي
گاڏي هلي ٿي. رستو ٽڪري سان گڏ گڏ هو. وچ ۾ ڪٿي ڪٿي ڪافي ڊولپمينٽ به نظر
آئي جيڪا گهڻو ڪري<span style="text-decoration: underline;"><a class="internalLink" href="http://sindhsalamat.com/threads/%D8%A8%D9%88%D9%87%D8%B1%D9%8A-%DB%BD-%D8%A2%D8%BA%D8%A7%D8%AE%D8%A7%D9%86%D9%8A%D9%86-%DB%BE-%D9%81%D8%B1%D9%82%D8%8C-%D8%A7%D9%86%D9%87%D9%86-%D8%AC%D9%8A-%D8%AA%D8%A7%D8%B1%D9%8A%D8%AE-%DB%BD-%DA%87%D8%A7-%D8%A7%D9%87%D9%8A-%D9%85%D8%B3%D9%84%D9%85%D8%A7%D9%86-%D8%A2%D9%87%D9%86.35337/"> آغا خاني کوجا (خواجه)</a></span>
جي جماعتين جي آهي. هن علائقي ۾ سندن اڪثريت آهي ۽ چيو وڃي ٿو ته هي
پُراڻي دؤر کان هتي آباد آهن جڏهن سندن پهريون آغا ايران ۾ هو ته هُو هتِي
آيا۔ ڇو ته سرحدن جي تڏهوڪي صورتِحال هن وقت کان بلڪل مختلف هئي. هونئن ته
مون کي به آغا خاني خواجن بابت گهڻي خبر ناهي ۽ رڳو ٻُڌل ڳالهيون آهن پر
سنڌ جي قابلِ اعتبار ۽ ڪافي حد تائين غير جانبدار سيلاني الطاف شيخ پنهنجي
هڪ سفرنامي مڪلي کان ملاڪا تائين ۾ لکيو آهي ته<br />
<br />
<span style="color: blue;">”اسان مان شايد ڪيترن کي اها خبر نه هُجي ته کوجا ڪير آهن؟ اثنا عشري کوجي ۽ اسماعيلي کوجي ۾ ڪهڙو فرق آهي؟<br />
<br />
حضورصلي الله وعليه وسلم جن جي خلافت جي دؤر ۾ جڏهن مصري باغين حضرت عثمان
رضه کي شهيد ڪري وِڌو ته حضرت علي خليفو مقرر ٿيو. امير معاويه رضه ۽ حضرت
علي رضه جي وچ ۾ قصاصِ عثمان رضه جي ڳالهه تي جنگ ٿي ته هڪ جماعت حضرت علي
رضه جي لشڪر کان ڌار ٿي ويئي. هيءَ جماعت تاريخ ۾ خوارج جي نالي سان مشهور
ٿي جيڪي عام ٻوليءَ ۾ خارجي سڏجڻ لڳا. جيڪي ماڻهو حضرت علي رضه جي پاسي
وڙهندا رهيا اهي شيعانِ علي رضه سڏيا ويا. ڪجهه عرصو گذرڻ بعد هي شيعان به
اثنا عشري ۽ اسماعيلي ٻن فرقن ۾ ورهائجي ويا. اثنا عشري حضرت جو عقيدو آحي
ته حضرت علي رضه رسول اڪرم صلي الله عليه وسلم جو وصي ۽ بلا فصل خليفو آهي ۽
حضور جن کان پوءِ مسلمانن جو برحق امام آهي ۽ جيئن ته زمانو امام کان
سواءِ خالي نٿو رهي سگهي، ان ڪري حضرت عليءَ کان پوءِ امامت سندن اولاد ۾
ڦرندي ٻارهين امام مهدي رضه تائين پهتي، جيڪو امامِ زمان آهي- يعني هلندڙ
زماني جو امام آهي. پاڻ هڪ غار ۾ روپوش ٿي ويا آهن ۽ قيامت ويجهي اچڻ تي
امام مهدي وري ظاهر ٿيندو. <br />
<br />
اثنا عشري جي ٻارهين امامن جا نالا هي آهن: حضرت علي، حسن، حسين، زين
العابدين، محمد باقر، جعفر صادق. موسى ڪاظم، علي الرضا، محمد تقي، علي نقي،
حسن عسڪري ۽ ٻارهون امام-مهدي-آخرالزمان.“</span><br />
<br />
<span style="color: blue;">ان جي برعڪس اسماعيلي حضرت جعفر صادق تائين
ڇهن امامن جا قاعل آهن، پر هو ستين امام موسى ڪاظم کي نه پر امام جعفر صادق
جي ٻئي پُٽ اسماعيل کي مڃين ٿا ۽ ان کان ئي امامت جو سلسلو اڳتي وڌائين
ٿا. اهڙي ريت پرنس آغا ڪريم اسماعيلي امامن جي ان سلسلي جو اوڻونجاهون حاضر
امام آهي.“.</span><br />
<br />
اتفاق سان اسان جو ميزبان به ڊاڪٽر لياقت خواجه هو جيڪو علي جو دوست آهي.
ور شهر پُهچي سندس ڪلينڪ تي پهتاسين جيڪا ٻهراڙي جي ڪنهن مخصوص ڪلينڪ جو
ڏيک ڏيئي رهي هئي. پاڻ هڪ ڪمزور جسم شخص ڏِٺوسين. بلڪل منهنجي پياري دوست
حيدرآباد واسي محمد امين نهڙيو المعروف امين ارباب وانگي. امين ارباب جي
نالي مان تاثر ملي ٿو ته ٿر جي اربابن وانگي ڪا وڏي رعبدار شخصيت هوندي پر
گهڻو وقت ريڊيو تي ڪمپيئرنگ ۽ هاڻ مهراڻ ٽي وي تي نيوز ڪاسٽر طؤر ڪم ڪندڙ
هن همراهه جي هانٺي سدائين ڪمزور رهي آهي. ڊاڪٽر لياقت مصروف هوندي به اسان
کي دل جي گهراين سان ڀليڪار چئي ڪُجهه دير انتظار جو چيو. ان وقت ٽي پئي
ٿيا جيڪو ڊاڪٽر جي ڪلينڪ روزاني جي وقت جي حساب سان آخري ٽائيم هو. پاڻ
آخري هڪ ٻه مريض ڏسي اسان کي پنهنجي ڳوٺ وٺي هليا جيڪو هڪ ڪلوميٽر جي فاصلي
تي هو. رستي تي سندن قبرستان ڏِٺوسين. آغا خانين جو مڃڻ آهي ته قبرن تي
وڃڻ يا دُعا گهُرڻ بي معنى آهي ڇو ته اصل اهميت روح جي آهي جيڪو مٿي پهچيو
وڃي. هي ته بس هڪ ڍانچو آهي جيڪو پوري ڇڏڻ کان پوءِ ڪا حيثيت نه ٿو رکي.
تنهنڪري قبرن تي هي نه ڪو وڃن نه وري ڪا دُعا گهُرن.<br />
<br />
اسان کي جيئن ته مڪلي جي ٽڪري جي ٻي دنگ تي پُهچڻ جو شؤق هو سو ڊاڪٽر صاحب
کي گهڻي خاطر تواضع جي تڪلف جي زحمت کان بچائڻ جي درخواست ڪندا رهياسين پر
سنڌ جي روايتن جي احترام ۾ ڊاڪٽر صاحب وري به گهڻو ڪُجهه ڪري وِڌو. پنجين
ڌاري سندس گاڏي ۾ ور شهر کان ٿورو اُتر طرف هلياسين. ور شهر جي نالي بابت
ڊاڪٽر صاحب ٻُڌايو ته اڳي ڪنهن دؤر ۾ جڏهن دريا جي پڇاڙ ۾ دريا جا ڪافي
وهڪرا پنهنجو رُخ وٺي وهڪرو ڪندا وڃي سمنڊ دنگ ڪندا هئا ته هتان جي هڪ
وهڪري کي هن پَٽ تي هڪ وڏو ور هو. جنهن ڪري هتي آباد ٿيندڙ ماڻهن کي ور جي
رهائشين طور نالو ڏِنو ويو ۽ ائين اهو نالو مشهور ٿي ويو.<br />
<br />
مڪلي جي ٽڪري جي دنگ کان اڳ اسان کي روڊ سان گڏ ايئرفورس جي هڪ بيس به نظر
آئي جتي جي رهواسي نفري هتي جي علائقي واسين کان گهڻو گهڻو سُک ۾ نظر آئي.
لوڊشيڊنگ کان آجي الڳ ٿلڳ بجلي ۽ بهترين رهائش. سندن پاران فٽ ٿيل هڪ ريڊار
به پري هڪ ٽَڪري تي نظر آيو. ڪُجهه ماڻهن جو خيال آهي ته ديبل جو بندر
انهيءَ ٽڪري تي هو۔ اسان ٽڪري جي دنگ وٽ پُهتاسين جتي ٻه وڏيو درگاهون نظر
آيون. حيرت اها ٿي جڏهن اندر پُهتاسين. خبر پئي ته ڪنهن دؤر ۾ هندن جو چوڻ
هو ته اهي اسان جا وڏا هئا جن سان اسان جي عقيدت هئي. پر هاڻي جي دؤر ۾
مسلمانن جي طاقتور هُجڻ ڪري اهي مزارون اسان جي قبضي کان هليون ويون.
بهرحال ڳالهه ماڻهن جي عقيدت جي آهي تنهنڪري انهيءَ تي وڌيڪ لکڻ کان گُريز
ڪجي ته بهتر آهي. هُتي موجود متولين اهو به چيو پئي ته پير پٺه جي نسبت
بدين جي مشهور پير شاهه قادري سان به آهي (والله علم). مون کي ٻيو ڪٿي ته
نه باقي سومرن جي تاريخ جي ڪتاب ”تاريخِ سومرا سنڌ“، مصنف وزير علي ۾ هي
ذِڪر ملي ٿو ته<br />
<br />
”به برڪت پير پٺو، هڪ مئو هڪ ٽٺو (يعني ڀڳو)“.<br />
<br />
يعني: حضرت پير پٺي رحمت الله عليهه جي برڪت سان سنڌ تي قبضي ڪرڻ جي ارادي
رکندڙ هڪ بادشاهه کي موت مات ڪيو ۽ ٻيو سومرن جي لشڪر سان مهاڏو اٽڪائيندي
وٺي ڀڳو، ان دؤر ۾ سومرا حڪمران ظهير الدين ڀونگر جي حُڪومت هئي.“<br />
هڪ ٻي ڪتاب<a class="externalLink" href="http://www.sindhiadabiboard.org/catalogue/Personalties/Book50/Book_page18.html" rel="nofollow" target="_blank"><span style="text-decoration: underline;"><b> تذڪره مشاهيرِ سنڌ</b></span></a>،
مصنف دين محمد وفائي ۾ اهو لکيل ملي ٿو ته پير پٺه جو اصل نالو حسين بن
راڄپار هو. پاڻ انهيءَ پڊ ۾ ئي رهندا هئا جتي هن وقت دفن آهن. ڇو ته آبادي ۾
وڃڻ نه ٿي چاهيائون. ايستائين جو پنن سان روزا کوليائون پر ماڻهن کان پري
رهيا. هڪ دفعي ملتان واري پير بهاءُالدين ذڪريا ۽ لعل قلندر جو هتان گُذر
ٿيو جن هن جي پُهتل هُجڻ کي تسليم ڪيو ۽ ايئن هتي جي ماڻهن ۾ هي پير مشهور
ٿيا. 606هجري ۾ وفات ٿين ۽ کين هتي ئي آخري آرمگاهه نصيب ٿي. ڪنهن وقت ۾ ته
هتي جا رهاڪو سندن مزار تي هر مهينو ميلو لڳرائيندا هئا پر هاڻ ايئن ناهي.
وري به ڪراچي جي وڏي خلق هتي آئي ڏينهن ايندي رهي ٿي.<br />
<br />
درگاهه تي هڪ عجيب صورتِ حال سامهون آئي ته درگاهه تي ويٺل فقير کان وٺي
زيارتي سڀ ڊاڪٽر صاحب جا پُراڻا مريض نِڪتا. سندن ڊاڪٽر سان هُجائتا جُملا
ٻُڌڻ جهڙا هئا. اسان درگاهه جي پاسي ۾ ٺهيل پڌر تي اچي بيٺاسين ته هيٺ ڏِسڻ
جهڙا نظارا هئا. هر پاسي ڪڻڪ ۽ ڪيلي جا پوکيل فصل هئا. جِن جي ڪري زمين
سائي چادر هيٺ پئي نظر آئي. ڳالهين ۾ ذِڪر نڪتو ته اسي جي ڏهاڪي ۾ هڪ وڏي
اسمگلر جي سون جي ڀريل گاڏي هن ڳوٺ سامهون ڪلٽي ٿي. اهو اسمگلر اولهه مُلڪن
مان ڪيئي قيمتي شيون سامونڊي رستي کڻي اچي ٺٽي جي سامونڊي پٽي کان سنڌ ۾
داخل ڪندو هو جيڪي پوءِ سڄي مُلڪ ۾ وڪبا هئا. اتفاق سان انهي دفعي سون جي
ڀريل گاڏي جيستائين پوليس پُهچي ماڻهن خوب مال ميڙيو. ڪي ته ڦٻيا ڪي جهلجي
پيا. ڪُجهه همراهن مال ته خاشو گڏ ڪيو پر سچي ڪانه ڪئي ۽ ڪي سال ان جو
استعمال نه ڪيائون ته ڪنهن کي شڪ نه پئي. اڄ انهن همراهن جي هتي بلي بلي
آهي.<br />
<br />
<div style="text-align: center;">
<img alt="[IMG]" class="bbCodeImage LbImage" src="http://i.minus.com/jpjA0SF0YxLNl.jpg" height="480" width="640" /></div>
<br />
ايئن ڳالهيون ڪندي ۽ علائقي جا حال احوال وٺندي سج لهي ويو. ڊاڪٽر صاحب زور
ڀريو ته سانجهاندي لاءِ ترسو ۽ رات رهو ته ڪچهري ڪجي پر اسان کي واپس اچڻو
هو ڪراچي. ڊاڪٽر صاحب اسان کي ٺٽي شهر ڇڏي اچڻ جي حامي ڀري. رستي تي سندن
آغا خاني عقيدي بابت پُڇيوسين. گهڻي قدر ڳالهيون ته ساڳيون هُيون جيڪي
الطاف صاحب لکيون ۽ مٿي مون ڪوٽ ڪيون آهن. هڪ ڳالهه ڪُجهه عجيب لڳي جيڪا
علي جي هڪ سوال جي جواب ۾ ڊاڪٽر صاحب ڪئي.<br />
<br />
علي پُڇيو ته ”اوهان تبليغ ڪريو ٿا؟“<br />
<br />
ڊاڪٽر صاحب چيو ”نه اسان کي لڳي ٿو اسان بلڪل صحيح آهيون. جيڪڏهن اسان
تبليغ شروع ڪئي ته ايترا ماڻهو اچي شامل ٿيندا جو سنڀالڻ ڏُکيو ٿي پوندو.
ڇو ته اسان جو عقيدو هڪ تاريخي ثابتي سان ٿابت ٿيل آهي. جڏهن ته اڄ جي
تبليغي ڌڙي جي ڪي هڪ ٻه صديون جي تاريخ آهي سو به انڊيا جي اوريجن سان“.
مون کي اهو دليل سمجهه ۾ نه آيو. کڻي تاريخي حيثيت هُجي به ته ماڻهن جي
شامل ٿيڻ سان ڪهڙي پريشاني!!!<br />
<br />
اسان بدين کان ڪراچي لاءِ هلندڙ مين سواري وين ۾ ويهي ٺٽ کان ڪراچي واپسي
جو سفر شُروع ڪيو. 100 ڪلوميٽر جو اهو سفر ٻه ڪلڪ کن وٺي ٿو. قائد آباد
پُهچي لٿاسين ته قائدآباد پُل هيٺ ٿيل چاڪنگ طرف علي توجه مبذول ڪرائي. جتي
2013 جي اليڪشن ۾ هڪ ايم پي اي کي وؤٽ ڏيڻ لاءِ اشتهار بازي ڪئي وئي هئي.
موجوده حُڪمران جماعت سان تعلق رکندڙ انهيءَ اُميدوار جو واسطو انهيءَ
گهراڻي سان هو جنهن بابت اسمگلنگ جو ذِڪر ٿيو. پڪ ٿي ته اسان جي حُڪمراني
جو تاج اهڙن ئي ماڻهن جي قبضي ۾ آهي. جاگيرداري سياست پئسي جي زور تي هُجڻ
ئي اسان جي محڪومي آهي نه ته ڌارين ته هر دؤر ۾ پئي ڪاهون ڪيون ۽ ڀڄي پئي
ويا. اسان کي اڄ پنهنجا ڏُکيا پيا پون ۽ سور ڌارين جو ٿا روئون.<br />
<br />
<img alt="[IMG]" class="bbCodeImage LbImage" src="http://i.minus.com/jbsUeTNjKQDHd6.jpg" height="300" width="400" /><br />
پير پٺي جي درگاهه جي پَڌر تي<br />
<br />
<img alt="[IMG]" class="bbCodeImage LbImage" src="http://i.minus.com/jkhhEPFCQZVbq.jpg" height="480" width="640" /><br />
ساڄي کان علي، ڊاڪٽر لياقت خواجه ۽ <a class="internalLink" href="http://sindhsalamat.com/members/%D8%B9%D8%A8%D8%AF%D8%A7%D9%84%D8%AD%D9%81%D9%8A%D8%B8-%D9%84%D8%BA%D8%A7%D8%B1%D9%8A.1097/" rel="nofollow">عبدالحفيظ لغاري</a>Abdul Hafeez Lagharihttp://www.blogger.com/profile/10746917615851763902noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-3528013727092930787.post-80503005777306303532014-01-31T08:23:00.002-08:002014-10-09T23:07:58.778-07:00تُرڪي جي شهر ترابزون لڳ تاريخي خانقاهه ”سُميلا موناسٽري“ جو سير<span style="font-size: large;">29 ڊسمبر تي جڏهن سال 2013 آخري پساهه کڻي رهيو هو ته اسان پنهنجي تُرڪ ميزبان ”اونير تولگا اوڪان“ سان سندس ڪار ۾ ترابزون کان ڏکڻ طرف تاريخي خانقاهه (Sumela Monastery) ڏِسڻ لاءِ روانا ٿيا هئاسين. هتي اچڻ کان پهرين ئي هن شهر بابت پڙهندي خبر پئي هئي ته اها هڪ تاريخي ۽ تعجب ۾ وجهندڙ عمارت آهي جيڪا ڏِسڻ وٽان آهي. هونئن ته سائين الطاف شيخ جي ڳالهه سان سهمت آهيان (جيڪا سائين ملائيشيا جي شهر ملاڪا جي پنج ڇهه سؤ سال پراڻي عمارتن جو ذڪر ڪندي ڪئي) ته پنهنجي سنڌي ماڻهن جِن اڃان موئن جي دڙي ڏِسڻ کي گوارا ناهي ڪيو يا ٺٽي ۾ دفن ٿيل تاريخ ڏسڻ لاءِ مڪلي وڃڻ لاءِ وقت ناهي ڪڍيو سي ڌارئين مُلڪ وڃي آرامده رهائش، ناشتي واري هوٽل يا ٽيليوزن وارو ڪمرو ڳولي لهڻ کي ڪاميابي سمجهن ٿا. اهڙن ماڻهن کي ڌارئين مُلڪ جي اسان جي ڀيٽ ۾ نئين ڄاول ٻار جهڙي يا وري ننڍي نيٽي جوان جهڙي تاريخ ڏسڻ جو ڏَس ڏيڻ فضول آهي. ڪُجهه اهڙو حال اڪثر حلقهِ احباب جو آهي جن سان منهنجي ويجهڙائي آهي پر منهنجا رني ڪوٽ جا ساٿي توڙي مڪلي جي ٻن ٽڪرين جا دنگ ڏيکاريندڙ پير پٺي جو ساٿي اهڙا آهن جن سان سنڌ جا ڪافي تاريخي ماڳ ڏِسي چُڪو آهيان.</span><br />
<span style="font-size: large;"></span><br />
<a name='more'></a><span style="font-size: large;"><br /><br /><br />ماڻهو پُڇن ٿا ته تاريخي عمارتن ۾ آهي ڇا جو وڃي ڏِسون. سواءِ خاموش ديوارن يا پٿرن جي. . . . ۽ آسپاس اڪثر پيئڻ لاءِ پاڻي به دستياب نه هُجڻ. مون وٽ کين ڏيڻ لاءِ ڪو جواب ناهي ڇو ته مون کي انهن خاموشين جي زبان سمجهڻ جي جيڪا لاشعوري طاقت آهي اها بس قدرت جو تحفو آهي. تواريخ پڙهي گهٽ اٿم. پر اهڙن پُراڻ ماڳن کي ڏِسي اُتي پاڻ وڃائي ويهندو آهيان. ايئن لڳندو آهي ته اهي کنڊر منهنجا بهترين ميزبان آهن. هو ڀاڪر پائي ملن ٿا. صدين جي ڄمار جا قصا هڪ پل ۾ بيان ڪن ٿا. اُهي وقت جن ۾ موٽڻ ممڪن نه وري انهيءَ دؤر جو ڪو بچيل ماڻهو انهي دور جا احوال ڪري. اهو وقت جنهن ۾ ماڻهن هزارين ڪلو جا وزني پٿر ڍوئي آسمان سان ڳالهيون ڪندڙ جبلن تي پُهچائڻ ۾ ته وسان نه گهٽايو پر الاءِ ڇو کانئن پاڻ بابت هزارين سال پوءِ جنم وٺندڙ ترقي آفته قوم جي تجسس وارو پهلو رهجي ويو جيڪر هو لکي سگهيا پئي. ٿي سگهي ٿو اُنهن لکيو به هُجي پر وقت جي واچوڙي ۾ اُهي پنا وکري ويا هُجن يا ڪي گهٽ ذهن جيڪي تاريخ بدلائي ته نه پئي سگهيا پر ٽوڙي مروڙي ان کي گهُٽا ڏيئي پئي سگهيا تِن جي هٿ اهڙيون شيون چڙهي ويون ۽ انهن اُهي مٽائي ڇڏيون.</span><br />
<span style="font-size: large;"><br /><br /><br />خاموشي جي زبان سمجهڻ جي جستجو جاري آهي ۽ انهيءَ جي پورائي لاءِ ترابزون کان ڏکڻ پاسي 1200 ميٽرن (40000 فُٽن) جي اوچائي تي موجود هڪ جبل ۾ اها خانقاهه ڌسڻ لاءِ ڪلاڪ کن جو سفر پورو ڪيوسين. ترابزون ۾ ڊسمبر جي پهرين هفتي ٿيل برفباري جي برف ته ڪي ڏينهن اڳ ڳري وڃي بحر اسود جي هنج ۾ سُتي پر سُميلا موناسٽري جي برف اڃان به پئي هئي. شايد اوچائي تي هجڻ ڪري برف گهڻي پئي هُجي ۽ ٻنهي پاسي وڏا جبل هُجڻ ڪري سج جي روشني نه پُهتي هُجي ۽ گهٽ ڳري هُجي ڪري هتي اڃان برف موجود هئي.<br /><br /><br />اسان جي گاڏي هڪ حد تائين پُهتي جتان اڳتي ننڍي گاڏي جو هلڻ ممڪن نه هو. هاڻي اسان کي هتي ٻين وڏين ويگن نما گاڏين ۾ ويهي اڳتي وڃڻو هو. جن جي ٽائرن تي سنگهرون چڙهيل هُيون ته جيئن اهي گاڏيون برف تي تِرڪڻ بجاءِ انهن ۾ پاڻ ڦٻائي هلي سگهن. اهو تصور ئي ڀيانڪ هو ته گاڏي برف تان سِلپ ٿئي ۽ سوين فُٽ هيٺ اونهين کائي ۾ وڃي ڪِري. اهو ڊپ هڪ پاسي ته ٻي پاسي وري تواريخي جايون ڏسڻ جو شؤق به زور تي. سفر کُٽو ۽ پُهتاسين هزارين سال اڳ پٿرن جون سِرون گهڙي سِڌن جبلن ۾ کُپائي ٺاهيل انهيءَ خانقاهه جي ويجهو. اڃان به ٽي سؤ فُٽ اوچائي تي هئي اها خانقاهه جيستائين اسان کي پنڌ هلڻو هو. پنڌ هلڻ لاءِ مناسب ٽريڪ ٺهيل هو جنهن جي هڪ پاسي تي آسمان سان ڳالهيون ڪندڙ جبل هو ته ٻي پاسي وري ڪِرڻ کان بچائڻ لاءِ رُڪاوٽ ڏنل هئي. پنڌ هلندا جڏهن خانقاهه جي اندر گهڙياسين ته خبر پئي هن جبل ۾ قدرتي طور يا هٿراڌو هڪ پيٽ ٺاهيو ويو. هيٺ ٿوري سپورٽ تي پٿر بيهاري بلڊنگ ٺاهي وئي. گهڻو حصو جبل اندر ۽ ٿورو ٻاهر هئس. اندر پُهچي حيرت ٿي ته هي ڪا عام خانقاهه نه هئي. پاڻي جي زخيري لاءِ ٽئنڪي، ڪچن، واش رومز، لائبريري، آرم گاهه، مهمان خانو ۽ ٻيو گهڻو ڪُجهه هو. حيرت ٿي ته هزارين سال اڳ ماڻهو هتي ڇو آيا؟ پر انهيءَ تي سڀ مُتفق آهن ته اها عيساين جي خانقاهه آهي.<br /><br /><br />هن بلڊنگ کي ڪو نقصان نه ٿئي تنهنڪري گورنمنٽ پاران هتي سختي ڪئي وئي آهي ته هر وزيٽر کي واڪ ٿرو مان گُذاريو وڃي. جيئن ته تُرڪي جي سڄي تر مذهبي بنيادن تي ماڻهن جو هتي رهڻ توڙي گورنمنٽس جو ٺهڻ ٽُٽڻ پئي ٿيو آهي. سو وچ ۾ ڪي دؤر اهڙا به آيا جِن ۾ ڪجهه شدت پسندن هن کي نُقصان پُهچائڻ جي به ڪوشش ڪئي پر هن وقت جي مسلمان گورنمنٽ جي هوندي به ان جي اها ڪوشش آهي ته اهي سڀ جايون سلامت رهن جيئن تاريخ ساهه کڻندي رهي. ڪو به ماڻهو ڪو اهڙو آلو نه ٿو کڻي وڃي سگهي جنهن سان هو هن بلڊنگ جي ڪنهن حصي کي نقصان رسائي سگهي. ماڻهن کي ڪنٽرول نه ڪري سگهڻ جي ڊپ سبب اها به سختي آهي ته هڪ وقت ۾ 450 کان 500 ماڻهو ئي وڃي سگهن ٿا وڌيڪ کي وڃڻ جي اجازت ناهي.<br /><br /><br />اندر پُهچڻ تي هڪ هنڌ ته گورنمنٽ جي ڪُجهه ماڻهن اسان کي سختي سان منع ڪئي ته هن ڪمري ۾ وڃڻ کان پهرين اوهان پنهنجي ڪئميرا جا فليش بند ڪريو. فليش آن هُجڻ جي صورت ۾ ڏنڊ وِڌو ويندو جنهن لاءِ ڪا به ڇڏ کوٽ ناهي. پُڇا ڪرڻ تي خبر پئي ته هن بلڊنگ جي سڀ کان اهم ڄڳهه اها (وڏي خُلاصي غار نما ڪمرو) آهي جنهن ۾ ديوارن توڙي ڇتن تي مُختلف تصوريون اُڪريل آهن. جن تي ڪئميرا جي فليش پوڻ سان انهن کي نقصان ٿي سگهي ٿو. انهن ۾ سڀ کان اهم تصوير هئي امان مريم جي. مون سمجهيو ته اهو رڳو هڪ مفروضو هوندو (ٿي سگهي ٿو هُجي به) پر مون ڏِٺو آهي ته گهٽ ۾ گهٽ هتي ماڻهو سڀ انهيءَ تي متفق آهن ته اها تصوير امان مريم جي آهي. هڪ اها به نشاني آهي ته سوين سال اڳ اها خانقاهه عيساين پاران ٺاهي وئي آهي.<br /><br /><br />هتي جي ڪُجهه ماڻهن ٻُڌايو ته گهڻو اندازو اهو آهي ته جيئن ته عيساين ۾ به وڏا گروپ آهن. هڪڙا ڪيٿولڪ ٻيا آرٿاڊاڪس. ٻنهي ۾ فرق جي ڪا هڪ وجھه ناهي. ٻئي گروهه عيسائي هوندي به ڪافي ڳالهين جي بنياد تي اختلاف سبب الڳ آهن. هي خانقاهه عيساين جي آرٿاڊاڪس گروهه ٺاهي جنهن جو اهو عقيدو هو ته هو ماڻهن کان پري بنيادي ضرورتن جي هوندي رهن ته گُناهه کان بچي سگهن ٿا. پر ڪا به ڳالهه حتمي ناهي.<br /><br /><br />افسوس هن ڳالهه جو اٿم ته جڏهن هي ليک لکي پورو ڪرڻ وارو هئس ته سوشل ميڊيا سائٽس تي خبرون هلڻ لڳيون ته سنڌ جي نالي تي هڪ پروگرام ٻارڻو ضد ڪري سنڌ جي تاريخي ماڳ موئن جي دڙي تي اسٽيج ٺاهيو پيو وڃي. هڪڙن مُلڪن اهڙن تاريخي ماڳن سان پاڻ کي قديم هُجڻ ثابت ڪيو سياحن کي پاڻ وٽ اچڻ لاءِ مائل ڪيو ۽ ماڳن جي حفاظت ڪندي سياحن لاءِ سهولتون پيدا ڪيون ته ٻي طرف اسان حفاظت ته ٺهيو رهندو پاڻ نقصان پيا ڏيون. ڪهڙي دانهن ڪجي ۽ ڪنهن آڏو ڪجي؟<br /><br /><br /><img src="http://i.minus.com/jb0NL1r3UmPunP.JPG" height="480" width="640" /><br /><br /><br />جبل ۾ کُپيل تاريخي خانقاهه<br /><img src="http://i.minus.com/jbbrtJBPE9NwCT.JPG" height="252" width="640" /><br /><br /><br />تاريخي خانقاهه ”سُميلا موناسٽري“<br /><br /><br /><img src="http://i.minus.com/jQlozKsYDYoNg.JPG" height="480" width="640" /><br />اندريون ڏيک<br /><br /><br /><img src="http://i.minus.com/jbkwQk4qVcFNqC.JPG" height="480" width="640" /><br />اُن تصوير سان گڏ جنهن بابت چيو وڃي ٿو ته اها امان مريم جي اصلي تصوير آهي</span>Abdul Hafeez Lagharihttp://www.blogger.com/profile/10746917615851763902noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-3528013727092930787.post-3087707357183601402013-11-25T00:27:00.002-08:002014-10-09T23:08:57.663-07:00منهنجي ڪانڊيري تي ڪيل پي ايڇ ڊي!<br />
<br />
<div style="text-align: center;">
<img src="https://t2.gstatic.com/images?q=tbn:ANd9GcT6aZimBn-npvGYn7JctfiRmO9xD4fMi1kRI4XXNyg0jcQBLUmU6g" /></div>
<br />
اڪثر ڪري ماڻهو اهو ئي سمجهندا آهن ته جنهن ماڻهو ڪنهن به سبجيڪٽ ۾ پي ايڇ ڊي ڪئي ڄڻ ته هُن انهي سبجيڪٽ کي پاڻي وانگي پي ڇڏيو ۽ هاڻي کيس انهي مضمون جي ڄاڻ مُڪمل حاصل ٿي چُڪي۔ جڏهن ته ائين بلڪل به ناهي هوندو۔ (توڙي جو پي ايڇ ڊي جنهن مضمون ۾ ڪجي انهي جي وڌ کان وڌ ڄاڻ رکڻ سُٺي ڳالهه آهي ۽ انهي ڳالهه کي يقيني بڻائڻ لاءِ پي ايڇ ڊي لاءِ هاڻي سبجيڪٽ جي آر اي پاس ڪرڻ لازمي قرار ڏنو ويو آهي ته جيئن پي ايڇ ڪندڙ پنهنجي سبجيڪٽ بابت ڄاڻ رکن)۔<br />
<br />
اصل ۾ بيچلر ۽ ماسٽرس تائين پڙهائي ۾ سبجيڪٽ جي باري ۾ عمومي ٿيوري جي ڄاڻ ڏني ويندي آهي ۽ اڳي ٿيل ۽ ثابت ڪيل ڪم جا تجربا يا مُشاهدا ٻيهر ڪري ٻُڌايا ويندا آهن ته جيئن شاگردن کي شيون نه رُڳو سمجهه ۾ اچن پر هو انهي تي يقين به ڪنَ۔ پر پي اڇ ڊي ۾ شاگرد ۽ سندس اُستاد طرفان اڳي ڪيل ڪم جي نواڻ يا ڪنهن ٿيوري ۾ ڪُجهه نئون ٿي سگهڻ جو مفروضُو تجويز ڪيو ويندو آهي۔ جنهن کي هڪ ڏنل وقت ۾ ثابت ڪرڻو هوندو آهي۔ ثابت ٿيڻ تي شاگرد کي پي ايڇ ڊي جي سند عطا ڪئي ويندي آهي، جيئن ته اهو مفروضو ڪنهن هڪ مخصوصو نُقطي تي هوندو آهي تنهنڪري شاگرد هڪ وڏي وقت تائين رڳو انهي تي ڌيان ڏيندو آهي۔ انهي بابت ئي پڙهندو آهي۔ انهي دؤران اڪثر ڪري کائنس سبجيڪٽ جو ٻيون شيون پڙهڻ وسري وينديون آهن۔ ۽ اهو ئي سبب آهي جو هڪ پي ايڇ ڊي ڪندڙ کي بيچلر ليول ڄاڻ گهٽ يا وِسري ويل هوندي آهي<br />
پنهنجي سبجيڪٽ بابت۔<br />
<br />
<a name='more'></a><br />
<br />
مون کان اڪثر سچل ڳوٺائي دوست <a href="http://www.sindhsalamat.com/members/%D8%B3%D9%84%D9%8A%D9%85%D8%A7%D9%86-%D9%88%D8%B3%D8%A7%DA%BB.212/">سليمان وساڻ</a> جو مامو ۽ پيارو دوست <a href="http://www.sindhsalamat.com/members/%D8%BA%D9%84%D8%A7%D9%85-%D9%85%D8%B1%D8%AA%D8%B6%D9%89-%D9%88%D8%B3%D8%A7%DA%BB.1130/">غلام مرتضى وساڻ</a> پُڇندو آهي بلڪه چئلينج ڪندو آهي ته تنهنجي پي ايڇ ڊي تي شَڪ اٿم۔ ڀلا ڪو ڪانڊيري تي به پي ايڇ ڊي ڪندو آهي ڇا؟ اهو ته منهنجو ڀلو ٿيو جو انٽر ليول تائين وقتن فوقتن ڪيمسٽري پڙهائڻ ڪري سبجيڪٽ جي بنيادي شين جو وسارو ڪونه اٿم نه ته هي همراهه ته صفا اعتبار ئي نه ڪري ها ته تون ڪيمسٽري جا چار اکر ڄاڻين يا سمجهين ٿو۔ ڪانڊيري تي پي ايڇ ڊي ڇو ۽ ڪيئن ڪيم اهو ته هو وڏو قصو آهي ڇو ته خود مون کي به اهو سڀ ڪندي 6 سال لڳي ويا پر هتي مناسب حد تائين ٿورو ڪم جي بيڪ گرائونڊ ۽ ڪُجهه ڪم بابت ڳالهه ڪندس۔<br />
<br />
اها ته سڀني کي ڀلي ڀت خبر آهي ته طِب جي ڪم ۾ ٻوٽن جو وڏو ڪردار رهيو آهي جو ورلڊ هيلٿ آرگنائزيشن مطابق دنيا جي موجوده 80 فيصد دوائن جو ذريعو ٻوٽا آهن۔ پر ايئن ناهي ته ڪو اهي دوائون اڄ به ٻوٽن مان حاصل ڪيون وڃن ٿيون۔ بلڪه اڄ پنج فيصد دوائون مس اهڙيون آهن جيڪي سِڌو ٻوٽن مان حاصل ڪيون وڃن ٿيون مثال طور مليريا جي لاءِ مشهور ٽيبليٽ آرٽيم جو اصل جُزو آرٽيميسن۔ اهو هڪ اهڙو ڪمپائونڊ آهي جيڪو ٻوٽي ۾ وافر مقدار ۾ تيار ٿئي ٿو پر سائنسدان اڃان اُهڙو ليبارٽري ۾ ٺاهي نه سگهيا آهن۔<br />
<br />
دراصل جسم ۾ ٿيندڙ ڪنهن به غير معمولي تبديلي سان ٿيندڙ تڪليف يا نُقصان کان بچڻ لاءِ دوائون ڪم اچن ٿيون۔ جن جو ڪم ڪرڻ جو انداز تالي ۽ چاٻي وارو آهي۔ هر تالي جي چاٻي الڳ تيئن هر بيماري جي دوا الڳ۔ ۽ ڪڏهن ڪڏهن ايئن به ٿيندو آهي ته ساڳي بيماري ساڳي دوا پر اثر نه ڪندي آهي، جيئن ساڳيو تالو ساڳي چاٻي پر چاٻي خراب ٿي وڃي يا ايئن سمجهو ته گُم ٿي وڃي ته ٻي چاٻي سا به بنا اڳي ن چاٻي کي ڏِسڻ جي ٺاهڻي پوي ته ڪيترو ڏُکيو ٿيندو! ايئن ئي نون ايندڙ بيمارين ۽ اڳ وارين بيمارين جي لاءِ ٺهيل دوائن جي اثر ڇڏي وڃڻ ڪري سائنسدانن کي روز بروز نين ڪيميڪل جُزن جي ڳولا هوندي آهي ته اهي بيماري خلاف بهتر نموني اثر ڪري سگهن۔<br />
<br />
انهي لاءِ ڪڏهن ته موجوده دوائن جي شڪل (ڪيميڪل اسٽرڪچر) ۾ تبديلي ڪئي ويندي آهي ڪڏهن وري بلڪل نوان ڪيميڪل به ليبارٽريز ۾ تيار ٿيندا آهن۔ پر انهي ۾ وڏو وقت لڳڻ ڪري سائنسدانن هڪ طريقو تجويز ڪيو ته اُهي ٻوٽا جيڪي مُختلف دوائن طور ڪم اچن ٿا ۽ بيمارين تي اثر ڪن ٿا تِن کي چڪاسي ڏِسجي ته انهن ۾ اُهي ڪهڙا جُزا آهن جيڪي اهو ڪم ڏيکارين ٿا۔ انهي سان اهو ٿيندو جو هڪ دفعو انهي ڪيميڪل جي شڪل (جوڙ جڪ) جي خبر پئي ته بس پوءِ اُهو ليبارٽريز ۾ آساني سان تيار ڪري وٺبو۔ مثال طور هزارين سال اڳ ماڻهن کي جڏهن اڃان مُڪمل ساڃاهه به نه هئي تڏهن به هُنن Willow نالي ٻوٽي جون پاڙون چٻاڙيون ٿي ته کين بدن جو سور جهَڪو ٿي ٿيو۔ هزارين سال پوءِ سائنسدانن کي جڏهن سور ختم ڪرڻ لاءِ ڪيميڪل جي ضرورت پئي ته هُنن انهي ٻوٽي جي پاڙن کي چڪاسيو ته خبر پئي انهي ۾ Salicylic acid نالي هڪ ڪمپائونڊ آهي جيڪو سور ختم ڪرڻ ۾ ڪردار ادا ڪري رهيو هو۔ اهو ئي ڪمپائونڊ اڄ جي مشهور ٽيبليٽ ايسپرين جو بنيادي جُزو آهي۔ پر هزارين سال اڳ جي ماڻهن کي اها خبر نه هئي ته رت ۾ موجود COX نالي هڪ انزائيم آهي جيڪو ڪنهن به سبب ڪري Prostagladin ٺاهي ٿو جنهن جي ڪري سور ٿئي ٿو ۽ اهو ڪيميڪل اهي انزائم کي اهو ڪرڻ کان روڪي ٿو ۽ اهو به معلوم ٿيو ته ايسپرين جي گهڻي استعمال سان رت ڇِڊي ٿئي ٿي۔ سو انهي کي هڪ مخصص حد ۾ ئي وٺجي۔<br />
<br />
قِصو ڪوتاهه ته ايئن سائنسدانن طِب ۾ اوائلي دؤر کان استعمال ٿيندڙ ٻوٽن جا ڪيميڪل جانچيا ته کين خبر پوڻ لڳي ته بجاءِ انهي جي جو ٻوٽا سِڌا سوان گهوٽي پياريا وڃن جِن ۾ ڪم سان گڏ نِڪمن جُزن ڪري نقصان به ٿي سگهي ٿو،،،،،، ڪم جا جُزا ڪڍي انهي جي ڊوز جي ڄاڻ وٺي پوءِ دوائون تيار ڪجن۔ اهو ئي سبب آهي ته حِڪمت جي دوا دير اثر ڪندي آهي جو ڪم جو جزو ٻوٽي ۾ تمام ٿوري مقدار ۾ هوندو آهي جيڪو دير سان اثر ڪري ٿو۔ يا وري قدرت طرفان ٻوٽن جي پنهنجي دفاع لاءِ خلقيل ڪيميڪلز جسم کي نقصان به ڏيئي رهيا هوندا آهن۔۔ ۔ ۔ ۔ ۔حِڪمت جي ڪم ڪندڙن جو توڙي جو اختلاف آهي ته ٻوٽن مان ڪڍي شڪل ڏِسي اُهڙا ٺاهيل ڪيميڪل اوترا مؤثر ناهن جيترا هو ٻوٽي ۾ رهي ڪري هوندا آهن ۔ ۔ ۔ ۔ متان اهي حڪيم صحيح به هُجن پر وقت سان گڏ انسان جي ايوريج زندگي جا سال گهٽبا پيا وڃن۔ اهڙي ۾ حِڪمت سان ڪيل علاجن تي ويهي انتظار ڪرڻ وقت سان گڏ افورڊ ڪرڻ ڏُکيو آهي۔ نيٺ ماڻهو کي ايلوپيٿڪ (انگريزي دوائون) تي ڀاڙڻو ئي پوندو۔<br />
<br />
هاڻي اچون ٿا ڪانڊيري تي۔ ڪانڊيرو هڪ اهڙو ٻوٽو آهي جنهن لاءِ هونئن ئي هڪ چوڻي آهي ته جتي وڻ ناهي اُتي ڪانڊيرو به درخت (وڻ) آهي۔ هِن ٻوٽي لاءِ اهو به مشهور آهي ته قران ۾ جيڪو من و سلوى جو ذِڪر آيو آهي سو به انهي ٻوٽي جي پاڻي مان نڪتو هو (والله علم)۔ بهرحال اهو آهي ته هِن ٻوٽي جو طِب ۾ استعمال رهيو آهي۔ سڀ کان پهرين هِن جو لکت ۾ سنڌي ٻولي جي مشحور طِبي ڪتاب فرهنگ جعفري ۾ ملي ٿو۔<br />
<br />
<br />
<img src="https://blogger.googleusercontent.com/img/proxy/AVvXsEhtRdklsdp6bEY91CB6DgGfa5NROQZnYaV7YBbXhHUldVEFjSrYkx4UlvNFvQFqFHpWBEZvEKUbU0_88BQraCfXItRDLeYd1WVHGYYNyIFrDMUYYCJHRvi2jF4puxFddkY46Q81XQ" /><br />
<br />
<br />
<br />
<br />
هِن ٻوٽي تي هن کان اڳ انڊيا ۽ مصر جي سائنسدانن ٿورو گهڻو ڪم ڪيو هو پر جيڪي جُزا انهن هن ٻوٽي مان ڳولي ڪڍيا تِن جي افاديت بابت هُنن ڪو به ڪم نه ڪيو۔ مصر وارن وري اهو چيو ته هن ٻوٽي کي جيڪڏهن ڪُجهه مخصوص ڪيميڪلز ۾ ڳاري دوا تيار ڪجي ته اها ڊائريا ۾ فائدو ڏيندي۔ هُنن اهو تجربي سان ثابت به ڪيو ۽ ڪوئن تي تجربا ڪيا۔ پر ڪيميڪلز جي خبر نه پئي ته اُهي ڪهڙا جُزا آهن جن اهو ڪم ڪيو۔ انهي کان علاوه هن ٻوٽي جي گُلن جو بواسير ۾ علاج طور استعمال، پنن مان ڪڍيل تيل جو سنڌن جي سور ۾ علاج، پاڙن جو اعصابي ڪمزوري ۾ علاج لاءِ استعمال يا وري معدي جي السر ۾ استعمال ڪُجهه اهڙيون حقيقتون آهن جيڪي هن ٻوٽي جي کوجنا تي آماده ڪرڻ لاءِ ڪافي آهن۔<br />
<br />
جڏهن آئون 2005ع ۾ ماسٽرس ڪري 2006ع ۾ ايم فِل ڪرڻ لاءِ سنڌ يونيورسٽي آيس ته منهنجي محترم اُستاد ڊاڪٽر دادو خان بُڙدي ڪُجهه اهڙا ٻوٽا تجويز ڪري رکيا هئا جيڪي طِب ۾ استعمال ٿي چُڪا هئا پر انهن جي ڪيميڪلز جي ڪنهن کي ڄاڻ نه هئي۔ مون کي ڪانڊيري جي افاديت وڌيڪ ۽ انهي تي ٿيل ڪم جي گهٽتائي ڏِسي دلچسپي وڌي۔ ۽ ڪم شروع ڪيم۔ سائين دادو خان جي رٽائرمينٽ بعد اهو ڪم ۽ پي ايڇ ڊي هڪ ٻي ٽيچر پروفيسر ڊاڪٽر شهاب الدين ميمڻ وٽ ڪيم۔ انهي دؤران پي سي ايس آءِ آر ۾ نوڪري ملي وڃڻ ڪري اهو ڪم (پريڪٽيڪل) انهي ليب ۾ به ڪندو رهيس۔<br />
<br />
انهي سڄي ڪم دؤران مون کي انهي ٻوٽي ۾ مختلف ننڍا ننڍا ڪيميڪل جُزا به هٿ آيا پر سڀ کان اهم هڪ نئون ڪمپائونڊ مليو جيڪو طبعي ماليڪيولز جي فلئوونائڊ فئملي سان تعلق رکي ٿو۔ انهي جي اسٽرڪچر به معلوم ڪيم۔ جڏهن اهو طبعي افاديت لاءِ جانچيو ويو ته خبر پئي السر جو سبب ٿيندڙ مشهور جُزي H. Pyllori کي پئدا ڪندڙ انزائم يوريئيز کي گهٽ ڪري ٿو۔ دراصل السر معدي جي ڦٽ کي چيو وڃي ٿو۔ جنهن لاءِ ڪُجهه دوائون ايئن آهن جيئن ڪنهن ڏار پيل ڀِت تي پلستر ڪري ڇڏجي ۽ فل حال اهو عيب لِڪي وڃي۔ پر انهي ڦٽ جي سبب ٿيندڙ اصل انزائم کي ختم ڪرڻ ئي اصل علاج آهي جيڪو انهي ڪمپائونڊ ڪيو ٿي۔ پر جيئن ته اهو استعمال ٿيڻ کان اڳ جانور تي چڪاس کان علاوه هڪ وڏي مرحلي مان گذرندو آهي۔ جنهن دؤران ڪڏهن انهي ۾ تبديليون ڪري وڌيڪ مؤثر يا سائيڊ افيڪٽ کان بچايو ويندو آهي يا وري اڳتي هلي اهو جُزو ڪِن سبب ڪري دوائن جي لسٽ ۾ نه به اچي سگهندو آهي۔ پر انهي جو اهو مطلب ناهي ته اهو ڪم فضول هو۔ ڪيئي دفعا سائنسدانن کي اندازو ٿيڻ به ڪافي هوندو آهي ته ڪهڙي قسم جا اسٽرڪچرس مؤثر ٿي سگهن ٿا۔ اهو ئي سبب آهي ته طِبي ٻوٽن مان ڪڍيل لکين ڪمپائونڊس مان ڪي پنج فيصد ئي وڃي دوا بڻجي سگهندا آهن ڇو ته جديد دؤر ۾ هر ڳالهه جو خيال رکيو وڃي ٿو۔ ته ڪو سائيڊ افيڪٽ نه هُجي۔ وغيره وغيره۔ اهو سڄو ڪم وڏو وقت وٺي ٿو۔ ٻوٽي مان نڪتل ڪمپائونڊ جو دوا جي شڪل ۾ اچڻ گهٽ ۾ گهٽ پندرنه سال وٺي ٿو۔پر هر وڏي سفر جي شروعات پهرين وِک سان ٿئي ٿي ۽ ڪاميابي جو آّخري قدم اهميت رکي ٿو۔ پر وچ ۾ کنيل سوين قدمن جي به اوتري ئي اهميت آهي۔ ايئن ئي اسان جي ڪيل ڪم جهڙا لکين ڪم پسِ پرده رهجي وڃن ٿا جڏهن سالن پُڄاڻان انهن مان ڪُجهه ٺهي چُڪو هوندو آهي۔ ايئن جيئن هزارين فيلڊ ۾ ڪيل کوٽائي ۽ کوجنا کان پوءِ سون ته ڪڏهن ڪڏهن ڪٿي ئي وڃي ملندو آهي۔<br />
<br />
ڪانڊيري مان انهي کان علاوه پاڙن مان هڪ ڪمپائونڊ مليو جنهن جي ڊپريشن ختم ڪرڻ ۾ افاديت معلوم ٿي۔ شايد اهو ئي اهو جُزو آهي جيڪو هن ٻوٽي کي اعصابي ڪمزورين جي بيمارين ۾ ورتل ماڻهن کي دوائن طور کارائي وڃڻ جو سبب ٿيو۔ (انهي ڪم جو پيٽينٽ اسان ڪراچي ۾ جمع ڪرايو ته جيئن حق ۽ واسطا محفوظ ڪري سگهجن)۔ هڪ ٻيو ڪمپائونڊ ليوپيول به مليو۔ اهو ڪانڊيري ۾ وافر مقدار ۾ هو۔ انهي جي به سور ختم ڪرڻ واري خاصيت معلوم ٿي۔ انهي کان علاوه فنگل انفيڪشن لاءِ ڪم ايندڙ جُزو به مليو۔ اهو سڄو ڪم اسان دنيا جي مختلف ناليوارن جرنلز ۾ ڇاپيو۔ مثال طور Journal of Molecular Structures, Helvetica Chimica ACta, Natural Product Research اهي جرنلز وڏي اهميت وارا آهن۔ ڇو ته اهي آرٽيڪل دنيا جي مڃيل سائنسدانن کي راءِ لاءِ موڪلين ٿا جيڪي مثبت راءِ ڏين تڏهن ئي ڇپجي سگهجندا آهن۔<br />
<br />
انهي ڪم عيوض مون کي پي ايڇ ڊي جي ڊگري ملي۔ ڇو ته مون ڪانڊيري مان ٽي نوان طبعي ڪمپائونڊ ڳولي لڌا۔ انهي کان پوءِ هاڻي پوسٽ ڊاڪٽريٽ لاءِ تُرڪي ۾ آهيان۔ هتي وري ڪانڊيري تي هڪ نئون ڪم ڪرڻ جو رِٿيو آهي، انهي جا تفصيل وري ٻي ڀيري ڇو ته هي مضمون الاهي طويل ٿي ويو آهي۔
<!-- Blogger automated replacement: "https://images-blogger-opensocial.googleusercontent.com/gadgets/proxy?url=http%3A%2F%2Ft2.gstatic.com%2Fimages%3Fq%3Dtbn%3AANd9GcT6aZimBn-npvGYn7JctfiRmO9xD4fMi1kRI4XXNyg0jcQBLUmU6g&container=blogger&gadget=a&rewriteMime=image%2F*" with "https://t2.gstatic.com/images?q=tbn:ANd9GcT6aZimBn-npvGYn7JctfiRmO9xD4fMi1kRI4XXNyg0jcQBLUmU6g" --><!-- Blogger automated replacement: "https://images-blogger-opensocial.googleusercontent.com/gadgets/proxy?url=http%3A%2F%2Fi.minus.com%2FjbvkHLL7Aqhfka.jpg&container=blogger&gadget=a&rewriteMime=image%2F*" with "https://blogger.googleusercontent.com/img/proxy/AVvXsEhtRdklsdp6bEY91CB6DgGfa5NROQZnYaV7YBbXhHUldVEFjSrYkx4UlvNFvQFqFHpWBEZvEKUbU0_88BQraCfXItRDLeYd1WVHGYYNyIFrDMUYYCJHRvi2jF4puxFddkY46Q81XQ" -->Abdul Hafeez Lagharihttp://www.blogger.com/profile/10746917615851763902noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-3528013727092930787.post-89767841981610321672013-05-15T11:08:00.000-07:002014-10-09T23:13:11.940-07:00رشتن ناتن بابت چيني سيلز گرل جا دليل (اڻ ڇپيل سفرنامي تان)نوٽ: هي منهنجي ڪوالالمپور (ملائيشيا) جي اڻ ڇپيل سفرنامي جو هڪ اقتباس آهي.<br />
<br />
<br />
ڪانفرنس پوري ٿيڻ واري ڏينهن شام جو سج لٿي کان پوءِ آرام ڪري فريش هئس سو ڪوالالمپور (ملائيشيا جي راڄڌاني) جي بڪت بنتانگ واري علائقي جو پيرين پنڌ ڦيرو ڪرڻ جو سوچي نڪتس. هوٽل کان نڪرندي ئي ٻنهي پاسي ڪجهه کاڌي جا ريسٽورينٽس، مني ايڪسچئنجر، سپر اسٽورس ۽ گهڻا تڻا وري مساج گهر هئا. هڪ لحاظ کان اهو علائقو کڻي رونق وارو هو پر هن ۾ پنڌ هلڻ وارن لاءِ اهو عذاب هو ته اوهان کي هر چند قدم کان پوءِ ڌپ واري ميڪ اپ ٿڦيل ۽ مني اسڪرٽس پهريلڇوڪريون مالش جي دعوت پيون ڏينديون ۽ “نو سوري” چئي چئي ٿڪي پوڻ کان پوءِ ڪو ٻيو لفظ چيو ناهي ته پڪڙي بيهه رهنديون. ڀلي اُهو لفظ سمجهه ۾ نه به اچين ته انهي کي ايئن وٺنديون ته اوهان انهي ڪم لاءِ راضي آهيو رڳو هاڻي معاملو طئي ٿئي ته ڪيترا پئسا ۽ انهي ۾ ڪهڙي ڪهڙي سروس هوندي. سو هنن کان بچندي بچندي يا جان ڇڏائيندي بڪت بنتانگ جي نظارن جو مزو وٺڻو پئي ٿو. بڪت بنتانگ جي اصل رونق آهي به شام جو. الاءِ ڪٿان ڪٿان جا ماڻهو اچيو گڏ ٿين ۽ پوءِ هنن فوٽ پاٿن تي پيا واڪ ڪن. اهو ئي سبب هو جو ادي فوزيه جيڪي مون کي گهمڻ لائق ڄڳهون ٻڌايون هُيون انهن ۾ بڪت بنتانگ واڪ به شامل هئي. رات جي وقت جڏهن ٿڌيون هوائون هجن ۽ انهي علائقي جا رنگ ۽ روشنين جو سنگم هجي ته هتي واڪ ڪرڻ واقعي به هڪ دلڪش تصور آهي. ايئن پيرين پنڌ هلندو رهيس ۽ انهي دوران فيڊرل هوٽل، لوئِٽ پلازا (لئپ ٽاپ مارڪيٽ جيئن ڪراچي ۾ ٽيڪنو سٽي) ۽ ٽائيمز اسڪوائر (جيئن پاڻ وٽ پارڪ ٽاور يا ملينيم مال آهن) وغيره ڏسندو رهيس. <br />
<br />
<a name='more'></a><br />
<br />
انهي دوران هڪ دڪان تي ويٺل هڪ چائنيز ڇوڪري کان گهڙين جا ريٽ پُڇڻ لڳس. هو به صفا موڙي هجڻ سبب واندي ويٺي هئي. سو ننڍو اسٽول ڪڍي ڏنائين. چئي ويهي آرام سان گهڙيون ڏس ۽ جيڪا پسند اچي وٺي وٺ. پر وٺجان ضرور آئون اسٽوڊنٽ آهيان ۽ تنهنجي مون کي فيور هُجڻ کپي. مون کي ڪوالالمپور آئي ٽيون ڏينهن هو ۽ هتي جي رهڻي ڪهڻي ۽ ڪلچر کي جيترو ڏٺم ته ڪافي سوال هئا ذهن ۾.<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
”ڀلا گهڙي وٺان ته ڪجهه گهڙيون مون کي ڏيندين؟ ڪجهه معلومات وٺڻي اٿم. اوهان ملئي چائنيز جي باري ۾” ٽهڪ ڏيئي کلڻ لڳي. “اسان ملئي ئي آهيون. ۽ جي چائنيز ٿو چوين ته چائنيز ئي چئو اهو ڪهڙو نئون ٽرم ٿو استعمال ڪرين ملئي چائنيز جو.“<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
چيم ”اوهان آهيو ته کڻي ملئي باءِ نيشنلٽي پر اصليت ته چائينيز اٿو ته؟ نه ته ملئي ته اوهان کان رهڻي ڪهڻي، ثقافت ۽ مذهبن ۾ الڳ آهن“<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
چئي “ها اُهو ته آهي، خير تون پُڇي سگهين ٿو ۽ منهنجيون ڪافي گهڙيون تنهنجيون آهين جيستائين ڪو ٻيو ڪسٽمر آيو” مون کيس ڪافي دير کان ڏٺو پئي ته واندي ويٺي آهي. سو جلد ڪنهن ڪسٽمر جو ڪو چانس نه هو. ۽ سوچيم حال احوال وٺانس.<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
”سڀ کان پهرين ته اهو ٻڌاءِ اوهان چائنيز جو اهو ڪهڙو حساب آهي ته اوهان جي نوجوان ٽهي جي اڪثريت جلدي مائٽن کان الڳ ٿي ڪري ڇوڪرو ڇوڪري دوست ٿي وڃي الڳ ٿلڳ رهن ٿا. ۽ جوڙ مٽبا رهن ٿا. نيٺ وڃي شادي به پنهنجي منهن ڪيو. اهو سڀ ڇا آهي؟“<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
”بس اسان وٽ اها روايت آهي. هونئن ضروري به ناهي ته سڀ ايئن هجن. ڪيئي ته ملئي ماڻهن کان به وڌيڪ پرو فيملي سسٽم آهن. جيڪي ٻه ٻه ٽي پيڙهيون گڏ رهن ٿيون. پر اڪثريت ايئن آهي ته ڇوڪرو/ ڇوڪري جوان ٿيو ته مائٽ به اهو چاهيندا آهن ته وڃي پنهنجي گرل/ بواءِ فرينڊ ڳولي ۽ اسان تان بار لهي. ۽ منهنجي خيال ۾ اهو ڪو بُرو ناهي.“<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
”پر ايئن ناهي ته انهي سان ڇُڙواڳي وڌي ٿي. ٽين ايج جي نا سمجهه ٻارن ۾ زندگي ٺاهڻ واري سمجهه نه هوندي آهي”<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
منهنجي سادگي تي کلندي چيائين “جي ايئن هجي ها ته پوءِ اسان جي قوم محنتي ڪيئن هجي ها. هي سڀ ايئن ئي ٽين ايج ۾ مائٽن پاران تڙيل اٿئي جن جي محنت جا گڻ اڄ دنيا ڳائي ٿي.“<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
ڳالهه ته واقعي صحيح هئس. ”ڀلا جيڪي گڏ رهن ٿا. سي يقينن ايئن ته نه رهندا هوندا. اوهان ڪنوارپ ته جَهٽ ۾ وڃايو ڇڏيو. ۽ پوءِ به الاءِ گهڻن کان ڦري ڦري هڪ ٻئي جي مٿي ۾ لڳو ٿا جنهن سان شادي ٿئي ٿي. ته ڇا اُهو دل سان قبول ڪري ٿي.؟“<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
”ڪنوارپ جو ڀوت گهٽ ۾ گهٽ اسان مٿي سوار ناهي. اها ڪا ايڏي وڏي شئي ناهي جنهن تي اڙي بيهجي. ۽ جسماني لاڳاپن شروع ڪرڻ تي انهي جو ختم ٿيڻ يقيني آهي. ۽ جسم کي پاڻي، کاڌي هوا جيان انهي شئي جي به ضرورت آهي. بلڪه اها چوٿين خوراڪ آهي. اها ته هڪ حقيقيت آهي. باقي قبولڻ جي ڳالهه آهي ته اهو مسئلو تڏهن ٿئي جڏهن هڪ ڌُر وِرجن هجي ۽ ٻي نه. جڏهن ٻئي هڪ جهڙا آهن ۽ ٻنهي کي اهو قبول آهي ته پوءِ بس.“<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
”پر آئون جنهن مذهب سان تعلق رکان ٿو انهي ۾ انهي شئي کان منع ته آهي سو آهي پر اخلاقي برائي به تصور ڪيو وڃي ٿو. سو مون لاءِ اهو سڀ اسٽرينج آهي“<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
”ها بلڪل صحيح ٿو چوين. ڪيئي مذهب انهي کان منع ڪن ٿا. اخلاقي طرح به ڪيئي ماڻهو انهي کي برو سمجهن ٿا. خود اسان ۾ به اهڙا آهن. جيڪي اهو ڪندي به انهي کي غلط چون ٿا. پر تون انهي کي اسٽرينج نه چئو. مثلا هندن ۾ عورت ٻي شادي نٿي ڪري سگهي. پر اوهان وٽ مرد هڪ زال هوندي به ٽي ٻيون ڪري سگهي ٿو. عورت وري جيترا مڙس مرن يا کيس طلاق ڏين اوتريون شاديون ڪري سگهي ٿي. ته ڇا پوءِ اسان يا هندو اوهان کي اسٽرينج چئون؟“ سندس دليل ۾ وزن ته هو. ۽ لڳو پئي ته ڇوڪري ڄاڻ به ڪافي رکي ٿي.<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
”ڀلا اوهان وٽ اهو به طئي هوندو آهي ته جنهن سان ٽين ايج ۾ رهو ٿا انهي سان شادي ناهي ڪرڻي. يا سري کان انهي سان پيار ئي نه هو.“<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
”طئي ته کڻي ناهي هوندو پر اصل ۾ هوندو يا وري چوجي ته ٿيندو ايئن ئي آهي. ڇو ته اسان کي نوجوان ٿيڻ کان پوءِ ڪو ساٿي کپندو آهي. جنهن سان گڏ رهي مائٽن تان بار لاهجي. گڏوگڏ پنهنجي جسم جي چوٿين خوراڪ جو به بندوبست ڪرڻو هوندو آهي ۽ پنهنجي ڪيريئر پلاننگ به. اها گهڻو ڪري گرئجوئيٽ اسٽڊيز جي شروعات هوندي آهي سو ڪمائڻو به هوندو آهي. جيئن مان هن وقت هي دڪان هلائي ڪمايان ٿي. منهنجو بواءِ فرينڊ به هڪ اسٽور تي ڪم ڪري ٿو. اسان هڪ ننڍي ڄڳهه ڪرائي تي ورتي آهي. اميد آهي ته گرئجوئيشن کان پوءِ پاڻ ڀرا ٿي وينداسين“<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
”پر شادي ڪنهن ٻي سان ئي ڪندؤ ۽ اوهان پاڻ هڪ ٻئي سان نه ڪندؤ؟“<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
”همممم! ضروري ناهي ته هڪٻئي سان ٿئي. ڏس هن وقت اسان کي هڪ ٻئي جي ضرورت آهي جيئن توکي ٻڌايم ته هر نوجوان کي هوندي آهي. پر شادي هڪ الڳ شئي آهي.“<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
”۽ پيار؟“ مون جهٽ ۾ پُڇيو.<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
”پيار اڃان به الڳ آهي. شروع ۾ هڪ ٻئي جو ساٿي بڻجڻ ته جيستائين ڪيريئر ٺهي، اهو هڪ الڳ معاملو آهي. پيار ٿيڻ هڪ ٻي شئي آهي. اهو عمر جي ڪنهن به حصي ۾ ڪنهن سان به ٿي سگهي ٿو. ۽ شادي وري ديرپا رشتو جُڙڻ جو ٻيو نالو آهي. جيڪا اڃان به الڳ شئي ٿي. هاڻي اهو سڀ ڪُجهه هڪ شخص سان ٿيڻ کڻي اڻ ٿيڻي ڳالهه ته ناهي پر پوءِ ڏکيو ضرور آهي.“<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
”چئبو ته اوهان ڪيرئير ٺاهڻ، پيرن تي بيهڻ ۽ پوءِ شادي ڪرڻ تي ته يقين رکو ٿا پر تيستائين مائٽن تي بار ٿيڻ، پنهنجي چوٿين خوراڪ تي سمجهوتو ڪري پاڻ کي سِڪائڻ تي يقين نه ٿا رکو.“<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
“ها ايئن چئي سگهين ٿو. ڀلا اوهان بابت به ٻڌائي نه؟”<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
چيم ”اسان جي توکي گهڻي قدر خبر آهي. بس اهو ته اسان مائٽن سان گڏ رهندي اڪثر ته انهن جي مرضي سان شادي ڪري ٻار ڄڻيندا آهيون ۽ اها ساڳي ڪار پنهنجن ٻارن سان به ڪيون ٿا.“<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
”ها اهو به صحيح آهي. اوهان جي انهي سسٽم سان اسان کڻي اختلاف رکون پر اوهان ۾ به محنتي پيا آهن. اوهان جي ملڪ جا ڊاڪٽر ته دنيا ۾ مشهور آهن. سو ڳالهه طور طريقن کان وڌيڪ ماڻهو تي پاڻ تي به آهي. ڪهڙي به سٺي ماحول ۾ پلجي به بيڪار فرد پئدا ٿيندا آهن ۽ هڪڙن خراب ماڻهن جي اثر هيٺ رهي به سٺا پئدا ٿيندا آهن”<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
“ٺيڪ آهي. وڏي مهرباني. تو هڪ گھڙي پئسن سان ۽ ڪافي گهڙيون مفت ۾ ڏيئي ٿورو ڪيو. هاڻي يقين اٿم ته هي گهڙي منهنجي گهر واري کي پسند ايندي.“<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
”شوئر شوئر! پنهنجي لاءِ به وٺو نه؟“<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
چيم ”پنهنجي لاءِ تنهنجيون ڏنل مفت جو گهڙيون ئي ڪافي آهن.” وڏو ٽهڪ ڏيئي کلڻ لڳي ۽ مون پاران سندس هئنگنگ بورڊ تان لاٿل ڪافي ساريون گهڙيون واپس پنهنجي ڄڳهن تي سجائڻ لڳي.“<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
هي ليک انفارميشن کاتي پاران ڇپجندڙ مئگزين ”پيغام“ ۾ به ڇپجي چُڪو آهي<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<img src="https://blogger.googleusercontent.com/img/proxy/AVvXsEhSQTW-5Qe4ZSK1YRutWcbZvef3kmF6N3Y9sXrksAF_yhLlq45Xdg2jrgXvk5S0ejo4Q9bLfb2fg3xmQEJBL6hZbTLjGCKlo3Gz8UrkDLEDIJN12jWcJ4WnSc5XatcJkB9PlL9A" /><br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<img src="https://blogger.googleusercontent.com/img/proxy/AVvXsEjnEYOFY1xayj8X-uVyMvK-s4KZk2TYjYD7DlVDCetCnuhU5F_k3OdPUt5DznufEk6bnIFz98Ue9I0mGYgv4BOtmUDUaAu66U1LXm021QE3qMF8x2BtZO8ZI4ZWVuNufww5a3p0bA" /><br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
بُڪت بنتانگ جو اهو چوڪ جتي رهيس ۽ هي سڀ ڏِٺم
<!-- Blogger automated replacement: "https://images-blogger-opensocial.googleusercontent.com/gadgets/proxy?url=http%3A%2F%2Fi.minus.com%2FjWb8TLpAMSpCe.jpeg&container=blogger&gadget=a&rewriteMime=image%2F*" with "https://blogger.googleusercontent.com/img/proxy/AVvXsEjnEYOFY1xayj8X-uVyMvK-s4KZk2TYjYD7DlVDCetCnuhU5F_k3OdPUt5DznufEk6bnIFz98Ue9I0mGYgv4BOtmUDUaAu66U1LXm021QE3qMF8x2BtZO8ZI4ZWVuNufww5a3p0bA" --><!-- Blogger automated replacement: "https://images-blogger-opensocial.googleusercontent.com/gadgets/proxy?url=http%3A%2F%2Fi.minus.com%2FjT88sS8i9WIBK.jpg&container=blogger&gadget=a&rewriteMime=image%2F*" with "https://blogger.googleusercontent.com/img/proxy/AVvXsEhSQTW-5Qe4ZSK1YRutWcbZvef3kmF6N3Y9sXrksAF_yhLlq45Xdg2jrgXvk5S0ejo4Q9bLfb2fg3xmQEJBL6hZbTLjGCKlo3Gz8UrkDLEDIJN12jWcJ4WnSc5XatcJkB9PlL9A" -->Abdul Hafeez Lagharihttp://www.blogger.com/profile/10746917615851763902noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-3528013727092930787.post-4894930874064972432013-04-25T23:30:00.000-07:002014-10-09T23:14:14.601-07:00ري ڪورنگ اُميدوار (اليڪشن ڪهاڻي نمبر 1 )<br /><br /><img src="https://blogger.googleusercontent.com/img/proxy/AVvXsEgfRwg7f1ndo8CtinbrMRsfw3Sm3-JhegDSmSbnR8KIyFvbdCKoo8bCzEnRbt5FrKjFuCgp3X7GFQ0b_D8xKeW3XKe4EICrH1CPWJOBqpwe9J6dboDUbGCALwckv7gkaNNer0RJ" /><br /><br /><br /><br /><br /><br /><br />شهري زندگي جي وٺ وٺان ۽ بي خبري بلڪه خود غرضي ۽ بي حسي کان فراريت لاءِ ڪڏهن ڪڏهن ويجهن ڳوٺن ڏي لڙي وڃي تازي تواني ٿيڻ جي ٻاڙ پوري ڪندو آهيان. ٻه ڏينهن ٿيا جو ماسات ڏي وڃان ته همراهه کٽ پڌر ۾ نم جي وڻ هيٺيان رکي مٿي تي ڪُولنگ بئگ رکي ويٺو آهي ۽ منهن مان عجيب آواز پيا اچن.مون ڏي ڏِسڻ لاءِ ڪنڌ ڦيرائڻ جي به زحمت نه ڪيائين رڳو اکين جا تارا ممڪن حد تائين مون ڏي ڦيري ڏِسي ۽ بنا تاثر جي وري سامهون ڏسڻ لڳو. هو اڳ اهڙي بي رُخي سان مون سان ڪڏهن به نه مليو هو. ڀاڄائي کان پُڇيم ته ڪُجهه ڏينهن پهرين ته چاڪ چڱو ڀلو هو خير ته آهي، ڇا ٿيو اٿس؟ ڀاڄائي رئو مٿي ڪندي ٿورو جهُڪي سر تي هٿ رکرائيندي چيو ”بس ادا ڪهڙا حوال ڏيان؟ اليڪشن ۾ بيٺو آهي.”<br /><br /><br />هيڪر ته مون کان کِل ڇُٽي وئي جڏهن بس ڪيم ته پُڇيم هن همراهه جو سياسي قد ڪاٺ ڪنهن جلسي ۾ پهرين تقرير ڪرڻ يا نعرن ۾ جوش آڻڻ لاءِ ڪاڪڙو ڦاڙي ٻين لاءِ مٿي جو سور ٿيڻ کان مٿي هو ئي ڪونه. هي ڪنهن جي آسري اليڪشن ۾ بيٺو!“ <br /><br /><br />“ادا پارٽي وارن سان اُٿي ويٺي ته اٿس نه. جيڪو اسان واري تڪ جو وڏو ڀوتار اليڪشن ۾ بيٺو تنهن جي ڊگري تي کيس پڪ ۽ پارٽي کي شڪ هو سو انهن سندس ڪورنگ اُميدوار طور هن واري گهاٽي يار کي بيهاريو. انهي مُئي ڇا ڪيو جو هن کي واڌيون ڏيئي چيو ته تون منهنجي ڪورنگ اُميدوار طور بيهي. هن وارو دوست ته ٿيو ڪورنگ اُميدوار ۽ پاڻ کي ري-ڪورنگ اُميدوار سڏائڻ لڳو”<br /><br /><br />”ريڪورنگ اُميدوار وري ڇا؟ اهو ته پهريون دفعو ٿا ٻُڌون“<br /><br /><a name='more'></a><br /><br />اِهو ته مون به پڃيومانس. پر چئي تو مئٽرڪ گرلس اسڪول ۾ ڪئي. توکي ماسترياڻين پڙهايو ئي ڇا آهي. آئون کڻي اٺين ڪلاس ۾ فيل ٿيس پر ست جماعت پاس ڪندي اهو سِکي ويس ته ڪنهن لفظ سان ري لڳي ته اهو ٻيهر جي معنى ۾ اچيو وڃي. سو آئون ڪورنگ جو ريڪورنگ اُميدوار آهيان“<br /><br /><br />هڪ دفعو وري هن جي اها حرڪت منهنجون واڇون ٽيڙي وئي. پر ادي ڳالهه جاري رکي.<br /><br /><br />”هن به منهنجا ڳهه وڪڻي کڻي فارم ڀرايا. ۽ ادا سچي ۾ پاڻ نه ڀريائين. پنهنجي دوست کان وڃي ڀرائي کڻي آيو ۽ ٻه ٽي ٻين کي به ڏياکري پڪ ڪيائين ته ڪٿي ڪا غلطي ته ناهي. جيئن ئي فارم ڀرجي ويا ته هي ۽ هن وارو دوست ويهي رهيا مُصلي تي“<br /><br /><br />“مُصلي تي ڇو؟” “هن وارو يار چئي مُصلي تي ويهي جيڪي دعائون ياد آهن سي پڙهه ته ڊگري ڪوڙي ثابت ٿئي ته آئون وارو وٺان. پر هي به وري ڪو گهٽ آهي.مون کي چئي تون نماز پڙهي دعائون ڪر ۽ آئون به ويهان ٿو مُصلي تي هُن جي ڊگري ڪوڙي ثابت ٿئي ۽ هن کان اهڙا ڏُکيا ڏُکيا ديني سوال ڪن جو فارم رد ٿين ته مون کي چانس ملي.”<br /><br /><br />“پوءِ ڪنهنجي دعا قبول ٿي؟“<br /><br /><br />”ادا دعا ته کڻي ٻنهي جي قبول ٿي جو ڀوتار جي ڊگري هئي ڪوڙي سو ته وڃي گهر ڀيڙو ٿيو. پر هن جي تسبيح به ڦِري وئي ۽ ڀوتار جو ڪورنگ اُميدوار ٽي ڏينهن مُصلي تي ويهي ڀوتار جي ڊگري ڪوڙي ٿيڻ جي دعا سان گڏ گڏ چار قُل، دعاءِ قنوت، آيت الڪرسي ياد ڪيون ته رٽرننگ آفيسر وڃي قومي ترانو پُڇيو. هُن گهڻو ئي چيس ته مئٽرڪ تائين اسيمبلي ۾ ترانو پڙهڻ مُنهنجو ڪم هو. ڀلي منهنجي رٽائرڊ ماستر کان پُڇيو. پر آفيسر مڃي ڇا. وچاري ڏاڍيون منٿون ميڙون ڪيون پر تراني وسري وڃڻ الاءِ ياد ئي نه هُجڻ ڪري ڊهي پيو.“<br /><br /><br />”ادي پوءِ ته هن کي خوش ٿيڻ کپي. ٻئي اُميدوار ويا هليا هاڻي ته هن جو رستو صاف. وڏي پارٽي جي پوئواري هوندي ته پڪ کٽي ئي کٽي“<br /><br /><br />ادي انهي وچ ۾ هڪ دفعو هن جي ڪولنگ بئگ جو پاڻي ڪڍي ٻيهر ٿڌو وڌو جو مٿي تي چڙهي ويل گرمي پاڻي کي ڪو جلدي ئي ڪوسو ڪري پئي وِڌو.<br /><br /><br />“ادا هِتان ته کڻي ڪم ٿي ويس پر اڳين پارٽي واري اُميدوار لاءِ هن کان دُعائون بلڪه بد دعائون گهُرڻ وسري ويون.“<br /><br /><br />“اُهي وري ڇو؟“<br /><br /><br />“اڳين پارٽي به پنهنجو وڏو اُميدوار ڪو هِن ۽ هِن جهڙي دوست وانگر ته ڪونه بيهاريا هئا نه؟ جن جي ڊگري ڪوڙي هُجي يا کين قومي ترانو ئي ياد نه هُجي.“<br /><br /><br />مون محسوس ڪيو پئي ته وِچ ۾ ڪٿي ڪٿي هن اسان جي ڳالهين کي ٿورو ڪن ڏنو ٿي پر وري هڪ دم دماغ کي گرم ٿيڻ کان بچائڻ لاءِ ذهن تي زور ڏيڻ بند ٿي ڪيائين. پر هاڻي مٿي تي ٻڌل ڪولنگ بئگ کي جهلڻ لاءِ مُردي جي ڄاڙي کُلڻ کان روڪڻ لاءِ ٻڌل پٽي وانگي ٻڌل ڪپڙو کولي زال کي چوڻ لڳو.<br /><br /><br />”منهنجي سامهون ٿي ڪوڙ ڳالهائين. ڄڻ مون کي ناهي خبر ته منهنجو مخالف اڻ پڙهيو ڄٽ آهي. دين اسلام کان به صفا پري. ڪڏهن ڪڏهن ڪو عيد گاهه جو منهن ٿو ڏسي سو تنهن کي وري دعائون ۽ قومي ترانا ياد هوندا. اهو ڀاڳ ڀلو هئس جو آفيسر جو لنچ بريڪ ويجهو هو ۽ ڪا بُک لڳل هئس سو هِن کان گهڻا سوال ئي نه ڪيا. رڳو ايترو پُڇيائين ته روزا گهڻا ٿين؟ ظاهر اهي ته عيد جي انتظار ۾ روزا کڻي رکي نه ٿو ته به ڳڻيندو ته هر سال آهي سو ٻُڌائي ويو.“ <br /><br /><br />پر اُهو انهي جو نصيب هو. . . . تنهنجو مٿو ڇو گرم ٿيو آهي.“<br /><br /><br />“ادا ڇو ٿا سُتل سور ڄاڳايوس. ڇا ٻُڌائجي ته پارٽي کي جن ڪن ئي ڪانه هئي ته هنن جي ڪورنگ جو ڪو ري-ڪورنگ به بيٺو آهي. ۽ جن کي خبر هئي تِن کي به هن جو قد ڪاٺ سُجهيو پئي سو هُنن پنهنجي مُخالف اُميدوار جي خلاف بيٺل هڪ ننڍي پارٽي جي اُميدوار جي حمايت جو اعلان ڪري ڇڏيو ۽ هي اهو ٻُڌي صبح کان ويٺو مٿو ٿڌو ڪري.“<br /><br /><br />”ادي پوءِ ته هي هاڻي سچو پچو ريڪورنگ اُميدوار ٿيو نه. خدا ڪري پنهنجي اصل حالت کي ريڪور ڪري ۽ اليڪشني بُخار جو اثر ٽُٽي پوي.“<br /><br /><br />ادي کِل روڪي هئي جو متان سندس مجازي خُدا ڏُک ڪري پر آئون مُسڪرائيندو موڪلائي اُٿيس ۽ دعا ڪيم ته همراهه ريڪور ٿي پئي.<br /><br />
<!-- Blogger automated replacement: "https://images-blogger-opensocial.googleusercontent.com/gadgets/proxy?url=http%3A%2F%2Fi.minus.com%2FjSCGGrxZPe5LM.jpg&container=blogger&gadget=a&rewriteMime=image%2F*" with "https://blogger.googleusercontent.com/img/proxy/AVvXsEgfRwg7f1ndo8CtinbrMRsfw3Sm3-JhegDSmSbnR8KIyFvbdCKoo8bCzEnRbt5FrKjFuCgp3X7GFQ0b_D8xKeW3XKe4EICrH1CPWJOBqpwe9J6dboDUbGCALwckv7gkaNNer0RJ" -->Abdul Hafeez Lagharihttp://www.blogger.com/profile/10746917615851763902noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-3528013727092930787.post-70661049606863322312013-03-27T04:05:00.000-07:002014-10-09T23:14:48.181-07:00جي آر اي GRE ٽيسٽ ڇو ضروري آهي؟<br /><br /><img src="https://fbcdn-sphotos-b-a.akamaihd.net/hphotos-ak-snc6/221710_581045011907777_1993972287_n.jpg" /><br /><br /><br /><br /><br />جيئن ڪيترو به ڄاڻو ڊاڪٽر هُجي پر وقت گذرڻ سان گڏ هو ميڊيڪل ٽيسٽ رپورٽن تي ڀاڙڻ تي مجبور ٿيندو ٿو وڃي تيئن اسان ڪيڏو به پڙهي لکي ۽ ڪيڏي به وڏي ڊگري وٺي وٺون پر ڪنهن اداري ۾ نوڪري توڙي اڳتي پڙهائي لاءِ هڪ دفعو وري ٽيسٽ جي مرحلي مان گُذرڻو پوي ٿو. اها ٽيسٽ ڪهڙي به نوعيت جي ٿي سگهي ۽ وقت سان گڏ انهي ۾ جدت به ايندي رهي ٿي. اهڙي ئي هڪ ٽيسٽ جو نالو آهي گريجوئيٽ رڪارڊ ايگزَمينيشن(GRE). . . . . جيئن ته نه نالي مان ئي ظاهر آهي ته اهو امتحان صرف گرئجوئيٽس لاءِ آهي پر ايئن ناهي ته انڊر گريجوئيٽ کي فل حال هن جي ڪا به خبر چار نه وٺڻ گهُرجي ۽ جڏهن جا مينهن تڏهن جا پاڻي واري ڪار ڪندي ويهي رهڻ گهرجي. بلڪه انڊر گرئيجوئيٽس کي به هن امتحان بابت مُڪمل ڄاڻ اڳواٽ رکڻ کپي ڇو ته هن امتحان جي ڏينهون ڏينهن وڌندڙ اهميت جي ڪري اڳي پوءِ کين انهي کي منهن ڏيڻو ئي آهي ۽ جيڪي گرئيجوئيشن ڪري چُڪا آهن انهن کي ته هن امتحان جي تياري وٺڻ کپي. <br />
<br />
<a name='more'></a><br />اهو امتحان ڇو ٿيندو آهي ۽ انهي جي پاس ٿيڻ سان ڪهڙا فائدا آهن اهو لکڻ کان پهرين اها وضاحت ڪرڻ ضروري محسوس ٿئي ٿي ته هي امتحان ڪنهن به اسڪالرشپ يا داخلا لاءِ گارنٽي ناهي. نه وري هي امتحان پاس ڪري ٻاهرين مُلڪ پڙهڻ جو سرٽيفڪيٽ مليو وڃي. اهوا سوال ايئن ئي آهي جيئن ڪنهن جي جسم ۾ ڪو انفيڪشن آهي ۽ هو رت ٽيسٽ ڪرائي ۽ اها ڪُجهه بهتر اچي ته هو پُڇي ته ڇا آئون هاڻي ٺيڪ ٿي ويندس؟ ظاهر آهي ته نه. کيس مڪمل علاج ۽ ٻين ٽيسٽن وغيره جي به ضرورت پوندي. ايئن ئي هي امتحان به مختلف يونويرسٽيز ۾ داخلا يا اسڪالر شپ حاصل ڪرڻ لاءِ اهليت لاءِ گهُربل شين مان هڪ آهي. بلڪه ڪافي ادارا ته جي آر اي سان گڏ ٽوفل يا آئلٽس به وٺن ٿا. (جيڪي اڃان به الڳ طريقي جا امتحان آهن صرف انگلش تي مبني). هاڻي سوال اهو ٿو پئدا ٿئي ته اڪثر نوجوان اهو ڇو ٿا سمجهن ته جي آر اي پاس ته معنى پئون ٻارنهن، داخلا ۽ اسڪالرشپ پڪي. . . . . اهو انهي ڪري ٿئي ٿو جو جيئن ڪنهن وقت ۾ تقريبن سڀني يونويرسٽيز، ايستائين جو ميڊيڪل ۾ به مقرر ٿيل سيٽون ڀرجي نه سگهنديون هيون ۽ اميدوار تمام گهٽ پرسنٽيج هوندي به داخلا وٺي ويندا هئا پر جيئن جيئن وقت گذريو ته رش وڌي ۽ رش وڌي ته معيار مقرر ٿيا. انٽرميڊيئيٽ جي گهٽ ۾ گهٽ پرسنٽ مقرر ٿي ۽ پوءِ ٽيسٽ ورتي وڃڻ لڳي. ۽ هاڻ ته ڳالهه الاءِ ڪٿي وڃي پُهتي آهي. ساڳي طرح جڏهن ڪُجهه ادارن جي آر اي کي داخلا يا اسڪالرشپ لاءِ هڪ شرط طور رکيو ته جيستائين اميدوار انهي کي سمجهن ۽ پاس ڪن ته مقابلو سهنجو لڳڻ لڳو. ۽ جيڪو اها ٽيسٽ پاس ڪري اهو ڪاميابي سان اسڪالر شپ حاصل ڪريو پئي ويو. پر جيئن پوءِ تيئن اميدوار وڌڻ لڳا ۽ هن امتحان ۾ به وڏا وڏا نمبر کني ايندڙ به پنهنجو مقصد حاصل نه ڪري سگهيا. <br /><br /><br />هي ٽيسٽ ٻن طريقن جي ٿئي ٿي. هڪ سبجيڪٽ ٻيو جرنل. سبجيڪٽ ٽيسٽ ۾ انگلش کان سواءِ ٻيو سڄو سوالنامو مخصوص سبجيڪٽ ۾ هوندو آهي ۽ انهي ۾ سوال بنيادي به هُجن ٿا ته گرئيجويئشن ڪورس مان به ٿي سگهن ٿا. جرنل جي آر اي ۾ وري انگلش ۽ بنيادي رياضي هوندي آهي. هن وقت دنيا ۾ جيڪو ادارو بين الاقوامي بنياد تي اها ٽيسٽ وٺي ٿو انهي جو نالو آهيETS. اهو ادارو تقريبن سڀني اهم سبجيڪٽس جي ٽيسٽ منعقد ڪرائيندو آهي پر جيڪڏهن ڪنهن سبجيڪٽ جي ٽيسٽ هو نه ٿو ڪرائي ته پوءِ انهي سبجيڪٽ جا شاگرد جرنل ٽيسٽ ۾ ويهي سگهن ٿا جنهن ۾ انٽرميڊيئيٽ ليول جي انگلش ۽ رياضي جا چار يا پنج آپشن تي مبني جوابن سان سوال هوندا آهن جنهن کي ملٽي پل چوائس قوئيسچن(MCQs) چيو ويندو آهي. انٽرنيشنل جي آر اي جي ٽيسٽ جي فيس 110 کان وٺي 210 ڊالر تائين هُجي ٿي. پاڪستان ۾ انهي جي فيس 150 کان 160ڊالرز جي وچ ۾ آهي. اها رقم مُلڪ جي بنياد تي هوندي آهي جنهن مُلڪ ۾ ٽيسٽ ڏِجي ٿي. نه ڪي اوهان ڪهڙي مُلڪ جا آهيو. مثال طور ڪو ڌاريون پاڪستان ۾ آيل آهي ته هوETS جي هتي موجود ٽيسٽ سينٽر تي ٽيسٽ ڏيئي سگهي ٿو ۽ کائنس هتان واري فيس ورتي ويندي ۽ ساڳي طرح ڪو پاڪستاني ڌارئين مُلڪ ۾ رهي ٿو ته کائنس انهي مُلڪ جي بنياد تي فيس ورتي ويندي. <br /><br /><br />ٽيسٽ ڏيڻ کان اڳ ٽيسٽ لاءِ تاريخ وٺڻي پوندي آهي. ETS هر مهيني مختلف ڏينهن تي جي آر اي جا امتحان منعقد ڪندو رهي ٿو. پنهنجي پسند جي تاريخ ۽ وقت ڏِسي آنلائين رجسٽريشن ڪرائبي آهي ۽ فيس به ڪريڊٽ ڪارڊ جي ذريعي آن لائين جمع ٿيندي آهي. ETS جا ڪافي ملڪن جي مختلف شهرن ۾ ٽيسٽ سينٽر آهن جيئن سنڌ لاءِ ڪراچي ۾ آهن جتي هو مڪمل ڪمپيوٽر بيسڊ ٽيسٽ وٺن ٿا. اڄڪلهه ته شايد ئي ڪو گرئجويئٽ هُجي جنهن کي ڪمپيوٽر جي بلڪل ڄاڻ نه هُجي پر پوءِ به هتي اها وضاحت ڪبي ته ٽيسٽ لاءِ ڪمپيوٽر ۾ ڀڙ هُجڻ ضروري ناهي بس مائوس سان ڪلڪ ڪرڻ ايندو هُجي اهو ڪافي آهي. جي آر اي سبجيڪٽ لاءِ ته انگلش ووڪيبلري ۽ پنهنجي سبجيڪٽ ۾ عبور هُجڻ ئي ضمانت آهي اها ٽيسٽ پاس ڪرڻ جو. پر جيڪا جرنل جي آر آهي انهي لاءِ ته ٽيسٽ ڏيڻ کان پهرينETS جا پنهنجا ۽ ڪُجهه ٻين پبلشر جهڙو ڪرBarrons ياARCOS وغيره جا ڪتاب پڙهي سگهجن ٿا. پر پوءِ به هن ٽيسٽ ۾ اهڙا سوال هوندا آهن جيڪي ڪُجهه ڪتاب هڪ ٻه مهينا پڙهڻ سان پاس ڪرڻ کڻي ممڪن ته آهي پر بهتر اهو ٿيندو ته وڌ کان وڌ انگريزي نثر پڙهجي. ڊڪشنري جو استعمال ڪجي. انگريزي نثر جو مفهوم سمجهڻ جي مشق جيتري وڌيڪ هوندي اوترو فائدو پوندو. ڇو ته انهي سان هڪ ته لفظن جو ذخيرو وڌندو ۽ ساڳي يا مخالف معنى وارو سيڪشن سٺو ٿيندو ۽ ٻيو سڀ کان اهم سيڪش، ڏِنل نثري ٽُڪري کي سمجهي انهي مان ئي پُڇيل سوالن جا جواب ڏيڻ ۾ مدد ملندي. ۽ ٻي آهي رياضي جنهن جا به اوترا ئي مارڪس آهن جيترا انگلش جا (ميگزيمم مارڪس جو نمبر تبديل ٿيندو رهي ٿو) ۽ مزي جي ڳالهه اها آهي ته ٻنهي شعبن ۾ سوالن جا جواب ڏيئي جيڪڏهن اوهان مطمئن آهيو ته ٺيڪ نه ته اوهان انهي ڏينهن ڇڏي وري ٻي ڪا ڊيٽ وٺي ساڳي ٽيسٽ ۾ ويهي سگهو ٿا (ٽيسٽ نئين ۽ سوال مختلف هوندا) ۽ انهي لاءِ ڪُجهه پئسا به اضافي فيس طور ورتا ويندا. پر جيڪڏهن اوهان ٽيسٽ ڏيئي مطمئن آهيو ته پوءِ آخري دفعو پڪ وٺڻ تي به ها ڪرڻو هوندو ۽ ٻي لمحي اوهان جو رزلٽ اوهان جي سامهون هوندو. آفيشل رزلٽ ڪارڊ مهيني ٻن بعد پوسٽ ذريعي توڙي اي ميل ذريعي به اوهان کي موڪليو ويندو. انهي ٽيسٽ جي آخر ۾ پنج پنج مارڪس جا ٻه مضمون به لکڻا هُجن ٿا. پهريون مضمون ته ڪنهن عام موضوع تي لکڻو هوندو آهي پر جيڪو ٻيو هوندو آهي انهي ۾ هٿ وٺي اهڙا موضوع ڏنا ويندا آهن جنهن تي ڪا هڪ راِءِ ڏيڻ مشڪل هُجي. ۽ پوءِ اهو اوهان تي آهي ته انهي جي حق يا مخالفت ۾ ڪيترا مضبوط دلائل پيش ڪيو ٿا. اصل ۾ انهي جو مقصد انگلش ڪمپوزيشن سان گڏ شخصيت ۽ انهي جي خيالن جو انداز جانچڻ به مقصد هوندو آهي. اهي مضمون چيڪ ٿيڻ ۾ وقت لڳڻ ڪري ئي رزلٽ ڪارڊ اچڻ ۾ ٽائيم لڳي ٿو نه ته باقي سيڪشن جو نتيجو ته ٽيسٽ سينٽر ڇڏڻ کان اڳ ئي معلوم ٿيو وڃي. <br /><br /><br />هن مُلڪ ۾ جي آر اي ٽيسٽ ڏيندڙ صرف ٻاهرين مُلڪ ۾ داخلا يا اسڪالرشپ وٺڻ لاءِ ٽيسٽ ڏيندا آهن. هي ٽيسٽ پاس ڪرڻ لاءِ پاڪستان ۾ موجود ٻاهرين مُلڪن جا ادار به چون ٿا مثال طور آمريڪا جو ادار فُل برائيٽ جيڪو هتان جي نوجوانن کي آمريڪا پڙهڻ لاءِ اسڪالرشپ ڏي ٿو. پر هي ٽيسٽ پاس ڪرڻ وارو لفظ هاڻي ختم ئي ٿيندو ٿو وڃي. ڇو ته هن ٽيسٽ ۾ وڌ کان وڌ اسڪور اچڻ سُٺو ضرور آهي پر ضروري ناهي ته پاسنگ اسڪور هُجي. بلڪل ايئن جيئن هتي جي ئي ڪنهن يونيورسٽي پاران ورتل ٽيسٽ ۾ ڪو انٽر پاس ڪيترا به مارڪس کڻي پر جيڪڏهن کائنس ڪنهن ٻي شاگرد جا مارڪس وڌيڪ آهن يا هُن جي انٽر جي پرسنٽ وڌيڪ سُٺي آهي ته هو ئي ڪامياب ٿيندو ايئن ئي جي آر اي جو به حساب آهي. بس ڪوشش اها هُجي ته وڌ کان وڌ اسڪور ڪجي. ها اهو ضرور آهي جو پاڪستان جي ڪُجهه يونويرسٽيز جي رسرچ سينٽرز اهو لازمي قرار ڏنو آهي ته جيڪي شاگرد پي ايڇ ڊي ڪن ٿا اُهي بين الاقوامي جي آر اي ۾ سٺ سيڪڙو مارڪس ضرور کڻن نه تي ٻي صورت ۾ هو پي ايڇ ڊي نه ڪري سگهندا. جيئن ڪراچي يونيورسٽي ۾ ڪئمسٽري جو مشهور ادارو ايڇ اي جي. <br /><br /><br />اها ته ٿي بين الاقوامي جي آر اِي پر پاڪستان ۾ به تعليمي ٽيسٽنگ ۾ وڏو نالو رکندڙ ادارو نيشنل ٽيسٽنگ سروسNTS به هڪ اهڙي ٽيسٽ جرنل اسيسمينٽ ٽيسٽ(GAT)جي نالي سان وٺي ٿو. انهي جي فيس تمام گهٽ، تقريبن هزار کن لڳي ٿي. انهي ۾ به جرنل توڙي سبجيڪٽ ٻئي ٽيسٽ ٿين ٿيون. ساڳي طرح سبجيڪٽ ٽيسٽ ۾ صرف انهي سبجيڪٽ ٽيسٽ جا سوال ۽ ويهه فيصد کن حضو انگلش جي بنيادي گرامر وغيره يا هم معنى لفظن جي سوال تي مبني هوندو آهي. ۽ جيڪا جرنل آهي انهي ۾ انگلش، رياضي ۽ ذهني آزمائش جا ڪُجهه سوال آهن. ذهني آزمائش وارا سوال نون ماڻهن کي ته فضول ۽ بي معنى لڳندا آهن پر انهن جي به پنهنجي اهميت آهي. ڪنهن وقت ۾ هڪ مُلڪ جي ڏکين حالتن کي منهن ڏيڻ لاءِ تمام تيز دماغ ماڻهن جي گهُرج هئي ۽ ايترو وقت نه هو ته ڪو امتحان يا انٽرويو ڪيو وڃي. انهن اهو تجربو ڪيو جو ذهن کي ولوڙيندڙ اهڙا سوال تيار ڪيا جيڪي سوچڻ سمجهڻ تي ته مجبور ڪن پر بخيل ڪري وجهن. ۽ نتيجو بهترين مليو. اهڙن سوالن جا ڪاميابي سان جواب ڏيندڙ کنيا ويا ۽ انهن ڪم به ڪري ڏيکاريو. ڇو ته پاس به رڳو اُهي ٿيا جيڪي ذهني دٻاءُ ۽ بيزاري هوندي به پنهنجو ڪم ڪري سگهن. تنهنڪري اهو سيڪشن به گهڻي مشق ۽ صبر تحمل گهُري ٿو. اين ٽي ايس جو پنهنجو گائيڊ بُڪ ئي بهترين آهي انهي سيڪشن کي سمجهڻ لاءِ. باقي رياضي ۽ انگلش جيتري ۽ جتان به پڙهجي سا ٿوري آهي. هن ٽيسٽ جي اهميت اها آهي ته هائر ايجوڪيشن ڪميشن جون تقريبن سڀ اسڪالرشپ انهي ٽيسٽ سان مشروط آهن. مطلب ته اها بنيادي گهُرج آهي. پاڪستان جي ساک رکندڙ يونيورسٽيز ۾ پي ايڇ ڊي لاءِ اها شرط آهي ته هي ٽيسٽ گهٽ ۾ گهٽ سٺ پرسنٽ سان پاس ڪيل هُجي. <br /><br /><br />پر اهو ياد رکجي ته اهي ٽيسٽ ڏيڻ لاءِ اوهان آڏو اهو طئي هُجڻ کپي ته اوهان ڪنهن اهڙي اداري ۾ داخلا لاءِ يا اسڪالرشپ جا اُميدوار آهيو جنهن ۾ جي آر اي يا جي اي ٽي جي گهُرج آهي ۽ انهي ۾ ٻه سال کان گهٽ عرصو لڳندو. ڇو ته اين ٽي ايس پاران ورتل ٽيسٽ جي نتيجي جو مُدو ٻه سال آهي. ٻه سال تائين اوهان کي اها ٽيسٽ ڪم نه آئي ته اها ٽيسٽ ٻيهر ڏيڻي پوندي. جڏهن ته بين الاقوامي ٽيسٽ جيڪاETS وٺي ٿو انهي جو مُدو پنج سال آهي. <br /><br /><br />مسقتبل قريب ۾ وڌندڙ آبادي، محدود ٿيندڙ وسيلن ۽ موقعن کي ڏسندي اهو خدشو قطعي طور تي غلط ناهي ته چٽا ڀيٽي ۽ مقابلي جو زور وڌڻو آهي. ڪنهن به طريقي (ٿورو پڙهي يا ڪاپي ڪري) کڻي ٻه چار ڊگريون هٿ ۾ اچي به وڃن پر جڏهن ڳالهه پاڻ مڃائڻ جي ايندي ته ڪو نه ڪو پئمانو طئي هوندو اڇا ڪار پڌرا ڪرڻ لاءِ. ۽ هن وقت اعلى تعليم سٺي ۽ آسودي مستقبل جي ضمانت آهي. ۽ انهي لاءِ جي آر اي ٽيسٽ انتهائي ضروري ۽ اهم آهي. سو وقت سر انهي جو الڪو ۽ سانباهو ڪرڻ عقلمندي هوندي <br /><br /><br /><br /><br /><br />Abdul Hafeez Lagharihttp://www.blogger.com/profile/10746917615851763902noreply@blogger.com1tag:blogger.com,1999:blog-3528013727092930787.post-84710313388855397222013-02-20T08:20:00.000-08:002014-10-09T23:15:27.659-07:00موبائيل فون جي وبا ۾ وڪوڙيل ڇوڪريون<br /><br /><a href="http://i.minus.com/jmrB5tvTr6Czb.jpg"><img border="0" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/proxy/AVvXsEhFHhcUiXMzh_ap9MLu4j7lbZAniEEQUTctyqmu8nXoFNcGgrBR7cUPU04cXCeixl7XY6PN8RXwQFOrGoMFDXiXwpfsXyYwkWTaNK_yV3EIQpyTv1RzhMHFlCCSgosaFzjel_dw" /></a><br /><br /><br /><br />هن مُلڪ ۾ موبائيل فون آئي ته هڪ ڏهاڪي کان مٿي وقت گذري ويو آهي پر موبائيل فون جو عام جام ٿيڻ کي اڃان پورو ڏهاڪو نه ٿيو آهي. شروع ۾ موبائيل فون آيا ته اها وڏن ماڻهن جي شئي ليکي پئي وئي. اڌ اڌ سير جا سروٽي جيڏا فون به وڏي لئي سان تؤنگر شوقين مُڙس ڪنڌ ۾ لٽڪايو پيا گهُمندا هئا يا وري ڪٿي ويهندا ته کڻي ٽيبل تي اڳيان رکندا هئا. فون به مهانگو ته ڪال به به ڪا سستي نه هئي. ايستائين جو فون اچي ته ٻُڌڻ جا به پئسا لڳن. پر هر اليڪٽرانڪ آئٽم جيان موبائيل فونن ۾ به اها روايت قائم رهي جو شئي وڌ کان وڌ کان ننڍي، پائيدار ۽ سستي ٿيڻ لڳي. جيئن وڏي پُٺي وارا ٽي وي پڪچر ٽيوب کان هلي هاڻ ايل اي ڊي اسڪرين تي پُهتا آهن جن جي ويڪر انچ جيتري مس ٿيندي تيئن ڪمپيوٽر به هاڻي وڃي ٽيئبليٽ پي سي جي شڪل اختيار ڪئي آهي. <br /> <br /> <a name='more'></a><br />تيئن هٿوڙن جهڙا فون هاڻي وڃي جديد ۽ ٽچ اسڪرين جي نفاست سان سنهڙا ٿيا آهن. ۽ منجهن جِدت اڳ کان اڳري آهي. جتي شين جي جِدت ۽ نفاست آئي اُتي انهي جو استعمال به وڌيو. جيڪڏنهن اسان انٽرنيشنل ٽيليڪميونيڪيشن يونين جي 2010 جي رپورٽ تي نظر وِجهون ٿا ته اهو ڏِسي حيرت ٿئي ته 2 ارب کان مٿي انٽرنيٽ يوزرس آهن (يعني دنيا جو تقريبن چوٿون حصو آبادي)، جڏهن ته موبائيل فون استعمال ڪندڙن جو تعداد 5 ارب کان اُڪري چُڪو آهي. توڙي جوجرنل (Sociological Perspectives) ۾ 2005 جي ڇپيل هڪ رسرچ پيپر ۾ اهو چيو ويو ته ٽيڪنالاجي ذريعي رابطن ۾ رهڻ جو رجحان عورتن جي ڀيٽ ۾ مردن ۾ وڌيڪ آهي پر اڃان پنج سال مس گُذريا ته World Internet Project 2010 جي رپورٽ اهو ثابت ڪيو ته هاڻي اهو فرق ختم ٿي چُڪو آهي. بس جي ڪو فرق آهي ته صرف مختلف ملڪن جي مختلف سماجي حالتن ۽ ثقافتن جي بنياد تي انهي شئي جي استعمال جو فرق وڃي رهيو آهي.<br /><br /><br /> هن حضرت انسان فڪر ۽ جاکوڙ سان جتي شين ۾ نواڻ آندي آهي اُتي انهن جي سماجي اثرن جا انداز به بدليا آهن. هر شئي جي جِدت جتي انيڪ سهولتون آنديون ته اُتي مسئلا به کڙا ٿيا ڇو جو شيطاني ذهن رکندڙ ماڻهن انهي جا اهڙا استعمال ڳولي ورتا جيڪي سندن فُتور جي تسڪين ڪن ۽ معاشري لاءِ ناسور بڻجن. جيئن ڊائينامائيٽ ٺاهيندڙ نوبل اهو قطعي نه سوچيو هو ته پهاڙن ۽ جبلن کي مثبت مقصد لاءِ ٽوڙڻ لاءِ ٺاهيل اهو بارود ڪروڙين ماڻهن جون جانيون وٺندو رهندو. تيئن موبائيل فون ٺاهڻ واري به اهو سوچي موبائيل فون نه ٺاهي هوندي ته هن جا اهڙا استعمال به ٿيندا جو هڪ نهج تي پُهچي اها شئي بيزاري جو باعث بڻجي ويندي. اها ڪا ايتري پُراڻي ڳالهه ناهي جو ڪنهن کي وِسري وئي هُجي ته گهر ۾ لڳل لئنڊ لائين تي آيل فون ڪا ڇوڪري کڻي ته گهر وارا کائنس ضرور پُڇن ته تنهنجو ڪهڙو ڪم هو فون کڻڻ جو؟ يا جي ڪو گهر ۾ ناهي ته فون ڪندڙ کان ڪم جي ڳالهه يا نياپو وٺي فون رکڻ جي ڪن. پر جيئن جيئن وقت بدليو ته رابطن ۽ رابطن جي ضرورتن جا انداز بدليا.انهن ئي مائٽن جواڻ جماڻ ڇوڪرين کي موبائيل فون وٺي ڏيڻ شروع ڪيا جيڪي مڪمل پرائيويسي سان وٽن چوويهه ڪلاڪ موجود هجن ٿا. توڙي جو گهڻا اها دعوى ڪندا ته منهنجي نياڻي فون تي اسان کي سواءِ ڪنهن سان به ڪونه ڳالاهي. يا پاڙيسري مُلڪ انڊيا ۾ ته ڪافي وسندين ۾ ڇوڪرين جي سرِعام فون تي ڳالهائڻ تي پابندي به وِڌي وئي آهي پر پوءِ به ايئن ناهي ته موبائيل فون استعمال ڪرڻ واري کي ڪو روڪي سگهيو آهي انهن ڪمن کان جيڪي هو فون هوندي ڪري سگهي ٿو. ايئن ڪونهي ته ڪو موبائيل فون کان اڳ۾ ڇوڪريون ڇوڪرن سان رابطن ۾ نه هُيون يا اهي قصا هوندا ئي نه هُئا. پر ايترو هو ته رابطن جي سهولت ايتري نه هوندي هئي. پهرا وڌيڪ هئا. فون فڪس هئا. صرف ڪنهن مخصوص موقعي جو فائدو وٺي ڳالهه ڪري سگهبي هئي. جيڪو ٻنهي ڌرين کي هڪِ ئي مهل ملڻ مُشڪل هوندو هو ۽ ڪا پرائيويسي به نه هوندي هئي. مهيني تي ايندڙ بِل ۾ نمبر پڪڙجڻ جو ڊپ الڳ. . . . پر موبائيل فون اهي سڀ مسئلا حل ڪري ڏنا. هاڻ ته اهڙا به ڪيس ٻُڌجن ٿا جو ڇوڪرا ڇوڪريون پرڻجيو ٻه ٻه ٻارن جا ماءُ پيءُ ٿيو وڃن ته به سندن رابطا پيا هلندا. ۽ انهي جي نتيجي ڪنهن به پاسي ڪنهن کي ڪو شڪ پيو ته رشتن جا ڀرم ٽُٽڻ شروع، جيڪو نيٺ وڃي عليحدگي تي دنگ ٿئي ٿو. ۽ زندگي اردو جي مشهور سِٽن جو مثال بڻجيو وڃي ته نه خدا هي ملا نه وصال صنم، نه ادهر کي رهي نه اُدهر کي هم.<br /><br /><br />اهڙن واقعن جي ڀرمار هوندي به ۽ سڀني کي خبر هوندي به اوهان ڪنهن پبلڪ پليس تي هُجو يا ڪنهن لوڪل گاڏي ۾ سفر ڪندڙ، آسپاس نظر ڦرائيندؤ ته اوهان کي هڪ اڌ ڇوڪري ضرور اهڙي نظر ايندي جنهن وٽ موبائيل فون هوندي. جنهن تي هو گهڻو ڪري ٻنهي هٿن جي آڱوٺن تي ڪمال ڪاريگري سان بنا اسڪرين تي نظر وجهڻ جي ميسيج ٽائيپ ڪندي نظر ايندي ۽ پريان به اوتري جلدي سان کيس ميسيج ايندڙ هوندا.<br /><br /><br />وري جو سُمهڻي کان پوءِ ماني کائي واڪ تي نِڪرو ته گهر ٻاهران ٺهيل دِڪين تي يا فوٽ پاٿ تي ٽين ايجر جي ڪنن ۾ هيڊ فون لڳل هوندا ۽ سرٻاٽڻ ۾ ڳالهيون هونديون. حيرت جي حد ته تڏهن نه رهندي آهي جڏهن ٻه دوست هيڊ فون جو هڪ هڪ ايئر پيس شيئر ڪري اڳيان ڳالهائيندڙ ڇوڪرِي جون ڳالهيون ٻُڌي رهيا هوندا آهن. ۽ اڪثر آف دي ريڪارڊ اتنهائي ڪِريل لفظن جي استعمال سان تبصرا به ڪندا هوندا آهن جنهن ۾ پاڻ کي وڏو داناءُ ۽ اڳيان رابطي ۾ رهندڙ ڇوڪري کي وڏو بيوقوف سمجهي رهيا هوندا آهن. <br /><br /><br />نادان ڇوڪرين لاءِ هڪ ٻيو عذاب جيڪو موبائيل فونن آندو سو آهي موبائيل فون جي ڀلي کان ڀلي ۽ آساني سان رڪارڊ ٿيندڙ وڊيو. اڄڪلهه ڪ عام سادي ۽ سستي موبائيل فون به اهڙي ڪوالٽي ۾ وڊيو رڪارڊ ڪري ٿي سگهي جيڪا ڪنهن کي سڃاڻي سگهڻ لاءِ ڪافي هوندي آهي. . . . پوري دنيا يا هي سڄو مُلڪ ته ڇڏيو پر رڳو سنڌ ۾ اهڙا انيڪ ڪيس ٻُڌا ويا آهن جِن ۾ بيوقوف بڻايل ڇوڪرين جي موقع پرست ۽ حوس جي پوڄارين اهڙين حالتن ۾ وڊيو رڪارڊ ڪري انٽرنيٽ تي آنديون جن جي نتيجي ۾ سواءِ پاڻ کي فاهو ڏيئي مارڻ جي ٻي ڪا واٽ نه رهي انهن ڇوڪرين وٽ جِن کين پيار جهڙي پوتر لفظ جو ڀرم رکندي کين پنهنج سڀ ڪُجهه ارپي ڇڏيو هو.<br /><br /><br />انهي سڄي پس منظر ۾ جِتي ڇوڪرين کي وڌ کان وڌ محتاط رهڻ جي ضرورت آهي اُتي والدين کي به گهُرجي ته هو انهي نام نهاد آزد خيالي يا ٻارن کي ڀائنڻ واري سوچ کي هڪ پاسي رکي اهو ڏسن ته هو ٻارن کي اهو رانديڪو ڏيئي ڪٿي اکيون پوري ته ناهن ويٺا. اها هڪ عام مشاهدي جي ڳالهه آهي ته ڪنهن ماڻهو منجهه ڪي جذبا يا خيال (پوءِ اُهي مثبت هُجن يا منفي) آهن ۽ هو اُهي بيان نه ٿو ڪري سگهي ته جيڪڏنهن کيس لکڻ اچي ٿو ته اُهي شايد هو سُٺي نموني بيان ڪري وڃي. ڇو ته ڳالهائڻ مهل وقت جي قيد ۽ لفظن جي مناسب چونڊ ايتري سؤلي ناهي هوندي جيتري لکڻ مهل. جڏهن ماڻهو سُڪون سان سوچي سمجهي لکي رهيو هوندو آهي. اهو ئي سبب آهي جو اڪثر ايس ايم ايس ئي ڇوڪرين کي بيوقوف بڻائي ويندا آهن جيڪي کين ٺڳيندڙ ڇوڪرو ڪُجهه پنهنجي ڪاريگري ڪُجهه سوچ سمجهه سان ۽ ڪُجهه وري ساٿين جي مشوري موڪلين ٿا. منهنجيون جيڪي به ڀينرون هي پڙهي رهيون آهن تِن کي هڪ صلاح آهي ته توڙي جو رابطا ۽ رِشتا فطرتي عمل آهي جيڪو بيهڻو ناهي. ٽيڪنالاجي سان آيل جِدت جي افاديت مان مستفيد ٿيڻ ۾ به ڪو ڏوهه ناهي پر ڀلي ڍِلي جي تميز ڪرڻ تمام ضروري آهي. ڪنهن سان به رابطي ۾ هوندي سندس لفظن جي رنگيني ۾ ڪڙو گُم ٿيڻ کان پهرين اهو ضرور ڏسجي ته سندس ڪردار ۽ سندس الفاظ ۽ ڳالهين ۾ ڪيتري هڪ جهڙائي آهي. جيئن ڳالهين سان پيٽ ڀربو آهي تيئن سکڻين ڳالهين سان رشتا به ديرپا نه جُڙي سگهندا آهن. ۽ لفظن جي جادوگري ۾ وڪوڙيل وجود سڄي عُمر جي روڳ جي ور چڙهي ويندا آهن. <br />
<!-- Blogger automated replacement: "https://images-blogger-opensocial.googleusercontent.com/gadgets/proxy?url=http%3A%2F%2Fi.minus.com%2FjmrB5tvTr6Czb.jpg&container=blogger&gadget=a&rewriteMime=image%2F*" with "https://blogger.googleusercontent.com/img/proxy/AVvXsEhFHhcUiXMzh_ap9MLu4j7lbZAniEEQUTctyqmu8nXoFNcGgrBR7cUPU04cXCeixl7XY6PN8RXwQFOrGoMFDXiXwpfsXyYwkWTaNK_yV3EIQpyTv1RzhMHFlCCSgosaFzjel_dw" -->Abdul Hafeez Lagharihttp://www.blogger.com/profile/10746917615851763902noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-3528013727092930787.post-90309888300375718452013-02-19T05:24:00.000-08:002014-10-09T23:15:53.038-07:00عورتون آخر مردن کان ڇا ٿيون چاهين ؟؟؟؟؟<div class="messageContent">
<br />
<article>
<blockquote class="messageText ugc baseHtml">
<div style="text-align: center;">
<img alt="[IMG]" class="bbCodeImage LbImage" src="https://www.facebook.com/images/spacer.gif" /></div>
<div style="text-align: center;">
<img alt="[IMG]" class="bbCodeImage LbImage" src="https://fbcdn-sphotos-f-a.akamaihd.net/hphotos-ak-prn1/33972_565269493485329_1757229862_n.jpg" /></div>
<div style="text-align: center;">
<br /></div>
<br /><br />خبر آئي ته ڪنهن مُلڪ ۾ اعلان ٿيو آهي، عورتن کي پنهنجي پسند جا ور چونڊڻ لاءِ هڪ موقعو فراهم ڪرڻ لاءِ هڪ ڪمپني پنج منزله دُڪان کوليو آهي. اعلان ڇا ٿيو ماين جا ڪٽڪ اچي لٿا. پر انهي دُڪان تان مرد خريد ڪرڻ لاءِ ڪُجهه شرط هئا. . . . . هر منزل تي هڪ خارجي رستو هوندو. هڪ منزل کان ٻي تي پُهچڻ کان پوءِ واپس هيٺين منزل تي اچڻ منع هوندي. <br /><a name='more'></a><br /><br />هڪ عورت وارو وٺي اندر اچي ٿي. پهرين منزل تي موجود مردن لاءِ هڪ وڏي نوٽس بورڊ تي لکيل آهي ته هن منزل تي جيڪي به مرد آهن سي زالن سان محبت ڪندڙ آهي. عورت سوچي ٿي ٺيڪ آهي پر وري به ڏسان سيڪنڊ فلور تي ڇا آهي؟ هو ٻي منزل تي پُهچي ٿي ته لکيل آهي هن منزل تي موجود مرد زالن سان محبت ڪندڙ ۽ بارن کي ڀائيندڙ آهن. عورت ڪُجهه مطمئن ٿئي ٿي پر تجسس کيس ٽين فلور تي وٺي ٿو وڃي. هتي لکيل پڙهي ٿي ته هتي موجود مرد زالن ۽ ٻارن کي ڀانئڻ سان گڏ عورتن سان گهر جي ڪم ۾ هٿ ونڊائيندڙ به آهن. هو خوش ته ٿئي ٿي پر پوءِ به چٿين فلور تي وڇڻ کان نه ٿي مُري. چوٿين فلور تي ڏسي ٿي ته لکيو پيو آهي هتي موجود مرد زالن ٻارن کي ڀائيندڙ ۽ گهر جي ڪمن ۾ زالن سان هٿ ونڊائيندڙ به آهن پر خوبصورت به ڏاڍا آهن. عورت جو تجسس پوءِ کيس نه ٿو ڇڏي ۽ هو پنجين فلور تي پُهچي ٿي. هتي ڏسي تي سندس وايون بتال ٿيو وڃن.<br /><br /><br />.<br /><br /><br />.<br /><br /><br />.<br /><br /><br />.<br /><br /><br />.<br /><br /><br />.<br /><br /><br />لکيل آهي اوهان جي هن فلور اچڻ کان پوءِ هتي اچڻ وارين عوتن جو تعداد هڪ پنجاسي هزار ڇهه سؤ تي پُهچي ويو. اوهان جي دلچسپي لاءِ مهرباني. خارجي دروازو سامهون آهي.<br /><br /><br /><br /><br /><br /><br /><br /><br /><br /><br />(اڻڄاڻ پاران مليل اي-ميل جي ٿورن سان<span style="font-family: 'MB Sindhi Web';"><span style="font-size: small;">)</span></span></blockquote>
</article>
</div>
Abdul Hafeez Lagharihttp://www.blogger.com/profile/10746917615851763902noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-3528013727092930787.post-78155476696859253802013-02-13T09:15:00.001-08:002014-04-11T04:02:28.583-07:00 Valentine Day _ ويلڻ ڏائڻ ڊي<div class="messageContent">
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<article>
<blockquote class="messageText ugc baseHtml">
<div style="text-align: center;">
<span style="font-size: large;">
<img alt="marriage8.jpg" class="bbCodeImage LbImage" src="http://sindhsalamat.com/attachments/marriage8-jpg.2018/" />
</span></div>
<div style="text-align: right;">
<span style="font-family: 'MB Sindhi Web';"><span style="font-size: large;">فيبروري
جو مهينو ڪافي حوالن سان سُٺو آهي. هڪ ته اهو احساس ڏياريندو آهي ته هاڻ
سال نئون سال ناهي رهيو. مون جهڙا گهڻا ڀولا هاڻي تاريخ لکڻ مهل 2012 بدران
2013 لکڻ تي هٿ هيري ويا هوندا. ٻيو ته هن مهيني جي موسم ڀلي هُجي ٿي. نه
گهڻا سيءُ نه گرمي. بلڪه بهار جي آمد هوندي آهي هن مهيني ۾ جڏنهن اهو هلندو
هلندو پنهنجي اڌ ڄمار تي پُهچي ٿو. پر ويچاري جي سڀني مهينن کان ننڍي عمر
جي پوري اڌ تي پُهچڻ تي هڪ مشهورِ زمانه ڏينهن جي ياد ملهائي وڃي ٿي. جي
منهنجو اشارو ويلنٽائن ڊي ڏانهن آهي جيڪو مسٽر ويلنٽائن ڊي جي ياد ۾ ملهايو
وڃي ٿو جنهن جي عشق جو فسانو ڏند ڪٿائن جي آسري ئي سهي پر ايترو عجيب آهي
جو هزار مخالفتن ۽ تضادي راين جي باوجود ياد ڪيو وڃي ٿو بلڪه ملهايو به وڃي
ٿو. اهي مخالف ڪي ٻيا نه پر اُهي ئي آهن جن وٽ ڪو ٻيو ڪوبه ڪم نه هُجي ته
به سوشل نيٽ ورڪ جي سائيٽس تي ويٺا سروي ڪرائيندا, مطلب ٺهي نه جُڙي پر وٺ
رينگٽ کي.</span></span></div>
<div style="text-align: right;">
<span style="font-family: 'MB Sindhi Web';"><span style="font-size: large;">
چون ٿا ته مسٽر ويلنٽائن شادين ڪرائڻ ۾ مشهور هوندي به پنهنجي محبوبه سان
شادي نه ڪري سگهيو هو. ۽ کوڙ ٻيون ڏند ڪٿائون به هن نالي سان جُڙيل آهن پر
لڳي ٿو شادي نه ڪرڻ ئي سندس مشهوري جو وڏو سبب لڳي ٿي ڇو ته شادي کان پوءِ
انهي حوالي سان مشهور ٿيل تمام ٿورا آهن. پر هن همراهه جو ڏينهن نئين سال
کان پوءِ ٻيو نمبر وڌيڪ جوش سان ملهايون ويندڙ ڏينهن ٿي چُڪو آهي</span></span></div>
</blockquote>
<br />
<a name='more'></a><br />
<blockquote class="messageText ugc baseHtml">
<div style="text-align: right;">
<span style="font-family: 'MB Sindhi Web';"><span style="font-size: large;">. </span></span></div>
<div style="text-align: right;">
<span style="font-family: 'MB Sindhi Web';"><span style="font-size: large;">پاڙيسري
مُلڪ جي هڪ مووي “ريڊي” جو ڇا خوب ڊائلاگ آهي ته واقعي محبت انڌي هوندي
آهي پر شادي اکيون کوليو ڇڏي. سو پاڻ به ويلنٽائن ڊي جي مناسبت سان انهن
جوڙين کي ياد ڪريون ته بهتر ٿيندو جن جون اکيون هاڻي کُلي چُڪيون آهن. يا
ٻين لفظن ۾ سندن شادي ٿي چُڪي آهي. جِن جون اکيون اڃان بند آهن ۽ بند اکين
سان هي ليک پڙهي رهيا آهن تِن لاءِ به سٺو ٿيندو ته جيترا گُل ڏيڻا آهن. سي
پنهنجي ويلنٽائنز کي ڏيئي ڇڏيو. متان ڪٿي اکيون کُلي وڃنؤ ۽ پوءِ پڇتايو.
ڇو ته اکيون کُلڻ کان اڳ اوهان کي پنهنجي محبوبه ڪنهن ڪوهه ڪاف جي پري کان
به حسين و جميل لڳندي هوندي. بلڪه ڪنهن سان ڪا تشبيهه ڏيڻ ئي گواره نه
هوندي. ڇو جو ماءُ جو ٻچو ۽ ڪنهن جو محبوب صرف سندن ئي اکيون صحيح سڃاڻي
سگهنديون آهن. پر جڏنهن اهي اکيون کُلي ويون ته پوءِ اسان جي هڪ يار واري
ڪار ٿيندي.</span></span></div>
<div style="text-align: right;">
<span style="font-family: 'MB Sindhi Web';"><span style="font-size: large;">
ڳوٺائي ڳالهه ڪري ٿو ته ڪو وقت هو جو فيبروري ايندي هئي هئي ته رومانس جا
رنگ بدلجي ويندا هئا. بهارون پيار جا انداز بدلائي ڇڏينديون هُيون. ڳاڙهو
رنگ ئي سڀ ڪُجهه لڳندو هو. گلابن سان سينگاريل ڪارڊ ۽ گُلاب جو اُهو گُل نه
سُجهندو هو جو پرين کي ڏجي. پر هاڻ ته قصو ئي نرالو آهي. ويلنٽائن ڊي ويلڻ
ڏائڻ ڊي بڻجي ويو آهي. هڪ ته سياري جي بي موسمي برسات سبب پير جو تِرڪيو
ته وڃي ڦهڪو ڪيم ته چيلهه ۾ سَٽ الڳ پئي. پير ۾ ڪا ڪاٺي جي ڇيت لڳي وئي سو
فروڙي به ٿي پئي. ٻه ڏينهن وڌيڪ بارش ۾ هليس ته اهو ڦَٽ ويلڻ چڙهڻ جو سبب
ٿيو ۽ صفا وئيل ۾ پئجي ويس. اصل هلڻ کان لاچار هُجان. مٿان اچي 14 فيبروري
پُهتي. سو وڏيري چئي مون کي ويلنٽائن وِش نه ڪندين؟ اڳي ته اهو چوندي هئي
ته هٿ ۾ رئي جو پَلو هوندو هيس جيڪو ڪلهن کان ٿيندو هيٺ ويندل هوندو هُيس. ۽
صراحي مثل قد ڪاٺ ڏِسي دل بار بار ويلنٽائن وِش ڪرڻ تي چوندي هئي. پر هاڻ
نه قد رهيو صراحي مثل نه رئو رهيو ڪُلهن تي. قد ٿي ويو ڪنهن پراڻي بڙ جي ٿڙ
جيان ۽ هٿ ۾ آنچل بجاءِ ويلڻ جيڪا کنيو ڪچن مان جارحانه انداز سان اچي
پُڇيو هئاين ته ويلنٽائن ڪيئن وِسري ويئي؟ ڪوتاهي ته کڻي هئي پر ڇا چوانس
ته مائي هاڻي اُهي ڏينهن اُهي شينهن ٿيا. هاڻي نه ويلنٽائن آهي نه ڪا وِش.
هاڻي بس اها ويلڻ هٿئي هٿ ۾ جنهن کان امانَ کپي ۽ ٻي ويلڻ جيڪا پير کان ٿي
سٿرن تي اچي پُهتي آهي سا وڌيڪ عذاب نه ڏي. باقي ويلنٽائن پاڻ به ويلنٽائن
تي نه پُهچي ها جيڪڏنهن شادي ڪري وٺي ها.</span></span></div>
<div style="text-align: right;">
<span style="font-family: 'MB Sindhi Web';"><span style="font-size: large;">هي
همراهه گهڻو اڳ ڳوٺائي هوندي به شهرين کان اڳرو هوندو هو. سڀ شوق ۽ انتخاب
شهرين وارا رکندو هو. ڪُتن جو ڀؤ (ڪڏنهن ته حملو) هوندي به رات جا واڪ پيو
ڪندو هو. ڪڏنهن وري پَل جي ڪپر تي ڪپڙو وڇائي ڪڇو پائي اونڌو ٿيو سن باٿ
پيو وٺندو. اها ٻي ڳالهه آهي ته اڪثر آسپاس ڪپڙا ڌوئيندڙ ماين جي شڪايتن تي
سندن مرد پيا هِن کي دڙڪا به ڏيندا هئا. پر هِن جا جذبا جوان کان جوان تر
رهيا. نيٺ وڃي شادي به پسند جي ڪيائين. شادي ٿيس ته پهريان ٻه سال شادي جي
سالگراهن جا تحفا وٺندي ڏٺوسونس. ويلنٽائن تي به ڪارڊ ۽ گُلن جي ڳولا پيو
ڪندو هو. ٻه ٽي دفعا ته ڳوٺ جي هڪ ڏنگي زميندار جي باغ مان تازو گُل پٽڻ تي
جيڪا ٿيس سا به واهه جي هئس. پر جلدي ئي همراهه ٺيڪ ٿي ويو ۽ هاڻي
ويلنٽائن ڊي تي کيس پنهنجي زال ڏائڻ ۽ هٿ ۾ ويلنٽائن کي ڏيڻ لاءِ گُل بدران
گُل نه ملڻ تان ڊپ ڏيڻ لاءِ ويلڻ آهي ۽ ٻي ويلڻ کيس فروڙي جي ڪري ڄنگهه ۾
آهي. هاءِ ويچارا پرڻيل ۽ انهن جي ويلنٽائن ڊي سيليبريشن.</span></span></div>
</blockquote>
<span style="font-family: 'MB Sindhi Web';"><span style="font-size: large;">.</span></span><br />
<blockquote class="messageText ugc baseHtml">
<div style="text-align: center;">
<img alt="000.JPG" class="bbCodeImage LbImage" src="http://sindhsalamat.com/attachments/000-jpg.2019/" />
</div>
<div style="text-align: center;">
<br /></div>
</blockquote>
</article>
</div>
Abdul Hafeez Lagharihttp://www.blogger.com/profile/10746917615851763902noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-3528013727092930787.post-55148944764295753342013-02-07T00:30:00.001-08:002014-04-11T04:01:55.381-07:00وات جي ڌپ: مسئلو، ڪارڻ ۽ حل<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhMypTr7DwATIGLvMhV4RI4KJSBQ5obdgQC-NBZX0shZhARE0AlSbNkoFveMFgOFESD-Kq1ilfKhQqnRbD3LcO4A9Yo36CtyWVh0v40qtPF2JU6C7rCUH8j-uOTnk2n9jmdE_OB8wt5bXHz/s1600/untitled.JPG" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhMypTr7DwATIGLvMhV4RI4KJSBQ5obdgQC-NBZX0shZhARE0AlSbNkoFveMFgOFESD-Kq1ilfKhQqnRbD3LcO4A9Yo36CtyWVh0v40qtPF2JU6C7rCUH8j-uOTnk2n9jmdE_OB8wt5bXHz/s640/untitled.JPG" height="427" width="640" /></a></div>
<span style="font-size: large;"><br /></span>
<!--[if gte mso 9]><xml>
<w:WordDocument>
<w:View>Normal</w:View>
<w:Zoom>0</w:Zoom>
<w:TrackMoves/>
<w:TrackFormatting/>
<w:PunctuationKerning/>
<w:ValidateAgainstSchemas/>
<w:SaveIfXMLInvalid>false</w:SaveIfXMLInvalid>
<w:IgnoreMixedContent>false</w:IgnoreMixedContent>
<w:AlwaysShowPlaceholderText>false</w:AlwaysShowPlaceholderText>
<w:DoNotPromoteQF/>
<w:LidThemeOther>EN-US</w:LidThemeOther>
<w:LidThemeAsian>X-NONE</w:LidThemeAsian>
<w:LidThemeComplexScript>AR-SA</w:LidThemeComplexScript>
<w:Compatibility>
<w:BreakWrappedTables/>
<w:SnapToGridInCell/>
<w:WrapTextWithPunct/>
<w:UseAsianBreakRules/>
<w:DontGrowAutofit/>
<w:SplitPgBreakAndParaMark/>
<w:DontVertAlignCellWithSp/>
<w:DontBreakConstrainedForcedTables/>
<w:DontVertAlignInTxbx/>
<w:Word11KerningPairs/>
<w:CachedColBalance/>
</w:Compatibility>
<m:mathPr>
<m:mathFont m:val="Cambria Math"/>
<m:brkBin m:val="before"/>
<m:brkBinSub m:val="--"/>
<m:smallFrac m:val="off"/>
<m:dispDef/>
<m:lMargin m:val="0"/>
<m:rMargin m:val="0"/>
<m:defJc m:val="centerGroup"/>
<m:wrapIndent m:val="1440"/>
<m:intLim m:val="subSup"/>
<m:naryLim m:val="undOvr"/>
</m:mathPr></w:WordDocument>
</xml><![endif]--><br />
<!--[if gte mso 9]><xml>
<w:LatentStyles DefLockedState="false" DefUnhideWhenUsed="true"
DefSemiHidden="true" DefQFormat="false" DefPriority="99"
LatentStyleCount="267">
<w:LsdException Locked="false" Priority="0" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Normal"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="heading 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 7"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 8"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 9"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 7"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 8"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 9"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="35" QFormat="true" Name="caption"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="10" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Title"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="1" Name="Default Paragraph Font"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="11" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Subtitle"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="22" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Strong"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="20" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Emphasis"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="59" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Table Grid"/>
<w:LsdException Locked="false" UnhideWhenUsed="false" Name="Placeholder Text"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="1" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="No Spacing"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" UnhideWhenUsed="false" Name="Revision"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="34" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="List Paragraph"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="29" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Quote"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="30" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Intense Quote"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="19" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Subtle Emphasis"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="21" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Intense Emphasis"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="31" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Subtle Reference"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="32" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Intense Reference"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="33" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Book Title"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="37" Name="Bibliography"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" QFormat="true" Name="TOC Heading"/>
</w:LatentStyles>
</xml><![endif]--><!--[if gte mso 10]>
<style>
/* Style Definitions */
table.MsoNormalTable
{mso-style-name:"Table Normal";
mso-tstyle-rowband-size:0;
mso-tstyle-colband-size:0;
mso-style-noshow:yes;
mso-style-priority:99;
mso-style-qformat:yes;
mso-style-parent:"";
mso-padding-alt:0in 5.4pt 0in 5.4pt;
mso-para-margin-top:0in;
mso-para-margin-right:0in;
mso-para-margin-bottom:10.0pt;
mso-para-margin-left:0in;
line-height:115%;
mso-pagination:widow-orphan;
font-size:11.0pt;
font-family:"Calibri","sans-serif";
mso-ascii-font-family:Calibri;
mso-ascii-theme-font:minor-latin;
mso-hansi-font-family:Calibri;
mso-hansi-theme-font:minor-latin;}
</style>
<![endif]-->
<br />
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: justify; unicode-bidi: embed;">
<span style="font-size: large;"><span lang="FA" style="font-family: "MB Sindhi Web"; line-height: 115%;">وات مان ايندڙ ناخوشگوار بدبو يا ساهه ۾ ڌپ کي ميڊيڪل زبان
۾ </span><span dir="LTR" style="line-height: 115%;">Halitosis </span><span dir="RTL"></span><span lang="FA" style="font-family: "MB Sindhi Web"; line-height: 115%;"><span dir="RTL"></span> چيو ويندو آهي. هي مسئلو لڳ ڀڳ دنيا جي سڀني
ملڪن جي ماڻهن سان آهي. اهو پڙهي شايد اوهان کي حيرت ٿئي ته رڳو آمريڪا جهڙي
سُڌريل مُلڪ جا پنجاهه فيصد ماڻهو انهي بيماري جو شڪار آهن ۽ انهن مان به اڌ ته
اهڙا آهن جن جي بيماري نه ختم ٿيندڙ درجي تي پُهچي چُڪي آهي. اها هڪ اهڙي بيماري
آهي جيڪا آهستي آهستي وڌندي رهي ٿي ۽ جنهن ماڻهو کي هُجي ٿي انهي کي انهي جو احساس
کڻي ايترو نه به هُجي پر ساڻس ڪجهه فاصلي تي ويٺل ماڻهو لاءِ اهو مشڪل هوندو آهي
ته هُو انهي سان آمهون سامهون ويهي ڳالهائي سگهي. هونئن عام طرح ته ڪُجهه کاڌا به
اهڙا آهن جن جي ڪري وات مان هڪ نا گوار قسم جي بدبو اچڻ لڳندي آهي جهڙوڪ؛ بصر،
پنير، ٿوم، موري يا سوڊا ۽ نارنگين وغيره جا جوس. پر اهي اُهي سبب آهن جيڪي عارضي
طور پنهنجو اثر ڏيکاري ختم ٿي وڃن ٿا. هتي ڪوشش ڪبي ته اُهي سبب ٻڌائجن جيڪي انهي
بدبو جو مستقل سبب بڻجي وڃن ٿا. ۽ اُن کان بچڻ ۽ علاج لاءِ ڪُجهه اُپاءُ ٻڌائڻ جي
به ڪوشش ڪبي. پر انهي کان پهرين هڪ ننڍو ٽوٽڪو جيڪو اوهان هي موضوع پڙهي پورو ڪرڻ
کان پهريان ئي آزمائي اهو معلوم ڪري سگهو ٿا ته اوهان انهي بيماري جو شڪار آهيو يا
نه؟</span></span></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: justify; unicode-bidi: embed;">
<span style="font-size: large;"><span lang="FA" style="font-family: "MB Sindhi Web"; line-height: 115%;">اوهان پنهنجي هٿ جي پُٺي تي زبان جو هيٺيون حصو رکي 5 کان
10 سيڪنڊ جو انتظار ڪريو. تنهن کان پوءِ هٿ زبان تان هٽائي ٽيهه سيڪنڊ تائين انهي
کي سُڪڻ ڏيو. هاڻي انهي حصي کي نڪ جي ويجهو آڻيو جيڪڏنهن اوهان کي ٿوري به بدبو
محسوس ٿئي ته اوهان کي فوري احتياط وٺڻ جي صلاح آهي.</span></span><br />
<span style="font-size: large;"><span lang="FA" style="font-family: "MB Sindhi Web"; line-height: 115%;"></span></span><br />
<a name='more'></a></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: justify; unicode-bidi: embed;">
<span style="font-size: large;"><b><span lang="FA" style="font-family: "MB Sindhi Web"; line-height: 115%;">وات جي بدبو جا سبب:</span></b></span></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpFirst" dir="RTL" style="direction: rtl; margin: 0in 0.5in 10pt 0in; text-align: justify; text-indent: -0.25in; unicode-bidi: embed;">
<span style="font-size: large;"><span style="line-height: 115%;">1.<span style="-moz-font-feature-settings: normal; -moz-font-language-override: normal; font-family: "Times New Roman"; font-size-adjust: none; font-stretch: normal; font-style: normal; font-variant: normal; font-weight: normal; line-height: normal;">
</span></span><span dir="RTL"></span><span lang="FA" style="font-family: "MB Sindhi Web"; line-height: 115%;">سڀ کان وڏو سبب هي آهي ته اسان روزانو جيڪو ڪجهه کائون ٿا
انهي جا ذرڙا پاڻي جي گُرڙين ڪرڻ کان پوءِ به وات ۾ رهجي ٿا وڃن. ۽ وات ۾ موجود جراثيم (بيڪٽيريا) لاءِ اهي ذرا خوراڪ بڻجي وڃڻ ٿا.
اهي جرثيم اين ايروبڪ ماحول ۾ وڌيڪ آساني سان وڌن ويجهن ٿا. لفظ </span><span dir="LTR" style="line-height: 115%;">Anaerobic</span><span dir="RTL"></span><span style="font-family: "MB Sindhi Web"; line-height: 115%;"><span dir="RTL"></span> <span lang="FA">ته سڀني لاءِ نئون نه هوندو.
يعني جڏنهن نه روشني هُجي نه گهڻي آڪسيجن مطلب تي وات بند هُجڻ واري حالت جراثيم
لاءِ موزون آهي. (جيڪو عمومن سُمهڻ وقت رات جو هُجي ٿو). اهو ئي سبب آهي جو هڪ عام
ماڻهو به ننڊ ڪري اُٿي ته سندس وات ۾ هڪ مخصوص بدبو جو اثر ضرور هوندو آهي.</span></span></span></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; margin: 0in 0.5in 10pt 0in; text-align: justify; text-indent: -0.25in; unicode-bidi: embed;">
<span style="font-size: large;"><span style="line-height: 115%;">2.<span style="-moz-font-feature-settings: normal; -moz-font-language-override: normal; font-family: "Times New Roman"; font-size-adjust: none; font-stretch: normal; font-style: normal; font-variant: normal; font-weight: normal; line-height: normal;">
</span></span><span dir="RTL"></span><span lang="FA" style="font-family: "MB Sindhi Web"; line-height: 115%;">اسان جي کاڌي ۾ ڪاربو هائڊريٽس جي ڪمي به انهي ناگوار بُو
جو سبب بڻجي ٿي. خاص ڪري اڄڪلهه ڊائيٽنگ جي چڪر ۾ جيڪو گهٽ ڪاربوهائڊريٽ غذا </span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="line-height: 115%;"><span dir="LTR"></span>(low-carb)</span><span dir="RTL"></span><span lang="FA" style="font-family: "MB Sindhi Web"; line-height: 115%;"><span dir="RTL"></span> وٺڻ جو
فيشن ٿيو آهي انهي جي نتيجي ۾ اَنُ کان وڌيڪ پروٽين واريون شيون جهڙوڪر مڇي يا
انڊا وغيره کائي سلم ۽ سمارٽ ٿيڻ جي ڪوشش ڪئي وڃي ٿي. نتيجي ۾ جسم پنهنجي گهربل
طاقت چرٻي کي جلائي حاصل ڪرڻ لڳندو آهي ۽ ان مان ٺهندڙ ڪيٽوز مشهورِ زمانا ڪيميڪل
ايسيٽون جي بدبو پئدا ڪن ٿا جيڪا وات وسيلي ٻاهر ايندي رهي ٿي.</span></span></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; margin: 0in 0.5in 10pt 0in; text-align: justify; text-indent: -0.25in; unicode-bidi: embed;">
<span style="font-size: large;"><span style="line-height: 115%;">3.<span style="-moz-font-feature-settings: normal; -moz-font-language-override: normal; font-family: "Times New Roman"; font-size-adjust: none; font-stretch: normal; font-style: normal; font-variant: normal; font-weight: normal; line-height: normal;">
</span></span><span dir="RTL"></span><span lang="FA" style="font-family: "MB Sindhi Web"; line-height: 115%;">وات جو خشڪ ٿيڻ به هڪ وجهه آهي اهڙي قسم جي بيماري جي. وات
جي خُشڪ ٿيڻ جي وڏي وجهه آهي زبان ۽ آسپاس موجود پاڻياٺ. انهي پاڻياٺ گهٽ ٿيڻ جا
به ڪافي سبب آهن پر خاص ڪري گرم کاڌا يا دوائون (خاص ڪري دائمي مرض جون) کائڻ ڪري وات
خُشڪ ٿئي ٿو. جيڪو هڪ پاسي وات ۾ بدبو ته ٻي طرف ڏندن کي نقصان ٿو پُهچائي. </span><span dir="LTR" style="line-height: 115%;"></span></span></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; margin: 0in 0.5in 10pt 0in; text-align: justify; text-indent: -0.25in; unicode-bidi: embed;">
<span style="font-size: large;"><span style="line-height: 115%;">4.<span style="-moz-font-feature-settings: normal; -moz-font-language-override: normal; font-family: "Times New Roman"; font-size-adjust: none; font-stretch: normal; font-style: normal; font-variant: normal; font-weight: normal; line-height: normal;">
</span></span><span dir="RTL"></span><span lang="FA" style="font-family: "MB Sindhi Web"; line-height: 115%;">ڏندن جو جُملي بيماريون به سبب آهن انهي بدبو جون. ڏندن ۾
ٿيندڙ انفيڪشن ڪري مراهين کان ايندڙ پيپ به وڏو سبب آهي بدبو جو</span><span dir="LTR" style="line-height: 115%;"></span></span></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; margin: 0in 0.5in 10pt 0in; text-align: justify; text-indent: -0.25in; unicode-bidi: embed;">
<span style="font-size: large;"><span style="line-height: 115%;">5.<span style="-moz-font-feature-settings: normal; -moz-font-language-override: normal; font-family: "Times New Roman"; font-size-adjust: none; font-stretch: normal; font-style: normal; font-variant: normal; font-weight: normal; line-height: normal;">
</span></span><span dir="RTL"></span><span lang="FA" style="font-family: "MB Sindhi Web"; line-height: 115%;">انهي ڱان علاوه گلي جي انفيڪشن (ٽانسلز وغيره) به سبب بڻجن
ٿا وات جي بدبو جا جن جا تفصيل هن مضمون جي لکڻ کان مٿي آهن.</span><span dir="LTR" style="line-height: 115%;"></span></span></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpLast" dir="RTL" style="direction: rtl; margin: 0in 0.5in 10pt 0in; text-align: justify; unicode-bidi: embed;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: justify; unicode-bidi: embed;">
<span style="font-size: large;"><b><span lang="FA" style="font-family: "MB Sindhi Web"; line-height: 115%;">بچاءُ ۽ احتياط جون </span></b></span></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: justify; unicode-bidi: embed;">
<span style="font-size: large;"><span lang="FA" style="font-family: "MB Sindhi Web"; line-height: 115%;">تدبيرون اهي ته ٿيا سبب پر هاڻي انهي کان بچجي ڪيئن؟ ۽ انهي
۾ وٺجي ويل ڪهڙا اُپاءُ وٺي انهي کان مڪمل جان ڇڏائين يا گهٽ ڪن. سڀ کان پهرين ته
اهو تصور ته قطعي پنهنجي دماغ مان ڪڍي ڇڏڻ گهُرجي ته وات جي بدبو صرف ڏندن جي
خرابي يا انهن جي صفائي نه ڪرڻ جي ڪري آهي. بلڪه شايد اهو گهڻن لاءِ حيرت جو سبب
بڻجي ته وات جي بدبو واري بيماري جو شڪار ماڻهن مان اسي فيصد اهڙا آهن جيڪي روزانو
برش ڪن ٿا. سندن ڏندن ۾ ڪا به بيماري ناهي. پر سندن وات جا ٻين حصن سان سلهاڙيل
ڳالهين ڪري هو انهي بيماري ۾ ورتل آهن. هتي ڪوشش ڪري سادا ۽ سولا حل ٻڌائڻ جي ڪوشش
ڪبي.</span></span></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpFirst" dir="RTL" style="direction: rtl; margin: 0in 0.5in 10pt 0in; text-align: justify; text-indent: -0.25in; unicode-bidi: embed;">
<span style="font-size: large;"><span style="line-height: 115%;">1.<span style="-moz-font-feature-settings: normal; -moz-font-language-override: normal; font-family: "Times New Roman"; font-size-adjust: none; font-stretch: normal; font-style: normal; font-variant: normal; font-weight: normal; line-height: normal;">
</span></span><span dir="RTL"></span><span lang="FA" style="font-family: "MB Sindhi Web"; line-height: 115%;">سڀ کان پهرين ته رات جو سُمهڻ کان پهرين بُرش کي پنهنجي
عادت بڻائجي. خاص ڪري ننڍن ٻارن تي ته سختي ڪجي انهي ڳالهه جي جو هنن جي شروع ۾
احتياط کين اڳتي فائدو ڏيندي. رات جي بُرش جي صلاح ۽ انهي تي زور انهي ڪري ته وات
۾ بدبو جو سبب بڻجندڙ جراثيم ڏينهن جي ڀيٽ ۾ رات جو وڌيڪ آساني سان وڌن ويجهن ٿا
ڇو جو کين اين ايروبڪ (گهٽ آڪسيجن ۽ انڌيرو) وڌيڪ سوٽ ڪندو آهي. ۽ اهو ڪم عام طرح
رات جو ئي ٿيندو آهي. جيترو وات صاف هوندو کين اوتري گهٽ غذا ملندي ۽ گهٽ وڌندا. ۽
اوهان کي برش ڪري سُمهڻ ۽ نه ڪري سُمهڻ جو فرق اوهان جي اڳين صبح جي سڄاڳي پاڻ
ڏسيندي.</span><span dir="LTR" style="line-height: 115%;"></span></span></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; margin: 0in 0.5in 10pt 0in; text-align: justify; text-indent: -0.25in; unicode-bidi: embed;">
<span style="font-size: large;"><span style="line-height: 115%;">2.<span style="-moz-font-feature-settings: normal; -moz-font-language-override: normal; font-family: "Times New Roman"; font-size-adjust: none; font-stretch: normal; font-style: normal; font-variant: normal; font-weight: normal; line-height: normal;">
</span></span><span dir="RTL"></span><span lang="FA" style="font-family: "MB Sindhi Web"; line-height: 115%;">جيئن ته وات ۾ بدبو جو سبب بڻجندڙ جراثيم جو ديرو ڏندن
بجاءِ زبان ۽ آسپاس گهڻو هُجي ٿو سو برش ڪندي وقت برش صرف ڏندن تي نه ڪجي بلڪه
آرام آرام سان زبان تي به بُرش گهُمائجي.</span><span dir="LTR" style="line-height: 115%;"></span></span></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; margin: 0in 0.5in 10pt 0in; text-align: justify; text-indent: -0.25in; unicode-bidi: embed;">
<span style="font-size: large;"><span style="line-height: 115%;">3.<span style="-moz-font-feature-settings: normal; -moz-font-language-override: normal; font-family: "Times New Roman"; font-size-adjust: none; font-stretch: normal; font-style: normal; font-variant: normal; font-weight: normal; line-height: normal;">
</span></span><span dir="RTL"></span><span lang="FA" style="font-family: "MB Sindhi Web"; line-height: 115%;">جِن کي ڏندن جي ڪا به بيماري آهي. يا مصنوعي ڏند لڳل آهن ته
هو پنهنجي ڏندن جي صفائي تي وڌيڪ ڌيان ڏين. پنهنجي ڊينٽسٽ کي هُن جي صلاح مطابق
ملن ۽ سستي نه ڪن.</span><span dir="LTR" style="line-height: 115%;"></span></span></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; margin: 0in 0.5in 10pt 0in; text-align: justify; text-indent: -0.25in; unicode-bidi: embed;">
<span style="font-size: large;"><span style="line-height: 115%;">4.<span style="-moz-font-feature-settings: normal; -moz-font-language-override: normal; font-family: "Times New Roman"; font-size-adjust: none; font-stretch: normal; font-style: normal; font-variant: normal; font-weight: normal; line-height: normal;">
</span></span><span dir="RTL"></span><span lang="FA" style="font-family: "MB Sindhi Web"; line-height: 115%;">توڙي جي هي ڪو مستقل حل ناهي پر ڪو سمجهي ٿو ته ساڻس اهو
مسئلو آهي پر ڪنهن محفل يا ڄڳهه تي ويهي ماڻهن سان ويجهو ٿي ڳالهائڻ لازمي آهي ته
هو مينٿول مليل چيئنگ گم يا ٽافي ڄٻاڙي وٺي ته ڳچ دير تائين انهي جو اثر رهندو.
مينٿول ۾ اينٽيسيپٽڪ خصوصيت جو اهو عارضي ڪمال به ڪار آمد آهي.</span></span></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; margin: 0in 0.5in 10pt 0in; text-align: justify; text-indent: -0.25in; unicode-bidi: embed;">
<span style="font-size: large;"><span style="line-height: 115%;">5.<span style="-moz-font-feature-settings: normal; -moz-font-language-override: normal; font-family: "Times New Roman"; font-size-adjust: none; font-stretch: normal; font-style: normal; font-variant: normal; font-weight: normal; line-height: normal;">
</span></span><span dir="RTL"></span><span lang="FA" style="font-family: "MB Sindhi Web"; line-height: 115%;">جيڪڏنهن اهو محسوس ٿئي ٿو جڏنهن کان وات ۾ بدبو جي شڪايت
آهي ۽ انهي وقت کان وٺي وات ۾ پاڻياٺ جي کوٽ محسوس ٿئي ٿي ته شگر فري چئنگ هم ڄٻاڙڻ
سان زبان هلائڻ جي مشق وات ۾ پاڻياٺ جي گهُربل مقدار پوري ڪندي.</span><span dir="LTR" style="line-height: 115%;"></span></span></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpLast" dir="RTL" style="direction: rtl; margin: 0in 0.5in 10pt 0in; text-align: justify; text-indent: -0.25in; unicode-bidi: embed;">
<span style="font-size: large;"><span style="line-height: 115%;">6.<span style="-moz-font-feature-settings: normal; -moz-font-language-override: normal; font-family: "Times New Roman"; font-size-adjust: none; font-stretch: normal; font-style: normal; font-variant: normal; font-weight: normal; line-height: normal;">
</span></span><span dir="RTL"></span><span lang="FA" style="font-family: "MB Sindhi Web"; line-height: 115%;">ڏندن جي سال ۾ هڪ دفعو ڪنهن سٺي ڊينٽسٽ کان صفائي ڪرائڻ سان
به ڪافي حد تائين فائدو ٿئي ٿو.</span></span></div>
Abdul Hafeez Lagharihttp://www.blogger.com/profile/10746917615851763902noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-3528013727092930787.post-6718160360935648962013-02-05T00:25:00.005-08:002014-04-11T03:38:41.973-07:00سماجي ڄار (ڪهاڻي)<!--[if gte mso 9]><xml>
<w:WordDocument>
<w:View>Normal</w:View>
<w:Zoom>0</w:Zoom>
<w:TrackMoves/>
<w:TrackFormatting/>
<w:PunctuationKerning/>
<w:ValidateAgainstSchemas/>
<w:SaveIfXMLInvalid>false</w:SaveIfXMLInvalid>
<w:IgnoreMixedContent>false</w:IgnoreMixedContent>
<w:AlwaysShowPlaceholderText>false</w:AlwaysShowPlaceholderText>
<w:DoNotPromoteQF/>
<w:LidThemeOther>EN-US</w:LidThemeOther>
<w:LidThemeAsian>X-NONE</w:LidThemeAsian>
<w:LidThemeComplexScript>AR-SA</w:LidThemeComplexScript>
<w:Compatibility>
<w:BreakWrappedTables/>
<w:SnapToGridInCell/>
<w:WrapTextWithPunct/>
<w:UseAsianBreakRules/>
<w:DontGrowAutofit/>
<w:SplitPgBreakAndParaMark/>
<w:DontVertAlignCellWithSp/>
<w:DontBreakConstrainedForcedTables/>
<w:DontVertAlignInTxbx/>
<w:Word11KerningPairs/>
<w:CachedColBalance/>
<w:UseFELayout/>
</w:Compatibility>
<m:mathPr>
<m:mathFont m:val="Cambria Math"/>
<m:brkBin m:val="before"/>
<m:brkBinSub m:val="--"/>
<m:smallFrac m:val="off"/>
<m:dispDef/>
<m:lMargin m:val="0"/>
<m:rMargin m:val="0"/>
<m:defJc m:val="centerGroup"/>
<m:wrapIndent m:val="1440"/>
<m:intLim m:val="subSup"/>
<m:naryLim m:val="undOvr"/>
</m:mathPr></w:WordDocument>
</xml><![endif]--><br />
<!--[if gte mso 9]><xml>
<w:LatentStyles DefLockedState="false" DefUnhideWhenUsed="true"
DefSemiHidden="true" DefQFormat="false" DefPriority="99"
LatentStyleCount="267">
<w:LsdException Locked="false" Priority="0" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Normal"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="heading 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 7"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 8"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 9"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 7"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 8"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 9"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="35" QFormat="true" Name="caption"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="10" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Title"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="1" Name="Default Paragraph Font"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="11" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Subtitle"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="22" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Strong"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="20" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Emphasis"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="59" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Table Grid"/>
<w:LsdException Locked="false" UnhideWhenUsed="false" Name="Placeholder Text"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="1" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="No Spacing"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" UnhideWhenUsed="false" Name="Revision"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="34" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="List Paragraph"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="29" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Quote"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="30" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Intense Quote"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="19" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Subtle Emphasis"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="21" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Intense Emphasis"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="31" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Subtle Reference"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="32" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Intense Reference"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="33" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Book Title"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="37" Name="Bibliography"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" QFormat="true" Name="TOC Heading"/>
</w:LatentStyles>
</xml><![endif]--><!--[if gte mso 10]>
<style>
/* Style Definitions */
table.MsoNormalTable
{mso-style-name:"Table Normal";
mso-tstyle-rowband-size:0;
mso-tstyle-colband-size:0;
mso-style-noshow:yes;
mso-style-priority:99;
mso-style-qformat:yes;
mso-style-parent:"";
mso-padding-alt:0in 5.4pt 0in 5.4pt;
mso-para-margin-top:0in;
mso-para-margin-right:0in;
mso-para-margin-bottom:10.0pt;
mso-para-margin-left:0in;
line-height:115%;
mso-pagination:widow-orphan;
font-size:11.0pt;
font-family:"Calibri","sans-serif";
mso-ascii-font-family:Calibri;
mso-ascii-theme-font:minor-latin;
mso-hansi-font-family:Calibri;
mso-hansi-theme-font:minor-latin;}
</style>
<![endif]-->
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjZR9MBoDqHtzzaXtTlt3PmAUmNn2X4qoaCR69kgvkoQUj78hDNqmiYew0saw9M3BcfvwY0r7HIipsGgm54vKNTni6sOlg2TS3MHG7Q7z6NJcG0L9ytpq0tINLOC1woOB2anxUlgNXM_dvZ/s1600/samaaji+jaar.JPG" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjZR9MBoDqHtzzaXtTlt3PmAUmNn2X4qoaCR69kgvkoQUj78hDNqmiYew0saw9M3BcfvwY0r7HIipsGgm54vKNTni6sOlg2TS3MHG7Q7z6NJcG0L9ytpq0tINLOC1woOB2anxUlgNXM_dvZ/s320/samaaji+jaar.JPG" height="640" width="562" /></a></div>
<br />
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: justify; unicode-bidi: embed;">
<span style="font-size: large;"><span lang="FA" style="font-family: "MB Sindhi Web"; line-height: 115%;"> انهي ڏينهن
مون کي پنهنجي آفيس پاران آڊٽ لاءِ ٻي کاتي جي آفيس ۾ موڪليو ويو هو. هڪ شهر کا ٻي
شهر وچ ۾ فاصلو گهٽ هُجڻ ڪري ايئر ٽڪيٽ بجاءِ ڊائيوو جي ٽڪيٽ پڪڙائي وئي هئي. موسم
سٺي هجڻ ۽ رستي جي صحيح هُجڻ ڪري اهو ٻه
ڪلاڪ جو پنڌ ڊائيوو ۾ ڪرڻ ۾ ڪا به ڏُک نه هُيم. پاسي ۾ ويٺل نوجوان سفر جي شروع ۾
ئي ڪنن تي هيڊ فون لڳائي ميوزڪ ٻڌڻ شروع ڪئي ۽ ٿوري دير ۾ ٽچ ٽائيپ موبائيل ڪڍي
فيس بوڪ کوليو. . . . . . ۽ منهنجي هن مهل تائين جي هن همسفر کي ڪيل پسنديدگي
گهٽجي وئي. ڇو ته آئون خوش هئس ته هي نه ڳالهائيندو نه دسٽرب ڪندو ۽ خاموشي سان ميوزڪ
ٻڌندو هلندو پر هن اهو ڪم شروع ڪيو جيڪو مون سال اڳ ڇڏي ڏنو هو ۽ منهنجي زندگي
لاءِ هڪ بدترين ياد طور محفوظ آهي. . . .ها دوستو آئون فيس بُڪ لاءِ ئي ٿو چوان. .
. . .فيس بُڪ جيڪو اڄ منهنجي لاءِ ٻي کي استعمال ڪندي ڏسڻ به چِڙ بڻجي ويو آهي سو
ئي هڪ سال اڳ منهنجو جنون هوندو هو، جڏنهن اڃان مون پنهنجو اڪائونٽ ڊي ايڪٽيويٽ نه
ڪيو هو. . . . . جڏنهن منهنجو ڏينهن رات اسٽيٽس اپڊيٽ، دلسچپ پوسٽنگ ۽ چيٽنگ ئي
مشغلا هوندا هئا. . . . .مون کان منهنجي اڻ پڙهي زال بيزار هوندي هئي. فيس بُڪ کي
پنهنجي پهاڄ چوندي هئي. . . ڪو مون کي ڊسٽرب نه ڪري سو گهر ۾ واءِ فاءِ هڻائي
پنهنجي ليپٽاپ تي سُڪون سان ڪم ڪندو هئس. منهنجو جوان پُٽ مون کي ڏِسي انهي ڪم ۾
هِري پيو هو. پر مٿس ڪڙي نظر رکندو هئس ته ڪٿي هو ڪو غلط استعمال ته نه پيو ڪري. .
. منهنجي ڇوڪري به اڪثر ضد ڪندي هئي. ڪاوڙجي به پوندي هئي ته اهي شيون مون لاءِ ڇو
بند آهن پر کيس سختي منع ٿيل هو ته انٽرنيٽ جو سواءِ پڙهائي جي ٻيو ڪو به استعمال
نه ڪنديئين. اهي سڀ سختيون ڪرڻ ۾ آئون ڪامياب هئس پر هڪ ڏينهن آئون عجيب ڪشمڪش ۾
پئجي ويس. . . . . . . . </span></span></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: justify; unicode-bidi: embed;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: justify; unicode-bidi: embed;">
<span style="font-size: large;"><span lang="FA" style="font-family: "MB Sindhi Web"; line-height: 115%;"></span></span></div>
<a name='more'></a><span style="font-size: large;"> </span>
<br />
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: justify; unicode-bidi: embed;">
<span style="font-size: large;"><span lang="FA" style="font-family: "MB Sindhi Web"; line-height: 115%;">ايئن نه هو
ته انهي کان اڳ مون ڪڏنهن سُهڻي صورت واري پروفائيل تصوير رکندڙ اڪائونٽ کي فرينڊ
رڪويسٽ موڪلي هئي ۽ مون کي ايڪسيپٽنس نه ملي هئي. منهنجي ڪمال ڪاريگري اها به هوندي
هئي جو جهَٽ ۾ فيڪ آئي ڊي پڪڙي وٺندو هئس. اهو ئي سبب هو جو مون سان ڪو ڌوڪو نه
ٿيو. کوڙ مِليون. انهن مان ڪيترين ئي مون کي پنهنجا فون نمبر ڏنا . . . ڪيترين سان
رات جو سُٺن ريسٽورينٽس تي ڪينڊل نائيٽ ڊنر ڪيم. پوءِ ڪُجهه منهنجي عُمر ڏسي مون
سان پهرين ۽ آخري ملاقات ڪري هليون ويو. ڪيترين کي مون انهي لائق نه سمجهيو ته ساڻن
رابطو رکجي، جو گهڻيون ته بُکن جو پاهه ۽ پئسي ڦُرڻ جي چڪر ۾ هُيون. ۽ هڪ ٻِن
رابطو برقرار رکيو ۽ منهنجي خوب پئي هلي. </span></span></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: justify; unicode-bidi: embed;">
<span style="font-size: large;"><span lang="FA" style="font-family: "MB Sindhi Web"; line-height: 115%;">انهي ڏينهن
جڏنهن مون کي نوٽيفڪيشن آيو ته فرينڊ رڪويسٽ ايڪسيپٽيڊ ته آئون خوش ٿيس. جلدي ۾
سندس وال تي ڀيرو ڀريم. اڪائونٽ ڪو گهڻو پُراڻو نه هو. پوسٽنگ عام رواجي هئي. ننڍڙين
خوبصورت گُڏين جو تصويرون. ڪجهه ڊزائين ٿيل اردو شاعري جي چونڊ. سو پڪ سُڃاتم ته
اڪائونٽ ڇوڪرِي جو ئي آهي. هڪ خاطري ٻي به ڪندو هئس ته پروفائيل فوٽوز جو البم
ڏسان ته هڪ ئي ڇوڪرِي جو تصويرون آهن يا اڪائونٽ فيڪ آهي؟ ڇو ته انٽرنيٽ تان کنيل
ڪنهن تصوير کي پروفائيل پڪچر ٺاهي ڪوڙو اڪائونٽ ٺاهڻ ته ڪو مسئلو ئي ناهي نه. هتي
ايئن به نه هو. ڪو چار پنج کن تصويرون هِڪ ئي چهري جو هُيون ۽ هُجن به پروفائيل
فوٽو اسٽائيل ۾ ته معنى پڪ ٿي.</span></span></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: justify; unicode-bidi: embed;">
<span style="font-size: large;"><span lang="FA" style="font-family: "MB Sindhi Web"; line-height: 115%;">اڃان سندس
وال تي پئي ڦِريس ته هيٺ چيٽ باڪس ۾ سندس ميسيج آيو.</span></span></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: justify; unicode-bidi: embed;">
<span style="font-size: large;"><span lang="FA" style="font-family: "MB Sindhi Web"; line-height: 115%;">“هاءِ” جواب
۾ ساڳيو لفظ لکيم. گڏ ڪولن ۽ بريڪٽ اوور ڏيئي مسڪراهٽ جي نشاني.</span></span></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: justify; unicode-bidi: embed;">
<span style="font-size: large;"><span lang="FA" style="font-family: "MB Sindhi Web"; line-height: 115%;">“اوهان جي
عُمر ڪيتري آهي؟” سندس شروع ۾ ئي اهو سوال منهنجي لاءِ غير متوقع هو. پر جواب ڏنم
ته “پنجيتاليهه”.</span></span></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: justify; unicode-bidi: embed;">
<span style="font-size: large;"><span lang="FA" style="font-family: "MB Sindhi Web"; line-height: 115%;">“اوهه! اوهان
ته ننڍا ٿا لڳو. تصوير پُراڻي آهي ڇا؟؟؟؟؟؟” جلدي ۾ جواب ٽائيپ ڪرڻ لڳس.</span></span></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: justify; unicode-bidi: embed;">
<span style="font-size: large;"><span lang="FA" style="font-family: "MB Sindhi Web"; line-height: 115%;">“نه نه اها
تصوير ته اڃان ڪلهه ئي ڪڍي لڳائي اٿم. پر ٻُڌو نه اٿؤ ته اسان ڪيڏا به بي سُرا
هُجون پر ايترا نه جيترا نادرا جي ڪارڊ تي ڏسڻ ۾ ٿا اچون. نه وري ايترا سُٺا جيترا
فيس بوڪ جي پروفائيل پڪچر تي نظر ٿا اچون.” ۽ پوءِ هُن جي جواب ۾ لکجي آيو
“هاهاهاهاهاها . . . .ايل او ايل . . . .سمائيليز جا کوڙ سارا بلنڪنگس. </span></span></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: justify; unicode-bidi: embed;">
<span style="font-size: large;"><span lang="FA" style="font-family: "MB Sindhi Web"; line-height: 115%;">“اڇا ڀلا
هاڻي اوهان به ٻڌايو نه؟ اسان مرد ته عُمر ڪونه لِڪايون. اوهان به ٻُڌايو ته خبر
پئي اوهان جي تصوير ڪڏنهن جي آهي”</span></span></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: justify; unicode-bidi: embed;">
<span style="font-size: large;"><span lang="FA" style="font-family: "MB Sindhi Web"; line-height: 115%;">“جي ضرور. پر
هِن مهل آئون يونيورسٽي ۾ آهيان. هتي آئون ليڪچرر آهيان. ۽ هينئر ڪلاس وٺڻو اٿم.
باءِ ٽي سي. سي يو نيڪسٽ ٽائيم.” جيستائين ڪُجهه لکان هوءَ آف لائين ٿي وئي هئي.</span></span></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: justify; unicode-bidi: embed;">
<span style="font-size: large;"><span lang="FA" style="font-family: "MB Sindhi Web"; line-height: 115%;">ٻي ڏينهن تي
به آفيس نه ويس. ساڳي ٽائيم تي هوءَ آنلائين هئي. پر اڄ سندس ڳالهيون ٻُڌي آئون
حيران هئس. ڪلهه ۽ اڄ واري لکڻ جي اسٽائيل ۾ وڏو فرق هئس.</span></span></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: justify; unicode-bidi: embed;">
<span style="font-size: large;"><span lang="FA" style="font-family: "MB Sindhi Web"; line-height: 115%;">“مسٽر منير!
آئون اوهان کي چڱي طرح سڃاڻان. اوهان جي شادي 18 سالن جي عُمر ۾ ٿي ۽ اوهان پنهنجي
شريڪِ حيات مان مطمئن ناهيو. اوهان کي هڪ پُٽ سرمد ۽ ڌي مُنِزه آهن. ٻئي گرئيجوئيشن
ٿا ڪن. اوهان هڪ سرڪاري کاتي جا گوسڙو ۽ رِشوت خور آفيسر آهيو. پنهنجي گهر ۾ ٻارن
تي سوشل نيٽ ورڪ جي سائيٽس استعمال ڪرڻ تي پابندي هڻي ويٺا آهيو. ۽ سمجهو ٿا ته
جيئن اوهان ڪامياب آهيو تيئن سڀ والدين ڪامياب هوندا. پر ڪڏنهن اهو سوچيو اٿؤ ته جي
سڀ والدين اهو ڪم ڪاميابي سان ڪن ٿا ته اوهان ڪيئن سوشل نيٽ ورڪ تي ڇوڪريون ڳولي
ٿا وٺو؟ ڪٿي ايئن ته ناهي جو سوشل نيٽ ورڪ جو هتي ٺيٺ سنڌي ترجمي وارو ڪم ٿي رهيو
آهي. يعني “سماجي ڄار”. جنهن ۾ هر ڪو ٻي کي بيوقوف ڪند پاڻ به وقوف ٿي رهيو آهي؟
هڪ اهڙو ڄار جيڪو پاڻ ئي </span><span lang="FA" style="font-family: "MB Khursheed","sans-serif"; line-height: 115%;">اُ</span><span lang="FA" style="font-family: "MB Sindhi Web"; line-height: 115%;">ڻيون</span><span lang="FA" style="font-family: "MB Sindhi Web"; line-height: 115%;">
ٿا. سڀئي فاسون ٿا پر ڦاٿل صرف ٻيا ٿا نظر
اچن.” منهنجي نِرڙ تي پگهر هو. بار بار اشهد آڱُر ۽ آڱوٺي کي ملائي پنهنجي ڄاڙي تي
پئي ڦيريم. ڪو جواب نه پئي سُجهيو. نيٺ ڳالهه وندرائڻ لاءِ لکيم.</span></span></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: justify; unicode-bidi: embed;">
<span style="font-size: large;"><span lang="FA" style="font-family: "MB Sindhi Web"; line-height: 115%;">“اوهان
پنهنجو تعارف ته اڄ به نه ڪرايو؟”</span></span></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: justify; unicode-bidi: embed;">
<span style="font-size: large;"><span lang="FA" style="font-family: "MB Sindhi Web"; line-height: 115%;">“آئون سرمد
آهيان بابا!” ۽ پوءِ هو آف لائين ٿي چُڪو هو. . . . . منهنجون سڀ چالاڪيون ڌريون
رهجي ويون هُيون. منهنجا حواس خطا هئا. گهڙي گهڙي پاڻ کي ڪنڌ هيٺ ڪري سرمد اڳيان
بيٺل هُجڻ جو تصور ڪري اندر اندر ئي ۾ ٻُڏي پئي وَيُس. خيال آيو ته گهٽ ۾ گهٽ اڄ
ته هليو وڃان ڪيڏانهن. ڪنهن بهاني سان ڪُجهه ڏينهن گهر کان ٻاهر رهان. پر وري
سوچيم ته آخر ڪيستائين؟؟ نيٺ ته سرمد جي سامهون اچڻو آهي. </span><span lang="FA" style="font-family: "MB Khursheed","sans-serif"; line-height: 115%;">اُ</span><span lang="FA" style="font-family: "MB Sindhi Web"; line-height: 115%;">هو وقت هڪ
عذاب ڏيندڙ بيقراري ۾ گذريو. پر سرمد آيو ته ڪُجهه به نه چيائين. هڪ ٻه دفعو
سامهون ٿياسين ته به ڪُجهه نه چيائين. شُڪر ڪيم ته ڪيڏو سُٺو ڪيائين. مون کي
سمجهائي ويو. آئينو به ڏيکاري ويو. ۽ هاڻي هرو ڀرو وڌيڪ شرمندو ڪرڻ جي موڊ ۾ به
ناهي.</span></span></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: justify; unicode-bidi: embed;">
<span style="font-size: large;"><span lang="FA" style="font-family: "MB Sindhi Web"; line-height: 115%;">انهي ڏينهن
ٻيهر فيس بڪ نه کوليو هئم. بلڪه ليپٽاپ جي ويجهو ئي نه ويو هئس. منهنجي زال اها
ڳالهه هڪ ئي ڏينهن ۾ نوٽ ڪري خوشي جو اظهار ڪندي چيو هو “خير ته آهي. اڄ اهو ٽي وي
ڪتاب (ليپٽاپ کي هو اڄ به ٽي وي ڪتاب چوندي آهي) کي ويجهو ئي نه ٿا وڃو؟” </span></span></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: justify; unicode-bidi: embed;">
<span style="font-size: large;"><span lang="FA" style="font-family: "MB Sindhi Web"; line-height: 115%;">“بس ايئن ئي
موڊ ناهي.”</span></span></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: justify; unicode-bidi: embed;">
<span style="font-size: large;"><span lang="FA" style="font-family: "MB Sindhi Web"; line-height: 115%;">ٻي ڏينهن
تائين مون کي سرمد جي ڳالهه جو اثر ختم ٿيندو لڳو هو. شايد وِسري به وڃي ها. ۽
آئون وڌيڪ احتياط ته سان اها شيطاني ٻيهر ڪرڻ لڳان ها. پر قسمت مون لاءِ ڪُجهه ٻيو
ئي لکيو هو. ٻي ڏينهن ئي شام جو منهنجي ڌي مُنزه مون وٽ آئي ۽ چوڻ لڳي.</span></span></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: justify; unicode-bidi: embed;">
<span style="font-size: large;"><span lang="FA" style="font-family: "MB Sindhi Web"; line-height: 115%;">“بابا اوهان
حيران آهيو نه سرمد اوهان کي ڇو ڪُجهه نه چيو؟” هڪدفعو وري آئون پريشان. سرمد شايد
هن کي به سڀ ڪُجهه ٻڌايو هو. سرمد لاءِ ڪلهه کان ڪيل مهرباني وارو خيال هڪ نئون
رُخ وٺڻ لڳو.</span></span></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: justify; unicode-bidi: embed;">
<span style="font-size: large;"><span lang="FA" style="font-family: "MB Sindhi Web"; line-height: 115%;">“هُن توکي به
ٻڌايو ڇا؟”</span></span></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: justify; unicode-bidi: embed;">
<span style="font-size: large;"><span lang="FA" style="font-family: "MB Sindhi Web"; line-height: 115%;">“نه هُن مون
کي ڪجهه نه ٻڌايو نه ئي آئون ئي ٻڌائيندي مانس. ڇوته ڪلهه واري چيٽ هُن نه پر مون
ئي يونيورسٽي مان ڪئي هئي. ان مهل سرمد جو نالو کنيم ته متان اوهان کي فيس نه ڪري
سگهان پر اڄ چوڻ جي همت ٿي آهي. ۽ ها آئون کي فيس بوڪ هلايان ٿي. آئون روز
يونويرسٽي ۾ فيس بُڪ يوز ڪندي آهيان. مون کي معاف ڪجو پر مون اها گستاخي ڪئي ته
اوهان جي غير موجودگي ۾ اوهان جي ليپٽاپ تي لاگ آن ٿيل اڪائونٽ تي وڃي چيٽ باڪس
پڙهي ڏٺم. جنهن ۾ جيڪو ڪجُهه ڏِٺم ته پوءِ اها آئي ڊي ٺاهي ڪلهه اهو سڀ ڪيم.” اهو
چئي هو هلي وئي هئي.</span></span></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: justify; unicode-bidi: embed;">
<span style="font-size: large;"><span lang="FA" style="font-family: "MB Sindhi Web"; line-height: 115%;">ان ڏينهن کان
پوءِ نه مون کيس ڪُجهه چيو نه هُن. نه اڄ تائين اسان اهو ٻيهر ڊسڪس ڪيو آهي. بس
اهو ڪيم جو هڪ سال کان پنهنجو فيس بُڪ اڪائونٽ ڊي ايڪٽيويٽ ڪري ڇڏيم. ۽ سڀ
شيطانيون به.</span></span></div>
Abdul Hafeez Lagharihttp://www.blogger.com/profile/10746917615851763902noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-3528013727092930787.post-82594989268359459072013-01-15T10:16:00.000-08:002013-01-15T10:16:43.819-08:00علم حاصل ڪرڻ لاءِ چين وڃڻو پوي ته به وڃو۔ (لا تعداد اسڪالرشپس جا موقعا)<div style="text-align: center;">
<span style="font-size: x-large;">ساٿيو منهنجي سؤٽ <span><a class="externalLink" href="https://www.facebook.com/profile.php?id=100000559918468&ref=ts&fref=ts" rel="nofollow" target="_blank">زُبير لغاري</a></span>
جيئن ئي اسڪالرشپ حاصل ڪري پي ايڇ ڊي شروع ڪئي آهي چائنا جي وُهان
يونيورسٽي ۾ ته هن پاران مسلسل فون، اي ميل ايندا رهيا آهن ته اسان جي تصور
کان وڌيڪ اسڪالرشپس چائنا ۾ موجود آهن پر اهي سڀ نان سنڌي حاصل ڪري رهيا
آهن۔ الاءِ ڇو اسان جا سنڌي نوجوان انهي جي ڄاڻ نه ٿا رکن يا دلچسپي گهٽ
اٿن۔ هُن جي بار بار اسرار تي سندس پاران موڪليل <a class="externalLink" href="https://docs.google.com/file/d/0BzZ8hv6caD5GbGlTZUJGX0dCNTg/edit" rel="nofollow" target="_blank"><span>هڪ لنڪ</span> </a>۽
تفصيلي طريقيڪار هتي ونڊ ڪجي ٿو۔ هُن ڪافي ٻين دوستن کي به مٿين لنڪ موڪلي
۽ اپلاءِ ڪرڻ جو چيو پر شايد ڪجهه دوست ڳالهه سمجهي نه سگهيا سو هُن سڄو
طريقيڪار سنڌي ۾ لکي اسڪين ڪري موڪليو آهي۔ جيڪو جيئن جو تيئن هيٺ ڏِجي ٿو۔
هيٺ ڏنل سمجهاڻي مطابق مٿين لنڪ ۾ ڏنل فارم ۽ گهربل شيون ڀري موڪلڻ لازمي
آهن۔</span></div>
<div style="text-align: center;">
<br /></div>
<div style="text-align: center;">
<span style="font-size: large;"><img alt="page-1.jpg" class="bbCodeImage LbImage" src="http://sindhsalamat.com/attachments/page-1-jpg.1723/" /> </span></div>
<div style="text-align: center;">
<br /></div>
<div style="text-align: center;">
<span style="font-size: large;"></span></div>
<a name='more'></a><span style="font-size: large;"> </span><br />
<div style="text-align: center;">
<br /></div>
<div style="text-align: center;">
<span style="font-size: large;"><img alt="page 2.jpg" class="bbCodeImage LbImage" src="http://sindhsalamat.com/attachments/page-2-jpg.1724/" /> </span></div>
<div style="text-align: center;">
<br /></div>
<div style="text-align: center;">
<span style="font-size: large;"><img alt="page 3.jpg" class="bbCodeImage LbImage" src="http://sindhsalamat.com/attachments/page-3-jpg.1725/" /> </span></div>
<div style="text-align: center;">
<br /></div>
<div style="text-align: center;">
<span style="font-size: large;"><img alt="page 4.jpg" class="bbCodeImage LbImage" src="http://sindhsalamat.com/attachments/page-4-jpg.1726/" /> </span></div>
<div style="text-align: center;">
<br /></div>
<div style="text-align: center;">
<span style="font-size: large;"><img alt="page 5.jpg" class="bbCodeImage LbImage" src="http://sindhsalamat.com/attachments/page-5-jpg.1727/" /> </span></div>
<div style="text-align: center;">
<br /></div>
<div style="text-align: center;">
<span style="font-size: large;"><img alt="page 6.jpg" class="bbCodeImage LbImage" src="http://sindhsalamat.com/attachments/page-6-jpg.1728/" /> </span></div>
<div style="text-align: center;">
<br /></div>
<div style="text-align: center;">
<span style="font-size: large;">ڪنهن به قسم جي پريشاني ٿئي ته پنهنجي فيس بوڪ اڪائونٽ تي لاگ آن رهندي مٿي
ڏنل نالي زبير لغاري تي ڪلڪ ڪري کائنس سوال ڪري سگهجي ٿو۔ پر مهرباني ڪري
پهرين هن کي چڱي طرح پڙهي وٺو۔ </span></div>
Abdul Hafeez Lagharihttp://www.blogger.com/profile/10746917615851763902noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-3528013727092930787.post-86263530530423875132013-01-12T20:25:00.001-08:002013-01-12T20:40:16.166-08:00منهنجي 16 سال اڳ لکيل هڪ تحرير<div style="text-align: center;">
<span style="font-size: large;"><span style="font-size: x-large;">لکڻ پڙهڻ جو شؤوق ننڍي هوندي کان هو. ٻاراڻي دؤر ۾ هرو ڀرو پيا تخلص به رکبا هئا. هي 16 سال<span style="font-size: large;"> <span style="font-size: x-large;">اڳ يعني</span></span> مئي <span style="font-size: large;">،</span>1997 جي ڳالهه آهي ته سنڌي ٻولي جي ارچڪ مرچڪ کان پوءِ بچيل واحد رسالي گل ڦل ۾ لکندا هئاسين. منهنجي هڪ تحرير کي گل ڦل پاران انعام به به مليو هو. اڄ نيٽ گردي ۾ سنڌي ادبي بورڊ جي سا<span style="font-size: x-large;">ئ</span>يٽ تي <a href="http://www.sindhiadabiboard.org/catalogue/gulphul/Book78/Book_page3.html">هن لنڪ</a> تي اهو مضمون مليو. هڪ پراڻي ياد تازه ٿي. مضمون ڪجهه هن ريت هو</span>.</span></div>
<br />
<span style="font-size: large;"></span>
<div style="text-align: center;">
<br />
<span style="font-size: x-large;"><span style="color: blue;"><a href="http://www.blogger.com/blogger.g?blogID=3528013727092930787">نياڻين جي تعليم</a> جي اهميت</span></span><br />
<br />
<br />
<span style="font-size: large;">نياڻين جي تعليم جي تمام گهڻي اهميت آهي. ۽ انهي طرف هر ڪنهن کي توجه ڏيڻ گهرجي؛ ڇو ته صرف ڇوڪرا ئي پڙهي، اسان جي ملڪ جو نالو روشن نه ڪندا، پر نياڻيون به پڙهي اڳتي هلي ملڪ جي خدمت ڪنديون. اڳئين دور ۾ نياڻين جي تعليم جي ڪابه اهميت نه هئي. ڇوڪرين جا والدين صرف اهو ئي بهانو ٺاهيندا هئا، ته اسان وٽ ڇوڪرين جو پردي ۾ رهڻ ضروري سمجهيو وڃي ٿو، پر هاڻ نياڻين جي تعليم لاءِ سٺا اُپاءُ ورتا ويا آهن. ڪيترائي اسڪول کوليا ويا آهن. ان مان ظاهر آهي، ته نياڻين جي تعليم جي اهميت تمام اهم آهي</span><br />
<br />
<span style="font-size: large;">ڪنهن گهر ۾، هڪ عورت پڙهيل هوندي، ته ان جو گهر صحيح اصول ۽ طريقي تي هلندو، پر جنهن گهر ۾ ڪابه عورت پڙهيل نه هوندي، اتي ڪوبه اصول ۽ صحيح طريقو نه هوندو ۽ گهر ۾ فائدي بدران نقصان ٿيندو</span><br />
<br />
<span style="font-size: large;">ان لاءِ اسان کي نياڻين جي تعليم لاءِ وڌ ۾ وڌ ڌيان ڏيڻ گهرجي ۽ ماءُ، پيءُ کي به گهرجي ته هو پنهنجي نياڻين جي تعليم ڏانهن توجه ڏين ته جيئن، ڇوڪريون به اڳتي هلي پنهنجي ڳوٺ، شهر ۽ ملڪ جي خدمت ڪن.</span></div>
Abdul Hafeez Lagharihttp://www.blogger.com/profile/10746917615851763902noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-3528013727092930787.post-60153000798233431572013-01-06T22:38:00.001-08:002014-01-31T12:35:02.137-08:00مهرو ۽ ميرو_ڪهاڻي<div data-mce-style="text-align: right;" style="text-align: right;">
<br /></div>
<div data-mce-style="text-align: right;" style="text-align: right;">
<span data-mce-style="font-size: x-large;" style="font-size: large;">”اڙِي
هاڻي گهڻئي ٿي ڀاڄي. سياري جو سج لهيو ٿو وڃنئي. اچ ته گاهه جي ڀري کڻائي ۽
هلون گهر.“ ميرو (مير محمد) پنهنجي زال مهرو (مهرالنساء) کي سڏ ڪيو جنهن
گاهه وڍيندي وچ ۾ وڃي ڀينڊيون پٽڻ شروع ڪيون هُيون جيڪي هن زميندار کان
موڪل وٺي گاهه وارن ٻارن ڀرسان ٻني تي قطار ۾ پوکيو هيون.“ ”ها ها. . .اجهو
آئي.”مهرو ٻنهي هٿن سان ڀينڊين کي هلڪي اُڇ ڏيندي وزن جو اندازو ڪيو ۽
پريان کان وڏي رڙ ڪندي جواب ڏنائين. واپس اچي گڏ آندل ننڍي بوڇڻ ۾ ڀينڊين
کي ٻڌي پاسي تي رکيائين. آس پاس پيل گاهه جي سٿلين کي گڏ ڪري هڪ ڀري ٺاهي
ٻڌڻ ۾ ميرو جي مدد ڪيائين. آخر ۾ ٻئي ڏانٽا گاهه جي مٿين پسي ٽُنبي ڀري
کڻائي کڻي ميرو جي مٿي تي رکيائين. پاڻ پنهنجو رئو کڻي مٿو ۽ اڳ ڍڪي ڀينڊين
جي ڳٺڙي کڻي ميرو جي پويان پويان هلڻ لڳي.</span></div>
<div data-mce-style="text-align: right;" style="text-align: right;">
<span data-mce-style="font-size: x-large;" style="font-size: large;"></span></div>
<div data-mce-style="text-align: right;" style="text-align: right;">
<span data-mce-style="font-size: x-large;" style="font-size: large;"></span></div>
<div data-mce-style="text-align: right;" style="text-align: right;">
<span data-mce-style="font-size: x-large;" style="font-size: large;"></span></div>
<div data-mce-style="text-align: right;" style="text-align: right;">
<span data-mce-style="font-size: x-large;" style="font-size: large;"></span></div>
<div data-mce-style="text-align: right;" style="text-align: right;">
<span data-mce-style="font-size: x-large;" style="font-size: large;">
سندن ڳوٺ پنهجي زميندار جي ٻنين کان اولهه پاسي هو جتان سياري جو جلدي لهي
ويندڙ سِج انهي ڏينهن لاءِ پنهنجي آخري تجلي ڏيکاري غائب ٿيڻ وارو هو ۽
جنهن کان پوءِ سردي جو زور وڌڻ ۽ ماڻهن جي چهل پهل گهٽ ٿيڻ سياري جو معمول
هو.“ ٻُڌ ته. . .“ مهرو ميرو سان مخاطب هئي. ”ٻڌاءِ“ ميرو وراڻيس. ”سج لهي
ويو ته ڏينهن لهي ويو نه. . .“ ”هونئن نه ته ڇا شروع ٿيو؟ سج لهندي ڏينهن
لهيو وڃي“ ميرو ايئن چيو ڄڻ انهي بي تُڪي سوال تي ناراض هُجي. “ ها ڏينهن
ته لهي ويو</span><br />
<br />
<span data-mce-style="font-size: x-large;" style="font-size: large;">. . . . .</span></div>
<div data-mce-style="text-align: right;" style="text-align: right;">
<span data-mce-style="font-size: x-large;" style="font-size: large;"></span><br />
<a name='more'></a><span data-mce-style="font-size: x-large;" style="font-size: large;"> </span><br />
<span data-mce-style="font-size: x-large;" style="font-size: large;">پر هاڻي باقي ٻه ڏينهن رهيا نه تنوير جي واپس اچڻ ۾؟“ ”تون جو ايئن ڏنهن
ڳڻيندي ٿي رهين ته مون به هيڻو ڪريو وجهين. مسين مسين ته دل پڪي ڪئي اٿم“</span></div>
<div data-mce-style="text-align: right;" style="text-align: right;">
<span data-mce-style="font-size: x-large;" style="font-size: large;">
تنوير سندن سڪيلڌو جوان پُٽ هو جيڪو ڪاليج تائين سندن آڻيون چاڙهيون واري
حال هوندي به ڏکيو سکيو پڙهي ويو. پر پنهنجي شؤق ۽ محنت سان پڙهڻ ڪري هڪ
فلاحي اداري پاران يونيورسٽي لاءِ فُل اسڪالرشپ وٺڻ ۾ ڪامياب ٿي ويو هو. ۽
ملندڙ پئسن مان بچت ڪري روز ڳوٺ اچڻ بجاءِ ڪتاب وٺڻ ۽ پڙهڻ هُن جي ترجيح
هوندي هئي ۽ مهرو ۽ ميرو ٽي چار مهينن ۾ سندس سِڪ ۾ ساڻا ٿي پوندا هئا. هن
ڀيري ته پورو سيميسٽر نه آيو. فون تي چيائين ته آخري امتحان آهي. ڏينهن رات
هڪ ڪري نمبر کڻندس. هاڻي جڏنهن ٽي ڏينهن بچيا هئس ته مهرو اڄوڪو ڏينهن به
کُٽائي ٻه چيس. </span></div>
<div data-mce-style="text-align: right;" style="text-align: right;">
<span data-mce-style="font-size: x-large;" style="font-size: large;"></span></div>
<div data-mce-style="text-align: right;" style="text-align: right;">
<span data-mce-style="font-size: x-large;" style="font-size: large;">”پر
مون کي ته ماءُ جي دل آهي نه“ مهرو پنهنجي ڳالهه کي وزن ڏيڻ جي ڪوشش ۾
هئي. .. ”پر پوءِ به هاڻي ته فون ٿي پيا آهن. رڳو بٽڻ دٻائي ته جهڙو ماڻهو
اڳيان حاضر.“ ”فونن تي ڪٿ ٿو اچي اُهو مزو. آئون اکين ڏسان پنهنجي جگر جي
ٽُڪري کي ته هانؤ ٺري نه“ ”بس اجهو ٻه سِج ٻيا لٿا ته تنوير ٿيلهو لوڏيندو
اچي لهندئي. پوءِ ويٺي ڏسجانس.“ ميرو مُسڪرائيندي چيس. ايستائين هو پنهنجي
گهر اچي پُهتا هئا. گاهه پٺي واري ڪوٺي ۾ ڀري کي ڦهڪو ڪري اُڇلائيندي ٿڌو
شوڪارو ڀري ساهه کنيائين. ڄڻ ته انهي ساهه کڻي ڇڏيل شوڪاري ۾ سڀ ٿڪ لهي ويو
هجيس. ڀري کولي ڪُتر مشين وٽ اچي بيٺو. بلب جي هلڪي روشني مان اندازو ته
ٿي ويو هوس ته ٿري فيز موٽر جنهن تي ڪُتر مشين هلي ٿي سا نه هن وولٽيج
تي ته هلندي ڪانه. پر پوءِ به هڪ اُميد تحت بورڊ تي لڳل موٽو بٽڻ آن
ڪيائين. موٽر گهُرررررررررررررر جي آواز جي مهرباني ڪرڻ کان اڳتي ڪُجهه نه
ڪيو. ۽ هن بٽڻ مٿي ڪندي مهرو کي سڏيو جيڪا ڀينڊيون رڌڻي ۾ رکي گاهه جي سٿلي
وڃي ٻن ٻڪرين اڳيان اُڇليو آئي پئي ايڏانهن.</span></div>
<div data-mce-style="text-align: right;" style="text-align: right;">
<span data-mce-style="font-size: x-large;" style="font-size: large;">
”ڇا ٿيو. . . . ؟ موٽر نه هلي؟“ ”هائو“ ”اسان جي ڳوٺ جهڙو بجلي آئي تهڙي
ڪانه آئي. بلب جي روشني ڏِس ته ميڻ بتي واري سوجهري اڳيان به ڦِڪي پئي لڳي.
انهي کان نه هئي تهس ٺو جو آسرو ئي نه هو.“ مهرو گهٽ وولٽيج جي شڪايت ۾
ڀُڻڪندي اچي گاهه جي ڀري وٽ بيٺي.“ ”چون ٿا ڳوٺ وڃي ٿو وڌندو. ٽرانسفارمر
ننڍو آهي. ڪُنڊي به جام آهي. سو بجلي جا اهي حال آهن.“ ميرو وضاحت ڪيس ۽
انهي وچ ۾ مشين تان پٽو لاهي ڳن جو نٽ ٽائيٽ ڪري ڇڏيائين. هاڻي مهرو گاهه
جي مُٺ ڏيندي وئي ۽ ميرو مشين وارو گول چڪرو ڦرائيندو رهيو.</span></div>
<div data-mce-style="text-align: right;" style="text-align: right;">
<span data-mce-style="font-size: x-large;" style="font-size: large;"></span></div>
<div data-mce-style="text-align: right;" style="text-align: right;">
<span data-mce-style="font-size: x-large;" style="font-size: large;">
”ٻُڌ ته“ ”جي“ مهرو ميرو جي توجه حاصل ڪري پنهنجي اندر جي هُر کُر ٻاهر
ڪڍڻ گهُري.“ پنهنجو تنوير ته هاڻي جوان اچي ٿيو آهي.“ ”ها ماشاالله، الله
حياتي ڏيس.“ ”ها. . سو آئون پئي چوان ته مون واري ڀڻيجي مومل جو سَن آهي.
هُن لاءِ روز رشتا به گهُرن پيا منهنجا ٻئي وڏا ڀائر“ ”سو؟؟؟“ ميرو ٿورو
ڪرڙين اکين سان ڏسندي چيس جو هن مهرو جا سُر سمجهيا ٿي. اڳين دفعي به تنوير
آيو هو ته ڪڍ پئجي وئي هُيس ته آئون تنهنجي مٿي تي موڙ ڏسڻ جي آس پسان. ۽
تنوير کيس انهي موضوع تان ڪمال ڪاريگري سان هٽائي پئي ويو.</span></div>
<div data-mce-style="text-align: right;" style="text-align: right;">
<span data-mce-style="font-size: x-large;" style="font-size: large;">”سو
اهو ته تون الاءِ ڇو انهي پاسي پنهنجا خيال پهرائين ڪونه ٿو. آئون ٿي
سمجهان ته ادي وڏا ادن کي نه، نه ٿي ڪري سگهي پر ها به رڳو اسان جي آسري نه
ٿي ڪري.“ ”پوءِ اسان ڪو منع ته ناهي ڪئي. ڀلي ڏيئي ڇڏي.“ ميرو ايئن چيس
جهڙو هن کي ته ڪو مسئلو ئي ناهي انهي رشتي سان. ”اُهو ئي ته چوان ٿي نه.
پاڻ جو ڪُجهه نه ٿا چئون ته هو به ڌي وارا ڪيئن اچي چون ته اسان جي نياڻي
کڻو. آئون پئي چوان ته جيڪر تون موڪل ڏيم ته وڃي ڳالهه ڪيان ادي سان؟“ اهو
چوندي مهرو جو ڪنڌ جهُڪيل پر سواليه نظرون ميرو ڏانهن هُيون ته ڇا ٿو چوي.
ڇو جو کيس اها ته پڪ هئي ميرو ايترو آساني سان ها نه ڪئي آ نه ڪندو.</span></div>
<div data-mce-style="text-align: right;" style="text-align: right;">
<span data-mce-style="font-size: x-large;" style="font-size: large;">
”پر توکي ايتري تڪڙ ڇو ٿي پئي آهي؟ ترس اڃان ڳالهه وئي ناهي. تنوير به خير
سان واندو ٿئي. ڏسون هو ڇا ٿو چئي؟“ ميرو اهو چوندي ڪُنڊ ۾ ڍِڳ ٿيل بوهه
مان ٻه ڀريون ڀري اچي ڪُتريل گاهه ۾ ملائيندو رهيو ۽ مهرو کي سمجهائيندو
رهيو. مهرو کي ڳالهه نه وڻي تنهن وڃي رڌڻي ۾ ڀينڊيون ڪٽڻ شروع ڪيون ۽ ميرو
ٻِن ڪُنڊين ڀٽارين کي آهوري ۾ گاهه ڏيئي اچي چُلهه تي چڙهيل ڪوسي پاڻي مان
مِٽي جو لوٽو ڀريو ۽ ٿورو ٿڌو ملائي اچي هٿ منهن ڌوئي پنهنجي ڪمري ۾ ويٺو.
ڪچي گهر جو ٻنهي موسمن ۾ مطلوب ماحول هو. يعني سياري ۾ گرم ۽ گرمي ۾ ٿڌو.
پوءِ به هن اڳين سال ميڙي تان آندل ساون ۽ ڳاڙهن پٽن واري ڪاري شال ڪڍي
اوڍي. کٽ تي ويهي موبائيل فون ڪڍيائين. پنج درجا پاس هجُڻ سبب ميسيج سنڌي ۾
لکڻ ۽ نمبر به سنڌي ۾ محفوظ ڪري سمجهي وڃڻ هن لاءِ معمولي ڳالهه هئي. نمبر
تنوير جو ئي ڊائل ڪيائين. جنهن دير سان فون کنيس.</span></div>
<div data-mce-style="text-align: right;" style="text-align: right;">
<span data-mce-style="font-size: x-large;" style="font-size: large;">
”بابا. لائبريري ۾ هئس. سو ٻاهر نڪري اچي فون اٽينڊ ڪيم. ڪهرا حال آهن.
خوش آهيو؟ امان ٺيڪ آهي؟“ ”ها پُٽ رب جا ڪرم. ڪيئن رهيا امتحان. پَرين ته
آخري پيپر هوندئي نه؟“ </span></div>
<div data-mce-style="text-align: right;" style="text-align: right;">
<span data-mce-style="font-size: x-large;" style="font-size: large;">”ها بابا بلڪل. آخري پيپر آهي. سڀ پيپر ڏاڍا سٺا ٿيا آهن. انشاالله پوزيشن کڻندس. اوهان بس دعا ڪجو.“</span></div>
<div data-mce-style="text-align: right;" style="text-align: right;">
<span data-mce-style="font-size: x-large;" style="font-size: large;"> ”ها پُٽ. منهنجو رب ۽ ان جو حبيب ڪندو تون سڀني تي سرس هوندين“ ”ها بابا. آئون پوري ڪوشش ۾ آهيان ته ڪٿي ڪا ڪمي نه رهجي وڃي.“</span></div>
<div data-mce-style="text-align: right;" style="text-align: right;">
<span data-mce-style="font-size: x-large;" style="font-size: large;">
”شاباس پُٽ. محنتين سان الله گڏ آهي. پر پُٽ هن ڀيري تو واري ماءُ کي منهن
ڏيڻ لاءِ تيار ٿيو اچجان. آئون نه ٿو چاهيان ته امتحانن ۾ توکي پريشان
ڪريان . پر اڳئين دفعي امتحانن جو بهانو ڪري جان ڇڏائي وئين، هن دفعي اهڙي
ڪا به نه هلندئي.“</span></div>
<div data-mce-style="text-align: right;" style="text-align: right;">
<span data-mce-style="font-size: x-large;" style="font-size: large;">
”هاهاهاهاها. . .ٺيڪ آهي بابا امان کي آئون منهن ڏيئي ويندس. بس اوهان
منهنجو ساٿ ڏجو. ٺيڪ آهي بابا هاڻي دوستن سان گروپ اسٽڊي ڪندس. امان کان
معذرت ڪجو. پوءِ ڪنهن ٽائيم ڳالهائيندس.“</span></div>
<div data-mce-style="text-align: right;" style="text-align: right;">
<span data-mce-style="font-size: x-large;" style="font-size: large;">
”ٺيڪ آهي پُٽ“ هي فون کيسي ۾ رکي ڪُجهه پل تي ايئن مُسڪرائيندو رهيو. ڄڻ
پنهنجي سپوٽ ۽ موڀي پُٽ لاءِ خُدا کي دِل ئي دِل ۾شُڪريو ادا ڪندو هُجي.
رڌڻي ۾ اچي مهرو کي ڏٺائين جيڪا اڳ ئي ناراض هئس مٿان هن جو فون تي ڳالهائڻ
۽ ساڻس نه ڳالهرائڻ تان وڌيڪ ڪاوڙ هئس. ”مون سان ڇو نه ڳالهرايئي؟“ مهرو
پُڇيس.</span></div>
<div data-mce-style="text-align: right;" style="text-align: right;">
<span data-mce-style="font-size: x-large;" style="font-size: large;">
”هُو تڪڙو هو. دوستن سان گڏجي پڙهڻو هئس.“ ”پر جي چئينس ها ته ٻه گهڙيون
ڪڍي وٺي ها. پر تو کي ته آهي ئي هُن کي منهنجي خلاف ڪرڻو. پنهنجي منهن پيو
ڳالهائيندين ته ڪٿان آئون نه ٻُڌي وٺان“ ميرو ٻڌندو رهيو ۽ مهرو جي عورت
واري روايتي طبيعت ۽ ردِعمل تي مُسڪرائيندو به رهيو. </span></div>
<div data-mce-style="text-align: right;" style="text-align: right;">
<span data-mce-style="font-size: x-large;" style="font-size: large;">”چري
تون ڇو ٿي شڪ ڪرين؟ مون به ته جيڪي ٻه گهڙيون ڳالهايو تِن ۾ به تو لاءِ ئي
چيم ته هِن دفعي ڳالهه کي سِڌو ڪجان.“ ”هان! پوءِ. . . . ڇا چيائين نيٺ؟
ٻڌاءِ نه“ مهرو جي ڪاوڙ هڪ لحظي ۾ لهي وئي هئي.</span></div>
<div data-mce-style="text-align: right;" style="text-align: right;">
<span data-mce-style="font-size: x-large;" style="font-size: large;">
”جيڪو چيائين سو ئي ٻڌايائين ٿو.. . . ٺيڪ آهي بابا امان کي آئون منهن
ڏيئي ويندس. بس اوهان منهنجو ساٿ ڏجو. ٺيڪ آهي بابا هاڻي دوستن سان گروپ
اسٽڊي ڪندس. امان کان معذرت ڪجو. پوءِ ڪنهن ٽائيم ڳالهائيندس.“ ڪجهه دير
لاءِ ته مهرو چُپ ٿي وئي. پوءِ چوڻ لڳي</span></div>
<div data-mce-style="text-align: right;" style="text-align: right;">
<span data-mce-style="font-size: x-large;" style="font-size: large;">
”مون کي پنهنجو شَڪ درست ٿو لڳي. تنوير انهي ڳالهه کان جيڪو ايترو نٽائي
ٿو سو لڳي ٿو هُتان ئي ڪا آڪڙيل اچي منهنجي مٿي تي ويهاريندو يا اُها هِن
کي پنهنجو ڪري کڻي ويندي. اهو ته ٿيڻو ئي هو. ۽ ڇو نه ٿئي. ۔ ۔ ۔ ۔ توکي
وڏو شؤق هو نه ته وڏي ڏگري (ڊگري) وٺي اچي۔ ۔ ۔ مون وارا ٻئي ڀاڻيجا به
ڏِس. ٻنهي 12 ڪيا. ۽ پوءِ وڏي اسڪول (ڊگري ڪاليج) ويندا ئي ڪونه هئا ته به
پاس ٿي ماستري وٺي ويا. منهنجو تنوير ويچارو هُتي الاءِ ڪيئن رهندو هوندو.
ڪهڙي ماني کائيندو هوندو. هاڻي ڪا ڏانئڻ پنهنجي چڪر ۾ ڦاسائي پنهنجو ڪري
وئي اٿس ته به ڪهري خبر“</span></div>
<div data-mce-style="text-align: right;" style="text-align: right;">
<span data-mce-style="font-size: x-large;" style="font-size: large;"> ”تون ته سدائين آخري ڳالهه ڪريو ويهو رهين. دلجاءِ ڪر الله تنهنجي ٻڌندو ۽ جيئن تو رِٿيو آهي ايئن ئي ٿيندو.“ </span></div>
<div data-mce-style="text-align: right;" style="text-align: right;">
<span data-mce-style="font-size: x-large;" style="font-size: large;">”پر
تنوير به ته مڃي نه. هڪ ته اڄ جو دؤر ئي اهڙو ٿي پيو آهي جو ماڻهو پنهنجي
ڇورين کي پاڻ فونون وٺيو ڏين. وڃيو جواڻ جماڻ نياڻيون ڇڏيو اچن يونيسٽين
(يونيورسٽي) ۾ پوءِ اهو نه ٿئي ٻيو ڇا“ ميرو هاڻي ڪوسي پاڻي واري ديڳڙي
لاهي پاسي تي رکي سُڪل ڪاٺيون وِجهي باهه تيز ڪري هٿ سيڪڻ شروع ڪيا هئا.“</span></div>
<div data-mce-style="text-align: right;" style="text-align: right;">
<span data-mce-style="font-size: x-large;" style="font-size: large;">”ايئن
نه چئو. پراين نياڻين لاءِ ايئن ناهي چئبو. توکي ڪيترا دفعا سمجهايو اٿم
ته دؤر بدليو انداز بدليا. ڪم سڀ ساڳيا آهن جيئن اڳي هئا.“ ”اها تنهنجي
سدائين واري اجائي ڳالهه آهي. اڳي ڪٿي هئا فون؟ اڳي ڪٿي ايئن نياڻي ٻار
ويندي هئي اڪيلي ٻاهر؟“</span></div>
<div data-mce-style="text-align: right;" style="text-align: right;">
<span data-mce-style="font-size: x-large;" style="font-size: large;">
”ڏِس اڳي برابر فون ڪونه هئا. پر تون ٻڌائي ته جڏنهن کان پاڻ کي سانڀر ٿي
ته هِتان هُتان ٻڌوسين نه پاڻ هڪٻئي جي نالي ٿيل آهيون، ته ڪيئن نه وجهه
ڳوليندا هئاسين ته ڪٿان هڪٻئي کي ڏسون. جڏنهن به مون واري ننڍي سالي اسان
جي گهران رڳو ڀاڄي مٽائڻ ايندي هئي ته واپس پُهچندي کائنس ڪيئن پئي سوال
ڪندي هئين. ميرو ڏٺئي؟ ميرو ڪيئن هو؟ ميرو ماني کاڌي؟ ميرو کي ڪپڙا ڪهڙا
پهريل هئا.. . . . ڳالهه خبر پوڻ ۽ خبر وٺڻ جي آهي نه! سو اڄ سڌو سنئون
فونن تي پُڇبو آهي. تڏهن ماڻهن کان پُڇبو هو.. . . . .۽ توکي جو اها فِڪر
کنيو ٿي وڃي ته تنوير اسان کي ڇڏي ويندو ته اُهو ته هو پڙهي لکي ڪنهن نوڪري
۾ لڳو ته ڀلي پنهنجي ڀاڻيجي پرڻائينس ته به هليو ويندئي. پاڻ به ته تنهنجي
ساهوري کان ڇِڊا ٿي پنهنجي ماني مڇي وارا ٿيا آهيون نه. انهي ۾ بُرائي
ڪهڙي آهي. دين به اهو ٿو چوي ته دنيا ۾ به اهو سڀني لاءِ سٺو.. . . پري جو
گُل سدا سهڻو“</span></div>
<div data-mce-style="text-align: right;" style="text-align: right;">
<span data-mce-style="font-size: x-large;" style="font-size: large;">”“پوءِ به پنهنجي وقت ۾ ايئن ته نه هو جو ڇوڪرو ڇوڪري گڏ پيا ويهن. گڏ پيا هلن. ڳالهايئن کِلن ڪُڏن.“</span></div>
<div data-mce-style="text-align: right;" style="text-align: right;">
<span data-mce-style="font-size: x-large;" style="font-size: large;">
”اهو ته برابر آهي. ياد ڪر هڪ دفعي رونبو هلندي تو کي اُڃ لڳي هئي ۽ اوهان
واري زميندار جي پاسي لڳل جر جو نلڪو ٻاڙو هُجڻ ڪري تون چار جريب اُڪري
پاڻي ڀرڻ اڪيلي آئي هئين اسان واري سيٺ جي ٻني ۾ ۽ مون کي ڏسي بيهي رهي
هئين. ياد ڪر پاڻ انهي مهل ڪيتري دير بيهي ڳالهايو هو؟ خبرون ڪيون هيون؟“</span></div>
<div data-mce-style="text-align: right;" style="text-align: right;">
<span data-mce-style="font-size: x-large;" style="font-size: large;"> ”پر خبر نه اٿئي ته واپس وئي هئس ته امان ڪيترا دڙڪا ڏنا هئا ته ڇوري ڪٿي هئين ايتري دير؟ پر اڄ وارا مائٽ اهو ڪندا؟</span></div>
<div data-mce-style="text-align: right;" style="text-align: right;">
<span data-mce-style="font-size: x-large;" style="font-size: large;">“
”ضرور ڪندا. تون جيئن ٽي وي ۾ ڳوٺ جا منظر ڏسي چوين ٿي ته ڊراما رڪارڊ ڪرڻ
وارا به ڳولي وڃي سائو پاسو ڀريندا (رڪارڊ ڪن) آهن. ٿورو آس پاس جي
ڀرين ته رڳو ڌوڙ مٽي ۽ مال جا ڇيڻا پيا ڏسبن. تيئن جيڪو شهرن وارو رنگ ڏسين
ٿي اهو به رڳو هِڪ پاسو اٿئي. توکي لڳي ٿو ڪاليج ۽ يونيورسٽي ۾ ايئن آهي
جيئن ڊرامن ۾ ٿي ڏسين“مهرو کي ڊرامن واري ڏنل ميرو جي سمجهاڻي دل سان لڳي
هئي. سو بنا ڪُڇڻ جي هاڪار ۾ ڪنڌ ڌوڻيندي رهي.</span></div>
<div data-mce-style="text-align: right;" style="text-align: right;">
<span data-mce-style="font-size: x-large;" style="font-size: large;">
”باقي سٺائي بُرائي ته هر ڄڳهه تي آهي. هُتي به براين وارا ڪم ٿين ٿا ته
تون پاڻ ٿي ڏَسين ته ڳوٺن ۾ به ڪنوارين جا پير ڳرا ٿيو وڃن ۽ مائٽ لوڙهي ٿو
پيو. اهو سڀ هر دؤر ۾ ٿيو آهي. ۽ طريقا الڳ الڳ اٿئي.“ ”چڱو هاڻ اهي دَرس
بند ڪر ته هلي ماني کائون.“</span></div>
<div data-mce-style="text-align: right;" style="text-align: right;">
<span data-mce-style="font-size: x-large;" style="font-size: large;">
ماني کائي ٿلهي سوڙ ۾ اچي ٻئي هڪ ٻئي جي گرمي ۾ گرم ٿيا ته مهرو پُڇڻ لڳي
”منهنجو شَڪ غلط هوندو نه؟ تنوير ايئن نه ڪندو نه؟” ”شڪ به تنهنجا ته خدشا
به تنهنجا وڏيري. ۔ ۔ ۔ ۔ پاڻ نه ڪو اهو سوچيون نه ڪو فِڪر ٿئي. آئون چوان
ٿو سُٺو سوچ ته سٺُو ٿيندئي. هاڻي چُپڙي ڪري سُمهه. صبح سوير وڃڻو آهي سيٺ
جي ونگار تي ڪم ڪرڻ۔“ ٻه ڏينهن لنگهي ويا تنوير اچي پُهتو ته ڄڻ گهر جي
ڪُنڊن ۽ ڀتين ۾ لِڪل رونقون موٽي اچي اڱڻ تي رقص ڪرڻ لڳيون. مهرو وڏو ڀاڪر
پائي اچي تنوير جا نرڙ چُميا. ميرو به ڀاڪر پائي مليس ۽ ڪنڌار پُٽ کي
پنهنجي سيني لائي کيس پنهنجو فخر سمجهي دل ئي دل ۾ خوش ٿيڻ لڳو. اڄ زميندار
جي مڇي فارم ۾ ايندڙ پاڻي جي پَل ۾ وڌي ويل گاهه کي صاف ڪرڻ لاءِ سڀني
ڪُڙمين جي ونگار هئي۔ شام جو موٽندي زميندار سڀني کي هڪ هڪ ٿلهو متارو
ڪُرڙو ڏنو. جيڪو تنوير لاءِ سندس پسند مطابق فراءِ ٿيو. جيستائين ماني تيار
ٿئي ته تنوير ۽ ميرو ويٺا ڪچهري ڪرڻ. هِتان هُتان جي خبرن کان پوءِ تنوير
پاڻ ئي اڄ پهريون دفعو ميرو جي خلاف توقع ۽ مهرو جي پسند جو موضوع ڇيڙيو.</span></div>
<div data-mce-style="text-align: right;" style="text-align: right;">
<span data-mce-style="font-size: x-large;" style="font-size: large;"> ”امان ڪهڙيون خبرون ٿي ڪري منهنجي رِشتي لاءِ؟“ ميرو چيس</span></div>
<div data-mce-style="text-align: right;" style="text-align: right;">
<span data-mce-style="font-size: x-large;" style="font-size: large;"> ”بهتر آهي ته پاڻ پُڇينس پر ڪو به فيصلو ڪرڻ کان پهرين مون کي ٻُڌائجان. هو جذبات ۾ ايندي دير نه ٿي ڪري.“</span></div>
<div data-mce-style="text-align: right;" style="text-align: right;">
<span data-mce-style="font-size: x-large;" style="font-size: large;">
”بابا فيصلو ڪهڙو؟ اوهان جيڪو سوچيندا بهتر سوچيندا پر جيستائين آئون
ايگزم ڏيئي واندو ٿيان۔ ۔ ۔ ايتري تڪڙ ڇو هئس؟ اڳين دفعي ته صفا شرمسار پئي
ڪيائين.“</span></div>
<div data-mce-style="text-align: right;" style="text-align: right;">
<span data-mce-style="font-size: x-large;" style="font-size: large;">”اڇا! ته هُن جو شڪ غلط آهي؟“ ۔ ۔ ۔ ۔ ”ڪهڙو شڪ بابا؟“</span></div>
<div data-mce-style="text-align: right;" style="text-align: right;">
<span data-mce-style="font-size: x-large;" style="font-size: large;">
”اهو ته تون سندس ڀاڻيجي لاءِ انهي ڪري ها نه ٿو ڪرين جو هُتي يونيورسٽي ۾
ڪا پسند ڪئي اٿئي؟“ تنوير اهو ٻُڌي حيران ٿي ويو ته سندس ماءُ اهڙو اندازو
ڪيئن لڳايو؟ </span></div>
<div data-mce-style="text-align: right;" style="text-align: right;">
<span data-mce-style="font-size: x-large;" style="font-size: large;">”نه
بابا! اهڙي ته ڪا به ڳالهه ناهي. آئون ايئن ڇو ڪندس. ۽ اوهان ته مون سان
ايترو فارمل به نه ٿا ٿيو. منهنجو مطلب آهي ڪو حجاب ئي نه ٿا رکو ته پوءِ
اهڙي ڳالهه هجي ها ته چوڻ ۾ ڇو شرمايان ها؟. مون ته رڳو امان جي تڪڙ ڪري
پئي حيرت ڪئي. امان ماسات مومل لاءِ چوي ٿي ته صحيح آهي. آئون راضي آهيان.
بس رڳو شادي لاءِ تڪڙ نه ڪجو. آئون ڪنهن ڪم سان لڳان يا متان ڪا اسڪالرشپ
ٿئي ته ڪُجهه اڳتي پڙهي وٺان“</span></div>
<div data-mce-style="text-align: right;" style="text-align: right;">
<span data-mce-style="font-size: x-large;" style="font-size: large;">
ميرو هاڻي سمجهيو ته تنوير تڪڙ نه ڪرڻ جو پئي چيو ۽ مهرو انهي کي پنهنجي
حساب ۾ پئي ڏٺو. ۽ کيس هاڻي اهو سمجهه ۾ آيو ته تنوير ايئن ڇو چيس ته امان
کي منهن ڏجو.</span></div>
<div data-mce-style="text-align: right;" style="text-align: right;">
<span data-mce-style="font-size: x-large;" style="font-size: large;"> ”پوءِ ماڻهين کان ٿورو تنگ ڪريون؟ ته تنوير ته ڇوڪري ڏِسي آيو آهي. بس رڳو هلي پڪ ڪرڻي آهي.“</span></div>
<div data-mce-style="text-align: right;" style="text-align: right;">
<span data-mce-style="font-size: x-large;" style="font-size: large;">”آئون
سڀ ٻُڌان بيٺي.“ مهرو اوچتو دروازي کان منهن ڪڍيو. هُو سچي ۾ بيهي سندن
ڳالهيون پئي ٻُڌيون جو کيس ايڏي بي صبري هئي اهو سڀ ٻُڌڻ جي. ۽ پوءِ ٽيئي
زور سان کلڻ لڳا. مهرو اچي هڪ دفعو وري تنوير کي ڀاڪر ۾ ڀري نرڙ چُميا ۽
چوڻ لڳي.</span></div>
<div data-mce-style="text-align: right;" style="text-align: right;">
<span data-mce-style="font-size: x-large;" style="font-size: large;">”“صدقو وڃان منهنجي موڀي، سلڇڻي پُٽ تان“</span></div>
<br />Abdul Hafeez Lagharihttp://www.blogger.com/profile/10746917615851763902noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-3528013727092930787.post-66939634142822881082012-12-28T22:12:00.000-08:002013-01-06T03:52:49.388-08:00مشهور ڪرڪيٽر ۽ ڪمينٽيٽر ٽوني گريگ لاڏاڻو ڪري ويو<div style="text-align: center;">
<img alt="[IMG]" class="bbCodeImage LbImage" src="http://images.3aw.com.au/2012/08/21/3572299/tony.jpg" /></div>
<div style="text-align: center;">
<br /></div>
<div style="text-align: center;">
ننڍي هوندي ڪرڪِٽ کيڏبي به هئي ۽ ڏسبي هئي ڀلي اُها پنهنجي ڳوٺ ملڪاڻي ۾
جهڏو_پنگريو وچ ۾ هُجي ۽ ملڪاڻي جو اڪبر يا پپيتو پتافي ڪمينٽري ڪندو هُجي
يا وري ڪا انٽرنيشنل مئچ جنهن ۾ مائڪل هولڊنگ، رميز راجه، سنجي منجريڪر يا
ٽوني گريگ جي ڪمينٽري هُجي۔ پر هاڻي نه ڪرڪيٽ ڏسڻ جو جُنون رهيو آهي نه
کيڏڻ جي فُرصت۔<br />
پر اڄ صبح جڏنهن خبر پئي ته مشهور ٽيسٽ ڪرڪيٽر، انگلينڊ جي ڪئپٽن ۽
ڪمينٽيٽر ٽوني گريگ جو لاڏاڻو ٿي ويو ته انهي مهل ئي چيم ”اڙي ڊسمبر ڇا تون
ويندي ويندي به نه ڇڏيندي ڪنهن کي؟“<br />
بهرحال وڃڻو ته هر ڪنهن کي آهي۔ ۽ رضاءِ الاهي جي رضا ۾ راضي رهڻ کپي پر ڪُجهه ماڻهو تاريخ ٿين ٿا تِن جي وڃڻ جو ڏک ٿيندو آهي۔<br />
<br />
ٽوني گرين جهن جو پورو نالو انٿوني وليم گريگ هو۔ هي 6 آڪٽوبر 1946ع تي
سائوٿ آفريڪا ۾ ۾ ڄائو ۽ اڄ 66 سالن جي عمر ۾ 29 ڊسمبر 2012 ۾ ڦڦڙن جي
ڪئنسر سبب سڊني (آسٽريليا) ۾ لاڏاڻو ڪري ويو۔ 6 فوٽ 6 انچ جي هن قداور گوري
رائيٽ آرم آفر بريڪ بالر طور پنهنجي ڪيئريئر جي شروعات 8 جون 1972 ۾ ڪئي۔
پر بهتر بئٽنگ سبب هو آل رائونڊر طور پاڻ مڃائڻ ۾ جلد ڪامياب ٿيو۔۽ 1975ع
کان 1977ع تائين انگلينڊ جو ڪئپٽن رهيو۔ هي مختلف تنازعات جو به شِڪار رهيو
سو هن جو کلاڙي طور ڪيريئر صرف پنج سال ئي هليو۔ ۽ پوءِ هو ڪمينٽيٽر بڻجي
ويو۔ ۽ آڪٽوبر 2012 تائين انهي ڪم ۾ رُڌل هو جو اچانڪ کيس ڦڦڙن جي ڪئنسر جي
تشخيص ٿي ۽ صرف ٻِن مهينن ۾ هو هي دنيا ڇڏي ويو۔ پوءِ به سندس نڊر طبيعت ۽
خوش مزاجي ڏسو۔ آخري ڏينهن ۾ هڪ انٽرويو ۾ هو پنهنجي بيماري ۽ زندگي جي
خطري کي ڪيترو آرام سان بيان ڪري مُسڪرائي رهيو آهي۔</div>
<div style="text-align: center;">
<br /></div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<object class="BLOGGER-youtube-video" classid="clsid:D27CDB6E-AE6D-11cf-96B8-444553540000" codebase="http://download.macromedia.com/pub/shockwave/cabs/flash/swflash.cab#version=6,0,40,0" data-thumbnail-src="http://1.gvt0.com/vi/BKwZi_xS_7U/0.jpg" height="266" width="320"><param name="movie" value="http://www.youtube.com/v/BKwZi_xS_7U&fs=1&source=uds" /><param name="bgcolor" value="#FFFFFF" /><param name="allowFullScreen" value="true" /><embed width="320" height="266" src="http://www.youtube.com/v/BKwZi_xS_7U&fs=1&source=uds" type="application/x-shockwave-flash" allowfullscreen="true"></embed></object></div>
<div style="text-align: center;">
<br /></div>
Abdul Hafeez Lagharihttp://www.blogger.com/profile/10746917615851763902noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-3528013727092930787.post-56622173217161719602012-12-27T22:03:00.001-08:002012-12-27T22:06:31.428-08:00ڇا اوهان ڪڏنهن تصور ڪيو آهي ته 5000 سال اڳ موئن جو دڙو ڪيئن هوندو؟<div style="text-align: center;">
<span style="font-family: inherit;"><span style="font-size: large;">ساٿيو موئن جي دڙي کان شايد ڪو سنڌي اڻ واقف هُجي۔ ڇو ته اهو اسان جو اُهو
تاريخي وِرثو آهي جنهن اسان جي موجوده وقت جي سڀني قومن ۾ سڀني کان پُراڻي
تهذيبِ آفته قوم هُجڻ جي ساک ڏيئي پَت رکي آهي۔ پر ڪڏنهن اوهان تصور ڪيو
آهي ته 5000 سالن اڳ اهو شهر ڪيئن هو؟ يقينن نه! ۽ ڪو ڪري به ڪيئن ٿو سگهي
جو اڃان ته انهي تي لکيل لَپي ئي ناهي سمجهي وئي۔<br />
پر انڊيا جي هڪ تحقيقدان شاگرد پنهنجي تصور ۾ موئن جو دڙو کي ڪيئن ڏٺو اهو
هڪ دلچسپ نمونو آهي۔ هتي اوهان جي پسند خاطر اوهان سان ونڊ ڪجي ٿو۔</span></span><br />
<br />
<span style="font-family: inherit;"><span style="font-size: large;"><a href="http://www.sindhsalamat.com/threads/%DA%87%D8%A7-%D8%A7%D9%88%D9%87%D8%A7%D9%86-%DA%AA%DA%8F%D9%86%D9%87%D9%86-%D8%AA%D8%B5%D9%88%D8%B1-%DA%AA%D9%8A%D9%88-%D8%A2%D9%87%D9%8A-%D8%AA%D9%87-5000-%D8%B3%D8%A7%D9%84-%D8%A7%DA%B3-%D9%85%D9%88%D8%A6%D9%86-%D8%AC%D9%88-%D8%AF%DA%99%D9%88-%DA%AA%D9%8A%D8%A6%D9%86-%D9%87%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%88%D8%9F.20671/"><span style="font-size: large;">Cli<span style="font-size: large;">ck Here to see video if invisible be<span style="font-size: large;">low</span></span></span> </a></span></span></div>
<div style="text-align: center;">
<br /></div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<iframe allowfullscreen='allowfullscreen' webkitallowfullscreen='webkitallowfullscreen' mozallowfullscreen='mozallowfullscreen' width='320' height='266' src='https://www.blogger.com/video.g?token=AD6v5dxqeehVKtkazFk9vDH20VlXbn2lLu3Fth0L5c_cXPZggWo6MyQJiWzlOzEWM-fis0x30Uuzi6qJlWOP7aKTFg' class='b-hbp-video b-uploaded' frameborder='0'></iframe></div>
<div style="text-align: center;">
<br /></div>
Abdul Hafeez Lagharihttp://www.blogger.com/profile/10746917615851763902noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-3528013727092930787.post-10853964936030978932012-12-25T09:09:00.002-08:002012-12-27T21:49:43.915-08:00سيٽلائيٽ اميجز جا نوان ۽ حيران ڪندڙ استعمال<!--[if gte mso 9]><xml>
<w:WordDocument>
<w:View>Normal</w:View>
<w:Zoom>0</w:Zoom>
<w:TrackMoves/>
<w:TrackFormatting/>
<w:PunctuationKerning/>
<w:ValidateAgainstSchemas/>
<w:SaveIfXMLInvalid>false</w:SaveIfXMLInvalid>
<w:IgnoreMixedContent>false</w:IgnoreMixedContent>
<w:AlwaysShowPlaceholderText>false</w:AlwaysShowPlaceholderText>
<w:DoNotPromoteQF/>
<w:LidThemeOther>EN-US</w:LidThemeOther>
<w:LidThemeAsian>X-NONE</w:LidThemeAsian>
<w:LidThemeComplexScript>AR-SA</w:LidThemeComplexScript>
<w:Compatibility>
<w:BreakWrappedTables/>
<w:SnapToGridInCell/>
<w:WrapTextWithPunct/>
<w:UseAsianBreakRules/>
<w:DontGrowAutofit/>
<w:SplitPgBreakAndParaMark/>
<w:DontVertAlignCellWithSp/>
<w:DontBreakConstrainedForcedTables/>
<w:DontVertAlignInTxbx/>
<w:Word11KerningPairs/>
<w:CachedColBalance/>
<w:UseFELayout/>
</w:Compatibility>
<m:mathPr>
<m:mathFont m:val="Cambria Math"/>
<m:brkBin m:val="before"/>
<m:brkBinSub m:val="--"/>
<m:smallFrac m:val="off"/>
<m:dispDef/>
<m:lMargin m:val="0"/>
<m:rMargin m:val="0"/>
<m:defJc m:val="centerGroup"/>
<m:wrapIndent m:val="1440"/>
<m:intLim m:val="subSup"/>
<m:naryLim m:val="undOvr"/>
</m:mathPr></w:WordDocument>
</xml><![endif]--><br />
<!--[if gte mso 9]><xml>
<w:LatentStyles DefLockedState="false" DefUnhideWhenUsed="true"
DefSemiHidden="true" DefQFormat="false" DefPriority="99"
LatentStyleCount="267">
<w:LsdException Locked="false" Priority="0" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Normal"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="heading 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 7"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 8"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 9"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 7"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 8"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 9"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="35" QFormat="true" Name="caption"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="10" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Title"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="1" Name="Default Paragraph Font"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="11" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Subtitle"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="22" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Strong"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="20" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Emphasis"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="59" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Table Grid"/>
<w:LsdException Locked="false" UnhideWhenUsed="false" Name="Placeholder Text"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="1" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="No Spacing"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" UnhideWhenUsed="false" Name="Revision"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="34" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="List Paragraph"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="29" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Quote"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="30" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Intense Quote"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="19" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Subtle Emphasis"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="21" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Intense Emphasis"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="31" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Subtle Reference"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="32" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Intense Reference"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="33" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Book Title"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="37" Name="Bibliography"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" QFormat="true" Name="TOC Heading"/>
</w:LatentStyles>
</xml><![endif]--><!--[if gte mso 10]>
<style>
/* Style Definitions */
table.MsoNormalTable
{mso-style-name:"Table Normal";
mso-tstyle-rowband-size:0;
mso-tstyle-colband-size:0;
mso-style-noshow:yes;
mso-style-priority:99;
mso-style-qformat:yes;
mso-style-parent:"";
mso-padding-alt:0in 5.4pt 0in 5.4pt;
mso-para-margin-top:0in;
mso-para-margin-right:0in;
mso-para-margin-bottom:10.0pt;
mso-para-margin-left:0in;
line-height:115%;
mso-pagination:widow-orphan;
font-size:11.0pt;
font-family:"Calibri","sans-serif";
mso-ascii-font-family:Calibri;
mso-ascii-theme-font:minor-latin;
mso-hansi-font-family:Calibri;
mso-hansi-theme-font:minor-latin;}
</style>
<![endif]-->
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="http://www.sindhsalamat.com/attachments/north_america_from_low_orbiting_satellite_suomi_npp-jpg.1493/" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="320" src="http://www.sindhsalamat.com/attachments/north_america_from_low_orbiting_satellite_suomi_npp-jpg.1493/" width="320" /></a></div>
<div dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: justify; text-justify: inter-ideograph; unicode-bidi: embed;">
<br /></div>
<div dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: justify; text-justify: inter-ideograph; unicode-bidi: embed;">
<br /></div>
<div dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: justify; unicode-bidi: embed;">
<span style="font-size: large;"><span lang="AR-SA" style="font-family: "MB Sindhi Web";">چون ٿا ته مٿاهين کان فوٽو وٺڻ جو تصور فوٽوگرافي جي اچڻ کان
پوءِ جلد ئي آيو هوجڏنهن 1826ع ۾ پهريون دفعو ڪئميرا ٺهي ۽ فوٽو هٿ سان ٺهڻ بجاءِ
ڌنڌلا ئي سهي پر سڌا سنوان محفوظ ٿيڻ لڳا۔ ۽ انهي جي جدت ۽ ارتقا جو هڪ وڏو سلسلو
اڄ ٿري ڊي ۽ فور ڊي تي وڃي پُهتو آهي۔ جڏنهن تصويرن کي هڪ پاسي بجاءِ گهڻ رُخو ڏسي
سگهجي ٿو پيو. پر مٿاهين تان تصويرون وٺڻ جو تصور 1869ع کان شروع ٿيو جڏنهن پکين
يا لغڙن ۾ ننڍي سائيز جا ڪئيميرا ٻڌي مٿي ڇڏيا ويندا هئا۔ انهي وقت جا اميج اڃان
به لائبريرين ۾ موجود آهن۔</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" lang="AR-SA"><span dir="LTR"></span>
</span><span lang="FA" style="font-family: "MB Sindhi Web";">ڄامشورو ۾ رهندڙ ۽ قائد اعظم يونيورسٽي مان اينٿراپولوجي ۾س
ايم ايس ڪندڙ دوست عبدالحق چانگ جو چوڻ آهي ته هو جڏنهن فُل برائيٽ اسڪالرشپ تي
آمريڪا ويو پي ايڇ ڊي ڪرڻ ته کيس انڊس ڊيلٽا تي ڪم ڪرڻ جو موقعو مليو. هُن جي وسيع
تحقيقي ڪم ۾ هڪ ڪم اهو به هو ته هو ٺهندڙ ڊيمن سان پوڇڙ جي علائقن تي پوندڙ ناڪاري
اثرن جو جائزو وٺي بيان ڪري. کيس انهي ڪم لاءِ لنڊن جي لائبريرين ۾ به وڃڻو پيو جتي
سنڌ جي سامونڊي پٽي جا انهي دؤر جا مٿاهين کان ورتل اميج ڏسڻ لاءِ مليا جن ۾ سنڌ جا
ڪيئي ڳوٺ هاڻي سمنڊ جي ڌوڪي اچڻ کان پوءِ پنهنجو وجود ئي وڃائي ويٺا آهن.</span></span><br />
<br />
<a name='more'></a><br />
<span style="font-size: large;"><span lang="FA" style="font-family: "MB Sindhi Web";"> خير اهو
ته ٻيو ۽ طويل بحث آهي پر موجوده دؤر ۾جڏنهن ڪئيميرا ۽ وڊيو رڪارڊر ارتقا جي عروج
تي آهن. هڪ سادي موبائيل ۾ ئي هاءِ رزوليشن ۽ ميگا پگزل ڪئيميرا بلٽ ان اچڻ لڳا
آهن. ته 2004 کان گوگل وارن پنهنجو هڪ اهڙو نقشو ڏنو آهي جيڪو بظاهر وڏي وقت تائين
ناقابل مُقابل رهندو. هنن سڄي دنيا جا فوٽا وٺي اهي هڪ ترتيب سان رکي نقشو ڏنو
آهي. ۽ نه رڳو ڌرتي پر هاڻي ته هو ٻين سَيارن تي وڃي پُهتا آهن جنهن مان مريخ تي
هو اوترو ئي ڪم ڪري چُڪا آهن جيترو ڌرتي تي. انهي نقشي سان جتي آرمي ۽ ايجنسين کي
ڄڳهن نشاندهي ڪرڻ ۾ آساني ٿي اُتي ٻيا به کوڙ سارا ڪم ٿيڻ لڳا. جهڙوڪر سندن صحيح
ماپ سان ڪافي جهيڙا ٽري ويا جيڪي وڏين يا اوکين زميني ملڪيتن تان هئا جن زمينن جي
ماپ ڪرڻ ڏُکي يا پيچيده هئي. سندن زميني سطح کان اوچائي تي موجود ڄڳهن جي صحيح
اوچائي ماڻهن کي وڏي مدد ڏني. ايستائين جو سوِل ورڪ وارن کي رستا ٺاهڻ ۾ سؤلائي
ٿي. ۽ خبر پئي وئي ڪهڙي رستي کي صحيح ٺاهجي جتي گاڏيون سڌيون هلن ۽ غير ضروري
اوچائيون نه هُجن ته وقت ۽ پئٽرول جي بچت ٿئي.</span></span></div>
<span style="font-size: large;">
</span><br />
<div dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: justify; unicode-bidi: embed;">
<span style="font-size: large;"><span lang="FA" style="font-family: "MB Sindhi Web";">پر هاڻي ته هڪ جيئو فزڪس جي شاگرد سان ڪچهري ٿي تنهن ته
ويتر حيران ڪري وِڌو. سندس چوڻ آهي ته هاڻي تمام گهڻي گهرائي ۽ سٺي ڪوالٽي ۾ ورتل
اميجز سان اهو به معلوم ٿي وڃي ٿو ته زمين جي مٿاهين بيهڪ ڪيئن آهي. انهي جو ڏيک
ڪهڙو آهي جنهن سان انهي جي ماضي جي انهن پَٽن سان ڀيٽ ڪجي جتي قيمتي معدنيات وغيره
ملي. ۽ انهي ڪم تي جيڪي تجربا ڪيا ويا آهن سي ڪامياب ويا آهن. هاڻي اُهو دؤر ناهي
جو هزارين ماڻهو ويران پٽن تي کوٽايون ڪندا گهُمن ۽ هزار ڌُڪن هڻڻ کان پوءِ ڪا
ڄڳهه اهڙي ملي جتي کين زمين هيٺ موجود ڪنهن قيمتي معدنيات هجڻ جي خبر پئي.</span></span></div>
<span style="font-size: large;">
</span><br />
<div dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: justify; unicode-bidi: embed;">
<span style="font-size: large;"><span lang="FA" style="font-family: "MB Sindhi Web";">انهي کان علاوه انهن اميجز ٻوٽن جي درجه بندي (</span><span dir="LTR">Taxanomy</span><span dir="RTL"></span><span lang="FA" style="font-family: "MB Sindhi Web";"><span dir="RTL"></span>) ڪندڙ لاءِ ڪافي اڳڀرائي ٿي آهي. هاڻي باٽني جي شاگردن کي جهرجنگ
وڃي ٻوٽا ڳولي انهن کي سڃاڻي نيون اسپيشيز ڳولڻ واري ڪم ۾ ڪافي آساني ٿي وئي آهي.
دنيا جي ڪهڙي به ڪُنڊ ۾ ڪنهن نئين قسم جو ڪو ٻوٽو هُجي سيٽلائيٽ اميج تي اُهو
آساني سان ڳولي انهي کي ايترو گهرائي سان ڏسي سگهبو جو انهي جي ڪافي حد تائين نقش
نشان جي بنياد تي انهي جي نئين يا اڳ دريافت ٿيل هُجڻ بابت ڪا راءِ قائم ڪري
سگهبي.</span></span></div>
<span style="font-size: large;">
</span><br />
<div dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: justify; unicode-bidi: embed;">
<span style="font-size: large;"><span lang="FA" style="font-family: "MB Sindhi Web";">انهي مان اهو سمجهي سگهجي ٿو ته ڏينهن رات تحقيق ۾ لڳل اُهي
ماڻهو جِن افلا تتفکرون جي پيغام کي سمجهي ورتو آهي تِن جي ڪم سان ڪيڏيون آسانيون
وپئدا ٿين ٿيون. ۽ هڪ دريافت جا ڪيترا نه گهڻ رُخا پاسا آهن. پر ڳالهه آهي غور و
فڪر جي جيڪو ٿيڻ جي دير آهي ته شيون پنهنجو پاڻ واضع ٿيڻ لڳنديون آهن. ڪنهن سچ چيو
هو ته علم موجود آهي رڳو حاصل ڪرڻ جي دير آهي.</span><span dir="LTR"></span></span></div>
<span style="font-size: large;">
</span><br />
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: justify; text-justify: inter-ideograph; unicode-bidi: embed;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<br /></div>
Abdul Hafeez Lagharihttp://www.blogger.com/profile/10746917615851763902noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-3528013727092930787.post-2443200323188245812012-12-07T01:26:00.001-08:002014-01-31T12:35:02.130-08:00ڪامريڊ جوشيلو سنڌي!<!--[if gte mso 9]><xml>
<w:WordDocument>
<w:View>Normal</w:View>
<w:Zoom>0</w:Zoom>
<w:TrackMoves/>
<w:TrackFormatting/>
<w:PunctuationKerning/>
<w:ValidateAgainstSchemas/>
<w:SaveIfXMLInvalid>false</w:SaveIfXMLInvalid>
<w:IgnoreMixedContent>false</w:IgnoreMixedContent>
<w:AlwaysShowPlaceholderText>false</w:AlwaysShowPlaceholderText>
<w:DoNotPromoteQF/>
<w:LidThemeOther>EN-US</w:LidThemeOther>
<w:LidThemeAsian>X-NONE</w:LidThemeAsian>
<w:LidThemeComplexScript>AR-SA</w:LidThemeComplexScript>
<w:Compatibility>
<w:BreakWrappedTables/>
<w:SnapToGridInCell/>
<w:WrapTextWithPunct/>
<w:UseAsianBreakRules/>
<w:DontGrowAutofit/>
<w:SplitPgBreakAndParaMark/>
<w:DontVertAlignCellWithSp/>
<w:DontBreakConstrainedForcedTables/>
<w:DontVertAlignInTxbx/>
<w:Word11KerningPairs/>
<w:CachedColBalance/>
<w:UseFELayout/>
</w:Compatibility>
<m:mathPr>
<m:mathFont m:val="Cambria Math"/>
<m:brkBin m:val="before"/>
<m:brkBinSub m:val="--"/>
<m:smallFrac m:val="off"/>
<m:dispDef/>
<m:lMargin m:val="0"/>
<m:rMargin m:val="0"/>
<m:defJc m:val="centerGroup"/>
<m:wrapIndent m:val="1440"/>
<m:intLim m:val="subSup"/>
<m:naryLim m:val="undOvr"/>
</m:mathPr></w:WordDocument>
</xml><![endif]--><br />
<!--[if gte mso 9]><xml>
<w:LatentStyles DefLockedState="false" DefUnhideWhenUsed="true"
DefSemiHidden="true" DefQFormat="false" DefPriority="99"
LatentStyleCount="267">
<w:LsdException Locked="false" Priority="0" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Normal"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="heading 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 7"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 8"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 9"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 7"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 8"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 9"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="35" QFormat="true" Name="caption"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="10" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Title"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="1" Name="Default Paragraph Font"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="11" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Subtitle"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="22" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Strong"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="20" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Emphasis"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="59" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Table Grid"/>
<w:LsdException Locked="false" UnhideWhenUsed="false" Name="Placeholder Text"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="1" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="No Spacing"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" UnhideWhenUsed="false" Name="Revision"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="34" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="List Paragraph"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="29" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Quote"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="30" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Intense Quote"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="19" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Subtle Emphasis"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="21" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Intense Emphasis"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="31" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Subtle Reference"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="32" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Intense Reference"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="33" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Book Title"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="37" Name="Bibliography"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" QFormat="true" Name="TOC Heading"/>
</w:LatentStyles>
</xml><![endif]--><!--[if gte mso 10]>
<style>
/* Style Definitions */
table.MsoNormalTable
{mso-style-name:"Table Normal";
mso-tstyle-rowband-size:0;
mso-tstyle-colband-size:0;
mso-style-noshow:yes;
mso-style-priority:99;
mso-style-qformat:yes;
mso-style-parent:"";
mso-padding-alt:0in 5.4pt 0in 5.4pt;
mso-para-margin-top:0in;
mso-para-margin-right:0in;
mso-para-margin-bottom:10.0pt;
mso-para-margin-left:0in;
line-height:115%;
mso-pagination:widow-orphan;
font-size:11.0pt;
font-family:"Calibri","sans-serif";
mso-ascii-font-family:Calibri;
mso-ascii-theme-font:minor-latin;
mso-hansi-font-family:Calibri;
mso-hansi-theme-font:minor-latin;}
</style>
<![endif]-->
<br />
<div align="center" class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: center; unicode-bidi: embed;">
<span style="font-size: large;"><b><span lang="FA" style="font-family: "MB Sindhi Web"; line-height: 115%;"></span></b></span></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: justify; unicode-bidi: embed;">
<a href="http://i50.tinypic.com/347hh6s.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="162" src="http://i50.tinypic.com/347hh6s.jpg" width="640" /></a><span style="font-size: large;"><span lang="FA" style="font-family: "MB Sindhi Web"; line-height: 115%;">ٽاڪ منجهند
هئي. ڄامشوري جي پٿريلي زمين تپي ٽانڊو ٿي وئي هئي. سنڌ يونيورسٽي ڪئمپس جي ڪلاسن
جو ٽائيم پورو ٿيو هو ۽ جيڪي شاگرد پنهنجي ڪنوينس تي نه آيا هئا يا جيڪي اڳ هلندڙ
شٽل ۾ نه نڪتا هئا سي انهي غلطي جي سزا ڀوڳڻ لاءِ کٽارا بسن ۾ گرمي ۾ شل ٿيا ويٺا
هئا. هر ڪو پنهنجي ساهه مان بيزار هو ۽ اهو انتظار شدت سان پئي ٿيو ته ڪاش هي پنج
ڏهه منٽ هڪ پل ۾ گذرن ته بسون هلن ۽ ڪا هوا لڳي. پر هميشه جيان اهي پنج ڏهه منٽ
طويل ٿيندا پئي ويا. نيٺ خدا خدا ڪري بسون چنگهي چنگهي چُرڻ شروع ٿيون. بسن جي
اڪثريت انهن مان هئي جن جا سائلينسر ڦاٽل هئا سو هڪ دم شور ٿيڻ لڳو ۽ گڏوگڏ دونهون
جنهن ڄامشورو جي صاف آبهوا جي ستيا ناس ٿي ڪئي. انهي باوجود به شاگرد خوش هئا. هڪ
اطمينان هو ته اڌ مُني ڪلاڪ ۾ پنهنجي گهر هونداسين. ۽ ٿڪ سبب ماني وڻي يا نه وڻي اها
پڪ ناهي پر هڪ سٺي ننڊ ضرور ايندي. . . .
. . . . پر. . . . . . . . . . .!</span></span></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: justify; unicode-bidi: embed;">
<span style="font-size: large;"><span lang="FA" style="font-family: "MB Sindhi Web"; line-height: 115%;">اچانڪ بسون
بيهڻ لڳيون ايئن جيئن واڳ ڇڪڻ سان ٻني کيڙيندڙ ڏاند زوري بيهجي ويندا آهن. ۽ شاگردن
جون پهريون ۽ آخري خدشو صحيح ثابت ٿيو. . . . ڌرڻو. . . . . . . . .! ها ڌرڻو.
جيڪو سنڌ يونيورسٽي جي سُڃاڻ ٿي ويوآهي. هتي جيترا ڪلاس هلن ٿا اوترا ڌرڻا ضرور
لڳن ٿا. ۽ الاءِ ڪيستائين لڳندا رهندا. ڪجهه ئي دير ۾ شاگرد بسن مان لهندا سينٽرل
لائبريري جي اڳيان زيرو پوائنٽ وٽ پهتا جيڪا هميشه جيان ڌرڻي جو مرڪز هئي. سڀ کان
پهرين بس جيڪا شاگردياڻين جي هئي تنهن اڳيان درجن کن شهپر وٽي بيٺل ڪامريڊ نعرا به
هڻي رهيا هئا ۽ گڏوگڏ سندن ترڇين نظر جو مرڪز بس ۾ ويٺل شاگردياڻيون به هيون جيڪي
گرمي جي ڪري پگهر ۾ شل هيون ۽ معصوميت سان بي وسي ۾ هيڏي هوڏي ڏسي رهيون هيون شايد
انهي آس ۾ ته جلدي انتطاميه اچي ۽ هنن جا مطالبا ٻڌي ته هتان نڪرجي.</span></span></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: justify; unicode-bidi: embed;">
<span style="font-size: large;"><span lang="FA" style="font-family: "MB Sindhi Web"; line-height: 115%;"></span></span></div>
<a name='more'></a><br />
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: justify; unicode-bidi: embed;">
<span style="font-size: large;"><span lang="FA" style="font-family: "MB Sindhi Web"; line-height: 115%;">ڪامريڊن جي
ٽولي جي اڳواڻي ڪامريڊ جوشيلو سنڌي ڪري رهيو جنهن جو اصل نالو ته عنايت علي هو پر
ٻه سال سنڌ يونيورسٽي ۾ رهڻ، سياست ۾ حصو وٺڻ ۽ ٽين سال ۾ پارٽي جو صدر منتخب ٿيڻ
وچ ۾ پنهنجو سياسي نالو ڪامريڊ جوشيلو رکرائي ڇڏيائين. هو تازو ئي صدر چونديو ويو هو ۽ سندس چوٽي جي مخالف پارٽي سان
ٽڪر ۾ رهڻ سندس اولين مقصد هو. اڄوڪو ڌرڻو هن جي صدارت کان پوءِ پهريون ڌرڻو هو.
هن وٽ ڌرڻو هڻڻ لاءِ مهيني کن کان ته ڪو جواز ئي نه پئي مليو هو پر ڌرڻو هڻڻ لاءِ
بي چيني هئس. ڇو ته سندس مخالف پارٽي جي ڪجهه اڳواڻن مهينو اڳ ڪئنٽين ۾ گريبي ختم
ٿيڻ تان ڪئنٽين اسٽاف کي مارڪٽ ڪئي ۽ پوليس کين گرفتار ڪيو ته هنن هڪ وڏو ڌرڻو هڻي پنهنجا همراهه هڪ
ڏينهن ۾ آزاد ڪرايا ۽ شاهانه نمنوي هاسٽل وٺي آيا. انهي ڏينهن هر ڪنهن جي زبان تي
انهي پارٽي جي اڳوڻن جو نالو هو. هر پاسي انهن تي تبصرا هئا. تڏنهن کان جوشيلو
پريشان هو ته ڪجهه اهڙو ڪجي جو نالو ٿئي. پر سندس وڌندڙ بي چيني ۽ ڌرڻي لاءِ نه
ملندڙ جواز کيس ڪافي پريشان ڪيو. نيٺ هن فيصلو ڪيو ته جيستائين ڪو وڏو جواز ملي.
فل حال روايتي مطالبا رکي ڌرڻو هڻجي. هي اهي مطالبا آهن جيڪي شايد انتطاميه ڪڏهن
به پورا نه ڪري. بلڪه انتظاميه کي به خبر پئجي وئي هئي ته غير ضروري مطالبن جو جواز
ڄاڻائي ڌرڻو هنيو ويو آهي سو ڪنهن به ڪن نه ڏنو نه وري پوليس يا رينجرز ڪو ايڪشن
ورتو. وقت گذرندي شام جا پنج ٿي ويا. ڏينهن ٺرڻ لڳو. ڪامريڊن جا نعرا زور ٽوڙڻ
لڳا. اڪثر شاگرد رڪشا پڪڙي نڪري ويا ۽ ڪن جا مائٽ اچي کين وٺي ويا. جوشيلو ڌرڻي کي
مڃتا نه ملڻ تي پريشان بيٺو سوچي رهيو هو ته هن غلطي ڪئي. کيس ڌرڻي هڻڻ لاءِ ڪو
مضبوط جواز ڳولڻ کپندو هو. اڄ هي بي اثر ڌرڻو هن تان ڪيڏي کِل ڪرائيندو. صدارت کان
پوءِ پهريون ناڪام ڌرڻي کي پنهنجي سياسي ڪيريئر جو ابتدائي داغ لڳڻ لڳو. سوچن ۾ گم
سم ئي هو ته سندس نظر هڪ دفعو وري سڀني کان اڳيان بيٺل بس تي پئي. بس جي اڳين در
مان هڪ ڇوڪري لٿي پئي. هن جو نظرون چاهيندي به هُن مٿان هٽي نه سگهيون هُيون. هو
کيس چتائي ڏسندو رهيو. اوستائين جيستائين هو وڃي هڪ ڪار ۾ ويٺي جنهن کي يقينن سندس
پيءُ ڊرائيو ٿي ڪيو.</span></span></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: justify; unicode-bidi: embed;">
<span style="font-size: large;"><span lang="FA" style="font-family: "MB Sindhi Web"; line-height: 115%;">“ڇا
ٿيو؟؟؟؟؟؟؟” جوشيلي جي ڪلهي تي سندس جگري يار يار محمد هٿ هڻندي چيس.</span></span></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: justify; unicode-bidi: embed;">
<span style="font-size: large;"><span lang="FA" style="font-family: "MB Sindhi Web"; line-height: 115%;">“ڪجهه نه؟”
جوشيلي جلدي ۾ وراڻيس.</span></span></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: justify; unicode-bidi: embed;">
<span style="font-size: large;"><span lang="FA" style="font-family: "MB Sindhi Web"; line-height: 115%;">“ڪجهه نه وري
ڪيئن وڏا! هي جو نظرن جو طواف ٿيو سو ڪنهن ڏٺو نه ڏٺو پر مون ته ضرور ڏٺو” يار
محمد اهو چوندي کيس پُٺي تي زور زور سان ڌڪ به هڻندو رهيو. جوشيلي به سوچيو ته هرو
ڀرو ڳالهه گهمائڻ بجاءِ سڌي ڳالهه ڪجي.</span></span></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: justify; unicode-bidi: embed;">
<span style="font-size: large;"><span lang="FA" style="font-family: "MB Sindhi Web"; line-height: 115%;">“ها يار! اها
ڇوڪري مون اڄ پهريون ڀيرو ڏٺي آهي. ڪيڏي نه معصوم هئي يار. ڪهڙي ڊيپارٽمينٽ جي
آهي؟”</span></span></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: justify; unicode-bidi: embed;">
<span style="font-size: large;"><span lang="FA" style="font-family: "MB Sindhi Web"; line-height: 115%;">“فرسٽ ايئر،
زولاجي”</span></span></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: justify; unicode-bidi: embed;">
<span style="font-size: large;"><span lang="FA" style="font-family: "MB Sindhi Web"; line-height: 115%;">“هممم!”
جوشيلو ڄڻ ته مطمئن ٿي ويو. انهي ڏينهن
شام جو ڇهين وڳي اسٽوڊنٽ افيئر جي ڊائريڪٽر آفيس مان سپرنٽنڊنٽ اچي ڌرڻو
ختم ڪرايو. اها ڳالهه جيتوڻيڪ جوشيلي کي ته نه وڻي هئي جو هڪ بي معني</span><span lang="FA" style="font-family: "Times New Roman","serif"; line-height: 115%;"> </span><span lang="FA" style="font-family: "MB Sindhi Web"; line-height: 115%;">بڻجي ويل ڌرڻي جو ڏک هئس مٿان وري انتظاميه به ايترو اهميت
ڏني جو ڪو ڊائريڪٽر ليول جو ماڻهو به نه آيو ۽ هڪ سپرنٽنڊنٽ اچي ڌرڻو ختم ڪرايو.
جڏنهن پوائنٽ بسون روانيون ٿيو ته ايئن پئي لڳو ڄڻ شاگرد نه پر رڳو بسن وارن جي ئي
ِرهائي ٿي آهي. ڪِن بسن ۾ ته هڪ به شاگرد نه ۽ ڪن ۾ ايڪڙ ٻيڪڙ.</span></span></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: justify; unicode-bidi: embed;">
<span style="font-size: large;"><span lang="FA" style="font-family: "MB Sindhi Web"; line-height: 115%;">جوشيلو ڌرڻي
جي ناڪامي جو افسوس ساڻ کڻي سينٽرل لائبريري کان هلندو هاسٽل تي پهتو. پر اڃان
تائين سندس نظرن اڳيان هن ڇوڪري جي لهڻ ۽ وڃي ڪار ۾ ويهڻ جي منظر جو ايڪشن ريپلي
هلي رهيو هو. هن ڌيان هٽائڻ جي خيال سان ڪمپيٽر آن ڪري سرمد سنڌي کي فُل آواز ۾
هلايو پر خيالن جو مرڪز اها ڇوڪري هئس. بار بار يار محمد جو فرسٽ ايئر زولاجي چوڻ
ياد پئي آيس. ۽ ٻي لمحي دل اهو فيصلو ٿي ڪيو ته سڀاڻي زولاجي وڃبو. پر وري وري اهو
به سوچيائين ٿي ته اها ته چريائي ئي چئبي. هو ڪير آهي؟ ڪهڙي نيچر جي ڇوڪري آهي.
ايئن وڃي سامهون بيهڻ ته ڇيڳرائپ ئي ٿيندي. ۽ سڄي رات انهن سوچن ۾ رهندي کيس الاءِ
ڪهڙي ويلي ننڊ اچي وئي.</span></span></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: justify; unicode-bidi: embed;">
<span style="font-size: large;"><span lang="FA" style="font-family: "MB Sindhi Web"; line-height: 115%;">صبح دير سان
سڄاڳي ٿيس. ۽ اٿندي ئي هڪ دفعو وري خيالن جو مرڪز راتوڪو ساڳي ٿي ويس. جلدي اٿي تيار
ٿي. بنا ڪنهن سنگت ساٿ سان ملڻ يا پُڇا ڪرڻ جي هاسٽل کان ٻاهر اچي پهتو. نه ته
هونئن سنگت مان هڪ ٻن کي گڏ کڻي هلڻ پارٽي صدارت جي عهدي جي ضرورت سمجهي پوري ڪندو
هو. ۽ دير سوير ٿيڻ تي ٻاهر ئي نه ويندو هو يا سنگت جو انتظار ڪندو هو. پر اڄ ايئن
نه هو. هاسٽل کان ٻاهر نڪرندي ئي ساڄي پاسي رُخ هئس. زولاجي ڊپارٽمينٽ پهتو ته
ڪوريڊور ۾ چهل پهل گهٽ نظر آيس. ڪلاسز جو ٽائيم هو. هتي بيهي انتطار ڪرڻ به ڏُکيو
هئس. ۽ ٻاهر وڃي اڪيلو ڪئنيٽين تي ويهڻ به هوئنن کني ڏکيو نه به هجي ها پر پارٽي
جو صدر هوندي اها ڳالهه صحيح نه پئي سمجهيائين. اڃان انهي ٻڏتر ۾ هو ته ڇا ڪجي ته
هڪ ڪلاس مان شاگردن جو وڏو تعداد ٻاهر نڪتو. هن کي اندازو ٿي ويو ته اهي فرسٽ ايئر
جا ئي ٿي سگهن ٿا. ڇو جو ايتري تعداد پهرين سال ئي هوندي آهي. ٻي ٽين چوٿين سال
شاگرد گهٽجڻ معمول آهي. جو هڪڙا ڇڏيو وڃن. ٻيا ڊپارٽمينٽ تبديل ڪن ۽ ٽيان وري
گسائڻ جا گُر سکيو وڃن. پر پهرين سال وارن ۾ باقاعدگي سان ڪلاس وٺڻ جي عادت هجي
ٿي.</span></span></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: justify; unicode-bidi: embed;">
<span style="font-size: large;"><span lang="FA" style="font-family: "MB Sindhi Web"; line-height: 115%;">ڊگهي ڪوريڊور
۾ هن ايڏي وڏي ٽولي مان کيس ڳولا هئي انهي ڪلهه واري معصوم چهري جي مالڪه ڇوڪري
جي. جنهن کيس هڪ نظر ۾ پاڻ ڏانهن مائل ڪري ورتو هو. هن جو نظرون ميلي ۾ وڃايل ڪنهن
ٻار جي مائٽن جي نظرن جيان هيون. ۽ آخر ڪار هن جي نظرن هُن کي تلاش ڪري ورتو. هو
سڀني سان گڏ هوندي به اڪيلي هئي. نطرون جهڪيل. قدم تيز هٿ ۾ رائٽنگ رجسٽر. هن رش ۾
جوشيلي کيس هيلو هاءِ ڪرڻ جي خواهش ته ضرور ڪئي پر اها خواهش صرف خواهش ئي رهي. ڇو
ته شاگردن مان اڪثريت کيس سڃاتو پئي. ۽ هن پنهنجو ڀرم به رکڻ پئي چاهيو. فرسٽ ائير
جي شاگردن جي ڪلاس شايد هاڻي دير سان هئي. سو اڪثريت جو رخ ڪئينٽين ڏي هو، ڪجهه
ڇوڪريون گرلز ڪامن روم ڏي ويون. ۽ ڪي وري سيمينار لائبريري. هن جي نظرن جو مرڪز
سيمينار لائبريري ڏي ويندي ڏسي هي به هتي پهتو. هن جي مرضي جي عين مطابق شاگردن جو
تعداد صفا گهٽ هو لائبريري ۾. صرف هڪ ٻه گروپس پاڻ ۾ اسٽڊي ڪَم ڪچهري پئي ڪئي.
لائبريرين نه هجڻ ڪري هوءَ هڪ پاسي ويهي منتظر نظرن سان لائبريريرن جو انتظار ڪري
رهي هئي ته اچي کيس گهربل ڪتاب ڪڍي ڏي جيڪي هر وقت لاڪڊ الماڙين ۾ هجن ٿا. جوشيلو
موقعو ڏسي وڃي هُن جي ويجهو پُهتو. هن هُن کي متوجهه ڪرڻ لاءِ مناسب لفظ تلاش ئي
پئي ڪيا ته هوءَ سمجهي وئي ته هي هُن وٽ ئي آيو آهي سو پاڻ ئي پڇي ورتائين</span></span></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: justify; unicode-bidi: embed;">
<span style="font-size: large;"><span lang="FA" style="font-family: "MB Sindhi Web"; line-height: 115%;">“جي؟”</span></span></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: justify; unicode-bidi: embed;">
<span style="font-size: large;"><span lang="FA" style="font-family: "MB Sindhi Web"; line-height: 115%;">هون جي اوچتي
سوال تي جوشيلو ڪجهه پلن لاءِ منجهي ته ويو پر پاڻ سنڀاليندي چوڻ لڳو</span></span></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: justify; unicode-bidi: embed;">
<span style="font-size: large;"><span lang="FA" style="font-family: "MB Sindhi Web"; line-height: 115%;">“آئون جوشيلو
سنڌي. صدر. . . . . .”</span></span></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: justify; unicode-bidi: embed;">
<span style="font-size: large;"><span lang="FA" style="font-family: "MB Sindhi Web"; line-height: 115%;">“ها مون کي
خبر آ. . . . . ڪو ڪم؟؟؟؟؟؟”</span></span></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: justify; unicode-bidi: embed;">
<span style="font-size: large;"><span lang="FA" style="font-family: "MB Sindhi Web"; line-height: 115%;">ايترو
اعتماد؟ هُن جي چهري جي معصوميت سان تان ته بلڪل به تضاد ۾ آهي. جوشيلو سوچ ۾ پئجي
ويو هو. هن سمجهيو ٿي ته فرسٽ ايئر جي ڇوڪري ڪنهن سينيئر ڇوڪري سان ڳالهائيندي ته
ڊپ مان آواز ئي نه نڪرندس پر هي ته ائين ڳالهائي رهي هئي ڄڻ هو هتي سالن کان هجي ۽
ڪنهن پهريون ڀيرو آيل سان ڳالهائي رهي هجي.</span></span></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: justify; unicode-bidi: embed;">
<span style="font-size: large;"><span lang="FA" style="font-family: "MB Sindhi Web"; line-height: 115%;">“اڇا! ڏاڍو
سٺو. ڪلهه مون توهان کي سينٽرل لائبريري وٽ گاڏي مان لهندي ڏٺو ۽.. . . . . ” هڪ
دفعو وري هُن سندس جملو پورو ٿيڻ بنا ڳالهايو</span></span></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: justify; unicode-bidi: embed;">
<span style="font-size: large;"><span lang="FA" style="font-family: "MB Sindhi Web"; line-height: 115%;">“ها يقينن
ڏٺو هوندئو. اسان سڀني به اوهان کي ڏٺو هو.” هن ڀيري جوشيلو ڳالهه اڳتي وڌائڻ لاءِ
لفظن ۾ کُٽي پيو هو. ۽ وري به هُن ئي ڳالهه شروع ڪئي.</span></span></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: justify; unicode-bidi: embed;">
<span style="font-size: large;"><span lang="FA" style="font-family: "MB Sindhi Web"; line-height: 115%;">“اوهان رڳو
مون کي ڏٺو يا انهن سڀني کي به جن جا گرمي ۾ برا حال هئا.؟”</span></span></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: justify; unicode-bidi: embed;">
<span style="font-size: large;"><span lang="FA" style="font-family: "MB Sindhi Web"; line-height: 115%;">“ظاهر آهي
اسان سڀني کي ڏسي رهيا هئاسين. ۽ شاگردن جي پريشاني جو اندازو به هو پر حق وٺڻ
لاءِ. اسان جو ايڏي جدوجهد ڪيو ٿا. شاگردن کي ايتري قرباني ته ڏيني پوندي نه؟ هڪ
اڌ ڏينهن دير ٿي يا گرمي جي تڪيلف آئي ته ڪا وڏي ڳالهه ته ناهي.” جوشيلي ڳالهه
پوري ڪئي ته کيس اطمنان هو ته هُن پنهنجو ڪيس مختصر پر جامع انداز ۾ پيش ڪيو آهي.
۽ گڏو گڏ خوسي به هئس عام طرح هڪ ڇوڪرو ڇوڪري رڳو رواني سان گفتگو تي پهچڻ ۾ ئي
ڏينهن لائيندا آهن پر هنن ۾ گهٽ ۾ گهٽ رواني سان ڳالهه ٻولهه واري حجاب جو پردو
جلدي ٽُٽي پيو آهي. توڙي جو پهرين سال جي ڇوڪري ۾ ايڏو اعتماد کيس اڃان سمجهه ۾ نه
آيو هئس.</span></span></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: justify; unicode-bidi: embed;">
<span style="font-size: large;"><span lang="FA" style="font-family: "MB Sindhi Web"; line-height: 115%;">“اڇا! اهي ڪم
ايئن ئي ٿيندا.!!!! ڀلا اهو ٻڌائيندؤ ته ساڳين مطالبن جي مڃتا لاءِ اڳي ڪيترا ڌرڻا
ساڳي ڄڳهه تي لڳا آهن؟ ڇا ڪو نتيجو نڪتو؟ ڇا اسان اڃان به اهو ناهي سمجهيو ته هاڻي
اهو عمل ڪارگر ناهي؟ اسان کي ڪا ٻي واٽ وٺڻ کپي”</span></span></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: justify; unicode-bidi: embed;">
<span style="font-size: large;"><span lang="FA" style="font-family: "MB Sindhi Web"; line-height: 115%;">جوشيلو هُن
جي جواب جي سحر ۾ ته آيو سو آيو پر هُن جو اسان چوڻ کيس ڏاڍو وڻيو. هُن اسان چئي
ڄڻ ته اهو ڀرپور تاثر ڏنو ته جن کي هو عام ۽ سياست کان پري رهندڙ شاگرد سمجهن ٿا
سي به ساڻن گڏ آهن. جوشيلو اڃان جواب ڏيئي هي ها ته لائبريرين پهچي ويو. </span></span></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: justify; unicode-bidi: embed;">
<span style="font-size: large;"><span lang="FA" style="font-family: "MB Sindhi Web"; line-height: 115%;">“مون کي
نيڪسٽ ڪلاس وٺڻ کان پهرين هڪ ٽاپڪ تي اسٽڊي ڪرڻي آهي. سو. . . . . . ”</span></span></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: justify; unicode-bidi: embed;">
<span style="font-size: large;"><span lang="FA" style="font-family: "MB Sindhi Web"; line-height: 115%;">“بلڪل بلڪل.
اوهان ضرور اسٽدي ڪيو. پر اوهان جي پختي لهجي ۽ وزني ڳالهين ٻڌڻ لاءِ اوهان وٽ وري
ضرور ايندس. جي مائنڊ نه ڪيو ته مناسب ٽائيم ٻڌائيندؤ؟”</span></span></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: justify; unicode-bidi: embed;">
<span style="font-size: large;"><span lang="FA" style="font-family: "MB Sindhi Web"; line-height: 115%;">”ها ڇو نه؟
اوهان سڀاڻي ساڳي ٽائيم هتي اچجو. سڀاڻي اسان جي هڪڙي ئي ميجر ڪلاس آهي. پوءِ ٻپهري
تائين فارغ آهيون. هڪ مائينر ڪلاس وٺڻ تائين. انهي وچ ۾ ڳپل ٽائيم هوندو ۽ تفصيلي
ڳالهه ٻولهه ڪنداسين“</span></span></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: justify; unicode-bidi: embed;">
<span style="font-size: large;"><span lang="FA" style="font-family: "MB Sindhi Web"; line-height: 115%;">”مهرباني.“
جوشيلو اهو چئي اٿيو ۽ هوءَ وڃي لائبريرن وٽ پهتي. لائبريرن نالو پُڇي رجسٽر کولي
ڏسڻ چاهيو ته هن وٽ اڳ ۾ ڪو ڪتاب ته ناهي. ۽ هن نالو ٻڌايو رابعه. جيڪو جوشيلي به
ٻڌي ورتو. جوشيلو خوش هو. هو ٻاهر آيو ته هن کي سڀ شيون مختلف لڳيون. هن کي
ڄامشوري جو گرم هوائون ۽ خشڪ موسم به رومانس ۾ نظر اچڻ لڳو. جوشيلو کي پهريون ڀيرو
لڳو هو ته هو ڪنهن غير معمولي احساس ۾ گُم آهي. ڪجهه الڳ ئي تصور آهي. انهي ڏينهن
به جوشيلي جي ذهن جو مرڪزي خيال رابعه ئي رهي هئي جو هو هن جي توقع کان بلڪل مختلف
۽ تمام پُر اعتماد نڪتي هئي. بار بار ٺهندڙ ۽ ڊهندڙ اندازا ته سڀاڻي هُو ڇا
ڳالهائيندي. ڪهڙا موضوع هوندا. کيس اندازو ته ٿي ويو هو ته هُن جو موضوع سواءِ
شاگرد سياست ٻيو نه هوندو پر پوءِ به الاءِ ڇو کيس گهڙي گهڙي اهو اندازو پئي ٿيو
ته ڪٿي هو مون ۾ دلچسپي ته ناهي وٺڻ لڳي.</span></span></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: justify; unicode-bidi: embed;">
<span style="font-size: large;"><span lang="FA" style="font-family: "MB Sindhi Web"; line-height: 115%;">ٻي ڏينهن صبح
جو هو وقت تي لائبريري پُهتو. ڪجهه پل انتطار جا ۽ پوءِ هو اچي پُهتي. ڪلهي ۾
لٽڪايل بئگ سائيڊ ۾ رکندي پاڻي جي ننڍي بوتل ڪڍي پيئڻ کان پوءِ مخاطب ٿيس.</span></span></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: justify; unicode-bidi: embed;">
<span style="font-size: large;"><span lang="FA" style="font-family: "MB Sindhi Web"; line-height: 115%;">”ڇا حال
آهن؟“</span></span></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: justify; unicode-bidi: embed;">
<span style="font-size: large;"><span lang="FA" style="font-family: "MB Sindhi Web"; line-height: 115%;">”ٺيڪ ٺاڪ“ هن
وراڻيس. ۽ پوءِ ڪجهه پل جي خاموشي.</span></span></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: justify; unicode-bidi: embed;">
<span style="font-size: large;"><span lang="FA" style="font-family: "MB Sindhi Web"; line-height: 115%;">”اوهان ڇا
پئي چوڻ چاهيو؟“ خاموشي ٽوڙڻ جي جلدي جوشيلي کي ئي هئي.</span></span></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: justify; unicode-bidi: embed;">
<span style="font-size: large;"><span lang="FA" style="font-family: "MB Sindhi Web"; line-height: 115%;">”چوڻ ته
چاهيان ٿي پر ڪٿي ايئن نه ٿئي جو توهان ناراض ٿي پئو“</span></span></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: justify; unicode-bidi: embed;">
<span style="font-size: large;"><span lang="FA" style="font-family: "MB Sindhi Web"; line-height: 115%;">”نه نه مان
ڇو ناراض ٿيندس. اوهان چئو نه ڇا پئي چوڻ چاهيؤ“</span></span></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: justify; unicode-bidi: embed;">
<span style="font-size: large;"><span lang="FA" style="font-family: "MB Sindhi Web"; line-height: 115%;">”اڇا! ته
اوهان ناراض ناهيو ٿيندا. اها ته حيرت جي ڳالهه آهي. مون کي خوشي ٿيندي جي اوهان
منهنجيون ڳالهيون ٻڌي ناراض نه ٿيو ڇو جو شاگرد سياست ۾ محرڪ نوجوانن جي ڪاوڙ ته
بس دير ئي نه ٿي ڪري اچڻ ۾“</span></span></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: justify; unicode-bidi: embed;">
<span style="font-size: large;"><span lang="FA" style="font-family: "MB Sindhi Web"; line-height: 115%;">”“هاهاهاهاهاهاها!
لڳي ٿو اوهان ڪامريڊن کي ڪجهه گهڻو ئي سڃاڻو“</span></span></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: justify; unicode-bidi: embed;">
<span style="font-size: large;"><span lang="FA" style="font-family: "MB Sindhi Web"; line-height: 115%;">”ها.“ رابعه
ٿڌو ساهه ڀريندي چيس. ”معذرت سان مان انهن نام نهاد ڪامريڊن کي گهڻو ئي سڃاڻان. جن
لفظ ڪامريڊ جي روح کي ڪڏهوڪو ماري ڦِٽي ڪيو هو. ڪامريڊ لفظ جي روح کي جِن سمجهيو
تن انهي لفظ سان وفا ۾ جان ڏني هئي. حق ادا ڪيو هو. نه ڪي بسن تي بنا ڪراين جي سفر
ڪيو يا هاسٽل تي مفت ۾ ماني کاڌي يا معصوم شاگردن لاءِ هر وقت ڊپ جو باعث ٿيا“.
رابعه هڪ لمحي لاءِ جوشيلي کي غور سان ڏٺو. ڄڻ اها پڪ ڪرڻ لاءِ ته هو شروع ۾ توائي
۾ اچي ٻڌي اڻ ٻڌي ٿو ڪري يا سچ ٻڌڻ جي سڪت اٿس؟ پر جوشيلو بلڪل مطمئن ۽ پُرسڪون
ويٺو هو. ڄڻ هو پنهنجي لاءِ نه پر ڪنهن ٽئين ماڻهو بابت ڪا ڳالهه ٻڌي رهيو هجي.
رابعه کي به اندازو هو ته ڇوڪرا هونئن کڻي سچ نه به ٻڌن پر ڪا ڇوڪري کين آئينو
ڏيکاري وڃي ته ايترو تڪڙو جوش ۾ نه ايندا. رابعه ڳالهه کي اڳتي وڌايو.</span></span></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: justify; unicode-bidi: embed;">
<span style="font-size: large;"><span lang="FA" style="font-family: "MB Sindhi Web"; line-height: 115%;">”مون کي سچ
پچ ڏک ٿيندو آهي ته اسان جي مادر علمي جي ڏينهون ڏينهن ڪِرندڙ ساک ۾ اسان جا
پنهنجا هٿ آهن. ڪنهن به يونيورسٽي جو نالو ٺاهڻ ۾ انهي جا شاگرد ئي انهي جو اصل
اثاثو هوندا آهن. ۽ انهن شاگردن جي حقن ۽ صحيح تعليم لاءِ انهن جو تنظيمون پنهنجو
ڪردار ادا ڪنديون آهن. ڪيترا وڏا ۽ ناليورا سياستدان شاگرد سياست ۾ رهيا. مثلا</span><span lang="FA" style="font-family: "Times New Roman","serif"; line-height: 115%;">ً</span><span lang="FA" style="font-family: "MB Sindhi Web"; line-height: 115%;"> شهيد بينظير ڀٽو آڪسفورڊ ۾ شاگرد سياست ۾ رهي يا بنگلاديش
جو الياس علي وغيره وغيره.“ </span></span></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: justify; unicode-bidi: embed;">
<span style="font-size: large;"><span lang="FA" style="font-family: "MB Sindhi Web"; line-height: 115%;">پر افسوس سان
اسان جا شاگرد جيڪي هن وقت تنظيمن جي عهدن تي آهن سي پنهنجو نظريو صرف تقريرن
تائين محدود رکن ٿا. پنهنجي بقا هجڻ لاءِ دليل طور ته ڪامياب شاگرد تحريڪن جا
ڏيندا آهن. پر افسوس سان چوڻو ٿو پئي ته هنن جا عمل قطعي به انهن تي پورو نه ٿا
لهن. ڇو ته اسان جي يادگيري ۾ ڪڏنهن به ڪنهن سياسي تنطيم تعليمي موضوع تي ڪو
ميڙاڪو نه ڪوٺايو. ڪڏنهن به بالا افسران سان تباهه ٿيندڙ تعليمي سيناريو تي وڃي نه
ڳالهايو. ڪڏنهن اهو نه چيو ته يونيورسٽي مهينو ليٽ ڇو ٿي کُلي. ٻن مهينن جي وئڪيشن
چار مهينن جي ڇو ٿي ٿئي؟ ڪڏنهن اهو نه ڪيو ته وڃي انهن استادن کان پُڇن ته اوهان
شاگردن کي سيلف ليو (پاڻ مرادو موڪل ڪرڻ) تي ڇو ٿا همٿايو ٻه ڪلاس وٺي ڇو ٿا هليا
وڃو؟ تحقيق تي ڪم ڇو نه ٿا ڪريو؟. تحقيقي ڪمن جي اهميت تي ڪو سيمينار اڄ تائين
ڪنهن شاگرد تنظيم ڇو نه ڪرايو؟ جڏنهن ته هو پنهنجن ڪجهه ماڻهن جي انفرادي فائدي
لاءِ به زوري چندو ٿا ڪن ته سڀ شاگرد کين پئسا ٿا ڏين. جيڪر هو تعليمي پهلوئن کي
مدِ نظر رکن ته کين هر ڪو خوشي سان پئسا ڏيندو جيڪي هو زوري وٺي عياشيون ٿا ڪن ۽ بد
دعائون ٿا کڻن.“</span></span></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: justify; unicode-bidi: embed;">
<span style="font-size: large;"><span lang="FA" style="font-family: "MB Sindhi Web"; line-height: 115%;">رابعه کي لڳو
ته هو گهڻو ڳالهائي وئي آهي. سو بس ڪري پُڇڻ لڳي. ”ڪهڙي سوچ ۾ آهيو؟“</span></span></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: justify; unicode-bidi: embed;">
<span style="font-size: large;"><span lang="FA" style="font-family: "MB Sindhi Web"; line-height: 115%;">”هــــــان؟“
ڇرڪجي جواب ڏنائين. ”ها ٻه سوچون آهن“</span></span></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: justify; unicode-bidi: embed;">
<span style="font-size: large;"><span lang="FA" style="font-family: "MB Sindhi Web"; line-height: 115%;">”ڪهڙيون؟“ </span></span></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: justify; unicode-bidi: embed;">
<span style="font-size: large;"><span lang="FA" style="font-family: "MB Sindhi Web"; line-height: 115%;">”هڪ اهو ته
هڪ فرسٽ ايئر جي ڇوڪري ايترو ڪيئن ٿي سمجهي سگهي هنن ڳالهين کي“</span></span></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: justify; unicode-bidi: embed;">
<span style="font-size: large;"><span lang="FA" style="font-family: "MB Sindhi Web"; line-height: 115%;">”ڪتاب منهنجا
دوست آهن. مطالعو منهنجو مشغلو. ۽ ڇهه اٺ مهينا وڏا هوندا آهن ڪٿي ڪنهن ماحول کي
سمجهڻ لاءِ. . . . . ٻي سوچ ٻڌايو“ رابعه جي ٺهه پهه جواب هن کي ويتر کيرو ڪري
وڌو.</span></span></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: justify; unicode-bidi: embed;">
<span style="font-size: large;"><span lang="FA" style="font-family: "MB Sindhi Web"; line-height: 115%;">”ها. ٻيو اهو
ٿو سوچيان ته اوهان جو ڳالهيون ٻڌي پنهنجي هنن ڪم تي پاڻ کي ئي پڇتاءُ پيو ٿئي.
سوچيان ٿو ته اسان واقعي به صحيح دڳ تي هوندي به غلط پيا وڃون“</span></span></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: justify; unicode-bidi: embed;">
<span style="font-size: large;"><span lang="FA" style="font-family: "MB Sindhi Web"; line-height: 115%;">ڪافي دير جي
خاموشي هئي. ۽ پوءِ رابعه چيس.</span></span></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: justify; unicode-bidi: embed;">
<span style="font-size: large;"><span lang="FA" style="font-family: "MB Sindhi Web"; line-height: 115%;">”هاڻي مان
هلان ٿي سينٽرل لائبريري. مس مس هُتي منهنجي ميمبر شپ جا ڪارڊ ٺهيا آهن. سو اڄ کان
هُتي اورينٽل سيڪشن مان ڪجهه ڪتاب اشو ڪرائي گهر وڃي پڙهي سگهان ٿي. نه ته اڳي رڳو
هُتي رفرنس طور پڙهڻ لاءِ ملندا هئا. اوهان منهنجين ڳالهين کي تي ضرور غور ڪجو.
پنهنجي عقل جي زور تي پرکجو. ۽ پوءِ ضروري سمجهو ته ڪنهن نتيجي تي پهچي مناسب تبديلي
سان ڪم کي اڳتي وڌائجو“.</span></span></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: justify; unicode-bidi: embed;">
<span style="font-size: large;"><span lang="FA" style="font-family: "MB Sindhi Web"; line-height: 115%;">ان ڏينهن
جوشيلو سڄو ڏينهن سوچيندو رهيو ته ڇا ۽ ڪٿي ڪٿي غلط آهي. ڇا ۽ ڪيئن صحيح ٿي سگهي
ٿو؟ ۽ ايئن ڏينهن ۽ پوءِ رات گذري وئي. ٻي ڏينهن جڏنهن هو زولاجي ڊپارٽمينٽ جي
سيمنار لائبريري ۾ پُهتو ته هن جو ذهن ڪالهه واري جاءِ تي نه هو پر رابعه اڳ ۾
هُتي ئي موجود هئي. هن کي ڏسي ڪتاب ۾ ننڍي پرچي ڦاسائي بند ڪيائين ته ياد رهي ته
ڪهڙي پيج تي هئي.</span></span></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: justify; unicode-bidi: embed;">
<span style="font-size: large;"><span lang="FA" style="font-family: "MB Sindhi Web"; line-height: 115%;">”ڇا حال آهن“
رابعه پُڇيس. </span></span></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: justify; unicode-bidi: embed;">
<span style="font-size: large;"><span lang="FA" style="font-family: "MB Sindhi Web"; line-height: 115%;">”ٺيڪ آهن. پر
هڪ نتيجي تي پُهتو آهيان.“ هنِ چيس. ته رابعه جلدي پُڇيس ”ڪهڙو؟؟“</span></span></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: justify; unicode-bidi: embed;">
<span style="font-size: large;"><span lang="FA" style="font-family: "MB Sindhi Web"; line-height: 115%;">”اهو ته هتي
جي ماحول ۾ سياست ايئن ئي ٿي سگهي ٿي جيئن ٿئي پئي. مون جيڪڏنهن پنهنجي طور تي اهي
ڪم شروع ڪيا جيڪي اوهان ڪلهه چيا ۽ ٿيڻ به کپن ته مون وٽ اهو عهدو چار ڏينهن به نه
هلندو. سو رات سوچي سوچي انهي نتيجي تي پُهتو آهيان ته آئون سياست کان ڪناره ڪشي
ٿو ڪيا. گهٽ ۾ گهٽ پنهنجو من ته مطمئن هوندو“</span></span></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: justify; unicode-bidi: embed;">
<span style="font-size: large;"><span lang="FA" style="font-family: "MB Sindhi Web"; line-height: 115%;">”اها ته غلط
ڳالهه آهي. سسٽم خراب هجڻ تي هٿيار ڦٽا ڪري ٻين کي موقعو ڏيڻ ۽ پاڻ کي انهن جي رحم
و ڪرم تي ڇڏڻ ڪٿان جي دانشمندي چئبي.“</span></span></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: justify; unicode-bidi: embed;">
<span style="font-size: large;"><span lang="FA" style="font-family: "MB Sindhi Web"; line-height: 115%;">”ته ڇا اهو
ممڪن آهي ته هن ماحول ۾ اها سياست ڪجي جيڪا اوهان ٿا چئو. ۽ ڪجي به ته ڪيترا ڏينهن
هلندي“</span></span></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: justify; unicode-bidi: embed;">
<span style="font-size: large;"><span lang="FA" style="font-family: "MB Sindhi Web"; line-height: 115%;">”ڏسو. اوهان
جو من ته هٿيار ڦٽا ڪري به مطمئن آهي نه. . . . . ته پوءِ ڇو نه چار ڏينهن ئي سهي پر اصولي ڪم
ڪجي. ڪنهن تبديلي جي ڪوشش ڪجي. ۽ ايئن ٻه ٽي دفعا ٿيو ته عام شاگرد جيڪو شاگرد
سياست کان بيزار آهي. اهو به اوهان ۾ ۽ اوهان جي ڪم ۾ دلچسپي وٺندو. ٻيو نه ته وؤٽ
ڏيندو جيڪو وٺڻ لاءِ به هن وقت زوري زبردستي ڪرڻي ٿي پئي. ۽ جڏنهن اهو وؤٽ ڏيندو
ته تبديلي پسند کي چونڊيندو ۽ تبديلي ايندي. آئون ڏاڍي آپٽيمسٽ آهيان. پر مون کي
ڪلهه ئي لڳو پئي ته اوهان کي جي ڳالهه دل سان لڳي ته جلدي هٿيار ڦٽا ڪندؤ. سو
اوهان لاءِ اڳواٽ ئي هڪ گفٽ آندو اٿم“</span></span></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: justify; unicode-bidi: embed;">
<span style="font-size: large;"><span lang="FA" style="font-family: "MB Sindhi Web"; line-height: 115%;">۽ پوءِ هڪ
پيڪٽ جوشيلي کي ڏنائين.</span></span></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: justify; unicode-bidi: embed;">
<span style="font-size: large;"><span lang="FA" style="font-family: "MB Sindhi Web"; line-height: 115%;">”هن ۾ ڇا
آهي“</span></span></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: justify; unicode-bidi: embed;">
<span style="font-size: large;"><span lang="FA" style="font-family: "MB Sindhi Web"; line-height: 115%;">”سنڌي ٽوپي ۽
اجرڪ“</span></span></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: justify; unicode-bidi: embed;">
<span style="font-size: large;"><span lang="FA" style="font-family: "MB Sindhi Web"; line-height: 115%;">”پر ڇو؟ اهي
ته مون وٽ اڳي ئي آهن“</span></span></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: justify; unicode-bidi: embed;">
<span style="font-size: large;"><span lang="FA" style="font-family: "MB Sindhi Web"; line-height: 115%;">”ها! ضرور
هوندا. پر اڄ توهان انهن کي ڇڏڻ جو سوچيو آهي. اهي پنهنجي ميراث آهن. اهي ناهن
ڇڏڻا. ۽ اڄ کان اهي نئين سر اپنايو. ۽ نئين سوچ سان ڪم ڪريو.“</span></span></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: justify; unicode-bidi: embed;">
<span style="font-size: large;"><span lang="FA" style="font-family: "MB Sindhi Web"; line-height: 115%;">”اها اوهان
جي وڏائي آهي. پر اوهان ڪهڙا آپٽيمسٽ آهيو جنهن اڳ ئي اهو سوچي ورتو ته آئون هٿيار
ڦِٽا ڪري ايندس“</span></span></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: justify; unicode-bidi: embed;">
<span style="font-size: large;"><span lang="FA" style="font-family: "MB Sindhi Web"; line-height: 115%;">”ها مان
آپٽيمسٽ ته آهيان پر اوهان جي برادري جا ڪم ڏسي ڏسي اهو ته سُجهي ويندو اٿم ته ڇا
ڪندؤ“</span></span></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: justify; unicode-bidi: embed;">
<span style="font-size: large;"><span lang="FA" style="font-family: "MB Sindhi Web"; line-height: 115%;">”نه بس هاڻي
تبديلي اچي نه اچي پر پنهنجا قِبلا ضرور درست ڪبا“</span></span></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: justify; unicode-bidi: embed;">
<span style="font-size: large;"><span lang="FA" style="font-family: "MB Sindhi Web"; line-height: 115%;">۽ پوءِ ٻئي
وڏا ٽهڪ ڏيئي کلڻ لڳا هئا.! </span></span></div>
Abdul Hafeez Lagharihttp://www.blogger.com/profile/10746917615851763902noreply@blogger.com1tag:blogger.com,1999:blog-3528013727092930787.post-50364377824162387862012-12-05T19:58:00.003-08:002012-12-27T21:47:23.817-08:00الطاف شيخ سان ملاقات ۽ سنگاپور جون پليٽون!<div data-mce-style="text-align: right;" style="text-align: right;">
<img alt="[IMG]" class="bbCodeImage wysiwygImage" data-mce-src="https://fbcdn-sphotos-d-a.akamaihd.net/hphotos-ak-ash3/643891_4772607111312_1671962702_n.jpg" height="360" src="https://fbcdn-sphotos-d-a.akamaihd.net/hphotos-ak-ash3/643891_4772607111312_1671962702_n.jpg" width="640" /></div>
<div data-mce-style="text-align: right;" style="text-align: right;">
<br /></div>
<div data-mce-style="text-align: right;" style="text-align: right;">
<span data-mce-style="font-size: x-large;" style="font-size: large;"><span data-mce-style="font-family: 'MB Sindhi Web';" style="font-family: 'MB Sindhi Web';">آچر
جو ڏينهن هجي ۽ اڳين ڏينهن تي بلڪه رات تي رني ڪوٽ جي قلعي گهمڻ ۽ چوٽين
تي چڙهڻ جا ٿڪ هجن ته پاسو ورائڻ به محال هجي. اهڙي ۾ دوست </span>@<span data-mce-style="font-family: 'MB Sindhi Web';" style="font-family: 'MB Sindhi Web';">سليمان وساڻ جي فون آئي ته سائين الطاف شيخ صاحب جن به هتي آيل آهن (جن رٽائرمينٽ کان پوءِ اڄڪلهه اسلام</span><span data-mce-style="font-family: 'MB Sindhi Web';" style="font-family: 'MB Sindhi Web';">آباد
کي گهڻو وقت ڏيڻ شروع ڪيو آهي ۽ ڪراچي ۾ پنهنجي ڊفينس واري رهائشگاهه تي
گهٽ ئي هوندا آهن) ۽ اڄ ٽائيم به ورتو آهي. ڇا خيال آهي ملي اچجي؟ ڳالهه ته
واهه جي هئي. ٿڪاوٽ ته کڻي هئي پر الطاف صاحب سان گڏ چار گهڙيون ويهڻ به
ته وڏي ڳالهه هئي. هن کان پهرين الطاف شيخ صاحب سان ڪُل ٻه ملاقاتون هيون.
ٻئي دفعا سچل ڳوٺ ۾.</span></span></div>
<div data-mce-style="text-align: right;" style="text-align: right;">
<span data-mce-style="font-family: 'MB Sindhi Web';" style="font-family: 'MB Sindhi Web';"><span data-mce-style="font-size: x-large;" style="font-size: large;">انهي
ڏينهن سليمان سان گڏجي وڃي ڊفينس پُهتاسين. الطاف صاحب جن گهر ٻڌائي ڇڏيو
هو اسان جي اچڻ لاءِ ۽ پاڻ شايد ڊفينس جي سنڊي بازار ويا هئا. اسان وقت کان
پهرين پهتاسين نه ته اهو انتظار به نه ڪرڻو پوي ها. ڇو ته الطاف صاحب جن
جي قول فعل ۾ تضاد اڄ تائين ناهي ڏٺو. سو هو جيئن ٻين لاءِ وقت جي پابندي
جي توقع رکن ٿا ته پاڻ به انهي تي پورو لهن ٿا. ڪجهه دير جي انتظار بعد پاڻ
اچي پُهتا.</span></span><br />
<span data-mce-style="font-family: 'MB Sindhi Web';" style="font-family: 'MB Sindhi Web';"><span data-mce-style="font-size: x-large;" style="font-size: large;"></span></span><br />
<a name='more'></a><span data-mce-style="font-family: 'MB Sindhi Web';" style="font-family: 'MB Sindhi Web';"><span data-mce-style="font-size: x-large;" style="font-size: large;"> </span></span><br />
<span data-mce-style="font-family: 'MB Sindhi Web';" style="font-family: 'MB Sindhi Web';"><span data-mce-style="font-size: x-large;" style="font-size: large;"> ۽ هڪ پَل لاءِ لڳو ته آئون سندن ڪو سفرنامو پڙهي رهيو هُجان ۽
هو ملائيشيا، سنگاپور يا جاپان جي ڪنهن بازار مان آيل هجن، هٿ ۾ ٻه ٽي
شاپنگ بئگس هجن ۽ اِجهو ٿا ڀيٽ ڪن ڪراچي واري سنڊي بازار سان. پر خير هتي
ته حقيقت هئي ڪو ڪتاب نه هو. نه ته بازار سنگاپور جي هئي نه الطاف صاحب کي
ڪا ڀيٽ ڪرڻي پئي. تمام خلوص سان ڀليڪار ڪري هلي ڊرائنگ روم ۾ ويهاريائاون. ۽
خوشي انهي ڳالهه جي به ٿي ته سنڌ جي روايتي مشروب چانهه ۽ ڪجهه شين کان
وڌيڪ نه ته تڪلف ڪيائون نه هروڀرو جي فارملٽي ته سائين هي به وٺو. سائين هي
شئي، سائين هُو شئي رهجي وئي. جنهن جو نتيجو اهو ٿيو ته ڳالهين جو وقت ۽
موقع سٺو ميسر ٿيو.</span></span></div>
<div data-mce-style="text-align: right;" style="text-align: right;">
<span data-mce-style="font-family: 'MB Sindhi Web';" style="font-family: 'MB Sindhi Web';"><span data-mce-style="font-size: x-large;" style="font-size: large;">سليمان
ئي ڪا ڳالهه ڇيڙي ته انهي تان الطاف جن پاڻ سان ويجهڙئي ۾ ٿيندڙ بلڪه
هلندڙ هڪ مصيبت جو ذڪر ڪيو ته ماڻهن کي الاءِ ڪهڙو فائدو ٿو ملي جو هو
منهنجي ڪتابن يا اخبارن جي آرٽيڪلز مان چونڊ جملا آئوٽ آف ڪانٽيڪسٽ (سياق و
سباق کان هٽيل) کڻي انهي کي الاءِ ڪهڙا رنگ ڏيئي پيش ٿا ڪن. مثال طور مون
لکيو ته ”اوهان ٻاهرين ملڪ وڃي وڏو عرصو رهو ته ڪوشش ڪري پاڪستانين ۽ خاص
ڪري سنڌين سان گڏ يا ويجها نه رهو. انهي جي وجهه اها ته ٻارن ۽ عورتن ۾ ريس
جو عنصر وڌي ٿو. ٻاهرين ملڪ ۾ هر ڪنهن جي پنهنجي مالي حيثيت هوندي آهي. هڪ
گهٽ آمدني واري جا ٻار يا گهر واري ڌارين جي ٺٺ باٺ کي ڏسي کڻي نه به چون
پر پنهنجن کي ڏسندا ته ضرور ڀيٽ ڪري اهي مطالبا ڪندا. ۽ ٻيو ته ٻاهرين ملڪ
جو صحيح ايڪسپوئير وٺڻو آهي ته ڌارين جي رهڻي ڪهڻي ئي ڏسجي. نه ته پنهنجا
ته هتي به کوڙ آهن جن سان رهي سگهجي ٿو.“ هاڻي انهي جا پهريان جملا ڪتاب يا
اخبار جي صفحي سميت قوٽ ڪري ميسيج اي ميل فيس بوڪ تي لکن پيا ته الطاف شيخ
چيو آهي ته ٻاهرين ملڪ وڃي سنڌين سان نه ملو. هاڻي هرڪو مون کان ٿو پُڇي
ته اهو ڇو؟ يا وري مون ڪٿي لکيو ته ”اوهان ٿائلينڊ وڃو ٿا ته هرڪو هُتي
اوهان کي رنڊين جي پُڇا ڪندي نظر ايندو. ڇو ته هُتي اهو ڪم (مساج، چڪلا،
رنڊيون کنڊيون) گهڻيون آهن. پر انهن ۾ ايڊز سميت ڪيترين ئي بيمارين هوندي
ماڻهو نه رڳو نه بيمارين ۾ وٺجيو وڃن پر پنهنجين گهر وارين کي به وئيل ۾
وِجهن.“ پر انهن همراهن لکيو ته الطاف شيخ چئي ٿو ٿائلنڊ وڃي رنڊين جي پُڇا
ڪريو.. . . . .ڏاڍو ڏک ٿيو ته هڪ اهڙي ماڻهو جنهن بنا غرض سڄي عمر لکڻ کي
ڏني. وقت سان گڏ هڙان وڙان پنهنجو ڏيئي ڪتاب ڇپرايا. ڪڏنهن به ڪتاب لاءِ هڪ
روپيو نه ورتو. پنهنجي ڪاپي به وڃي اردو بازاز جي ڪاٺياواڙ بوڪ اسٽور تان
ورتي. هڪ اهڙو ليکڪ جنهن مفت ۾ سنڌين کي دنيا جو تعارف ڪرايو. دنيا جي هر
گهٽي هر ڪنڊ جي سنڌ سان ڀيٽ ڪري ثابت ڪيو ته سنڌ دنيا جي ڪنهن به ملڪ کان
گهٽ ناهي. هڪ اهڙو ليکڪ جنهن لاءِ هڪ وڏي سنڌي ليکڪ اها راءِ ڏني ته الطاف
جا ڪتاب ”بوڪ دشمن“ ماڻهن کي پڙهايا ويا ته هو به ڪتاب دوست بڻجي ويا. مطلب
ته سادگي سان لکيل ڳالهيون جيڪي سمجهه ۾ اچن. ۽ دلچسپي قائم رهي. قلم جي
زور تي پني جي آسري اهڙو لکڻ جو پڙهندڙ ايئن محسوس ڪري ته هو لکندڙ سان گڏ
گڏ هر شئي ڏسندو ٿو هلي. سنڌي ۾ انٽرنيٽ تي ڪتاب اچڻ لاءِ پهرين قرباني به
الطاف شيخ ڏني جنهن موڪل ڏني ته ڪو به منهنجا ڪتاب انٽرنيٽ تي ڏي ته منهنجي
موڪل آهي. اهڙي ماڻهو خلاف ڪجهه ڄٽن جي انهي مهم جو مقصد سمجهه کان بالاتر
آهي. الطاف صاحب اهي ڳالهيون ڪري به ڪا مايوسي نه ڏيکاري بلڪه چيو پُڇندڙ
پُڇن ٿا ته سائين اهو ڇا پيو ٿئي” ته آئون چوندو آهيان بس ڪجهه اهڙا سر
ڦريا آهن پر ڀلي پيا ڪن پاڻ کي ڇا؟“. خوشي ٿي ته الطاف صاحب انهن جي ڳالهين
کي دل تي وٺي قلم کي روڪين نه ٿا.</span></span></div>
<div data-mce-style="text-align: right;" style="text-align: right;">
<span data-mce-style="font-family: 'MB Sindhi Web';" style="font-family: 'MB Sindhi Web';"><span data-mce-style="font-size: x-large;" style="font-size: large;">سليمان پڇيو ”اڄڪلهه ڇا پيا لکو؟“</span></span></div>
<div data-mce-style="text-align: right;" style="text-align: right;">
<span data-mce-style="font-family: 'MB Sindhi Web';" style="font-family: 'MB Sindhi Web';"><span data-mce-style="font-size: x-large;" style="font-size: large;">”اڄڪلهه
ڪجهه به مخصوص ناهي.پر ڪوبه اهڙو موضوع جنهن سان ڪنهن جي اصلاح يا معلومات
۾ اضافو ٿئي لکان ٿو. منهنجو ڪنهن کان به ڪجهه لکڻ لاءِ پئسي پنجڙ جو به
مطالبو ناهي. بس جتي ڇپجي منهنجي ڳالهه ماڻهن تائين پُهچي ۽ ڪنهن جو ڀلو
ٿئي. سو ڪڏنهن عبرت ڪڏنهن ڪاوش. بس لکان پيو ٿو. انهي کان علاوه منهنجو
ڇپيل مواد سرگزشت ۾ به ڇپجي پيو. انهي جو ترجمو هڪ نوجوان ٿو ڪري انهي جو
معاوضو انهي کي ملي ٿو سو مون به منع ناهي ڪئي. ڀلي ڪنهن جو روزگار لڳو
رهي.“ </span></span></div>
<div data-mce-style="text-align: right;" style="text-align: right;">
<span data-mce-style="font-family: 'MB Sindhi Web';" style="font-family: 'MB Sindhi Web';"><span data-mce-style="font-size: x-large;" style="font-size: large;">انهي
کان پوءِ الطاف صاحب مطالعي جي اهميت تي ڳالهائيندي چيو ته ”اسان جو استاد
ڪومبس چوندو هو ته اوهان جيڪو به پڙهو خوب پڙهو. ڪو موضوع پسند آهي ته
انهي تي هڪ ٻه نه پر جيترا ٿي سگهن اوترا ڪتاب پڙهو. ڪو ليکڪ پسند آهي ته
انهي جا هڪ ٻه نه پر سڀ ڪتاب پڙهو. انهي سان خبر پوندي ته هڪ لکندڙ جي لکڻي
۾ ڪهڙي جدت اچي ٿي. اهو به سمجهبو ته وقت سان گڏ ڪهڙي ڪهڙي ڳالهه اهميت
وٺي ٿي. جنهن کي هڪ سٺو ليکڪ پنهنجي موضوع جو محور بڻائي ٿو.“</span></span></div>
<div data-mce-style="text-align: right;" style="text-align: right;">
<span data-mce-style="font-family: 'MB Sindhi Web';" style="font-family: 'MB Sindhi Web';"><span data-mce-style="font-size: x-large;" style="font-size: large;">مون
هُنن جي ڳالهه ئي هُنن لاءِ سوچي ۽ سندن ئي ڪتابن (کڻي سڀ نه تي به مختلف
دؤر ۾ لکيل سندن ڪتابن مان گهڻا ته پڙهيا اٿم) سي انهي ڳالهه تي پرکيندي
سندن پهريون ڪتاب ”منهنجو ساگر منهنجو ساحل“ ۽ تازو آيل ڪتاب ”ممبئي منهنجي
ڀاڪر“ ۾ يا ”هلي ڏسجي هندوستان“ کي ڀيٽيم ته منهنجو ساگر منهنجو ساحل ايئن
لڳو ته جهازي دنيا جا شروعاتي تجربا جيئن انهن ڏٺا تيئن ٻڌايا. يا وري
جيئن انهي ڪتاب جي نون ايڊيشن ۾ سائين پاڻ به لکيو آهي ته اهو ڪتاب پڙهي
متان ڪو سمجهي ته الطاف اڇي ڏاڙهي سان اهو ڇا پيو لکي (شايد سائين جو اشارو
سندن هڪ جملي تي آهي جيڪو هڪ دڪاندار عورت کي چيو ويو هو. هُن عورت کي گلي
۾ پاتل هار ۾ هڪ جهاز جو ماڊل هو. عورت پُڇيو ته جهاز پسند آهي ڇا؟ ”نه
پليٽ فارم“). پر هاڻوڪن ڪتابن ۾ اڳي جي ڀيٽ ۾ شهر ۾ پنهنجي مشاهدي جي ڀيٽ ۾
انهن ملڪ جي معلومات وڌيڪ لکي آهي. جنهن سان اندازو ٿئي ٿو ته هڪ ليکڪ وقت
سان گڏ گڏ شين جي اهميت کي سمجهڻ لڳندو آهي ۽ انهي جي قلم جي چونڊ اهي لفظ
بڻجي ويندا آهن جيڪ پڙهڻ وارن لاءِ وڌيڪ مفيد هجن ٿا. پر پوءِ انهي تبديلي
جي نتيجي ۾ انهي ليکڪ کي اهو به خيال رکڻو آهي ته ڪتاب تي خُشڪ هجڻ. دلچسپ
نه هُجڻ جي ڇاپ به نه لڳي. ۽ جڏنهن هڪ موضوع تي هڪ ئي ليکڪ جا سڀ ڪتاب
پڙهبا ۽ اهڙا ٻه ٽي ليکڪ پڙهي وٺبا تڏنهن وڃي انهي موضوع تي ڪجهه لکڻ يا
ڳالهائڻ جو مناسب وقت هوندو. ۽ جيڪو لکبو يا ڳالهائبو ته اهو وزنائتو
هوندو. آئون انهي مهل الاهي منتشر هئس. سائين جون ڳالهيون ٻڌڻ ۽ انهن تي
سوچڻ ۾ محو هئس ته سليمان وساڻ ۽ الطاف صاحب فوٽو سيشن شروع ڪري ورتو هو.
ڪجهه دير فوٽو وٺي پوءِ ڏٺوسين ته ٻپهري ٿي وئي آهي. ۽ الطاف صاحب جي
ٻنپهرن جي ننڊ جو ته ڪافي ٻڌو آهي. خاص ڪري سندن ڪتاب ”ڪوالالمپور ڪجهه
ڪوهه“ ۾. سو سندن آرم جو خيال ڪندي وڌيڪ وقت نه ورتوسين. اڃان موڪلائڻ جي
ڳالهه ڪئي ئي هئي ته سائين هڪ دلسچپ ڳالهه ٻڌائي.</span></span></div>
<div data-mce-style="text-align: right;" style="text-align: right;">
<span data-mce-style="font-family: 'MB Sindhi Web';" style="font-family: 'MB Sindhi Web';"><span data-mce-style="font-size: x-large;" style="font-size: large;">”جڏنهن
اسان 76 ء ۾ ملائيشيا وياسين فئملي سان ته گهر وارن سنگاپور مان ڪجهه چيني
جون پليٽون ورتيون. پر الاءِ ڇو اهي ڪڏنهن به استعمال نه ٿيون. سدائين شو
ڪيس جي زينت بڻيون رهيون. ۽ جيڏانهن به وياسين ته اهي پليٽون گڏ گڏ رهيون.
منهنجي راءِ آهي ته اهڙي شئي وٺجي ته استعمال ٿئي. سو هفتو اڳ سوچيم ته اهي
ڪنهن بخت واري کي گفٽ ڪندس. ۽ اڄ اوهان آيا آهيو سو اهي پليٽون اوهان کي
ڏيڻ جو فيصلو ڪيو اٿم. پر مهرباني ڪري استعمال ڪجو سجائي نه رکجو.“</span></span></div>
<div data-mce-style="text-align: right;" style="text-align: right;">
<span data-mce-style="font-family: 'MB Sindhi Web';" style="font-family: 'MB Sindhi Web';"><span data-mce-style="font-size: x-large;" style="font-size: large;">۽
پوءِ سائين اهي وزني پليٽون کڻي اچي مون کي ۽ سليمان کي ڏنيون. ۽ پليٽن کي
ڏسي لڳو ته اهي واقعي انهي دؤر جون هيون ۽ ايئن لڳو ته ڄڻ ٻڌائي رهيون هجن
ته ڪهڙا ڪهڙا مُلڪ گهميون آهن. پليٽن کي ڪير سمجهائي ته اوهان سنگاپور جون
دنيا گهُمي آيل پليٽون هُجو ته هُجو پر هاڻي اوهان جي منزل اسان وانگي سچل
ڳوٺ ئي هئي.</span></span></div>
<div data-mce-style="text-align: right;" style="text-align: right;">
<br /></div>
<div data-mce-style="text-align: right;" style="text-align: right;">
<br /></div>
<div data-mce-style="text-align: right;" style="text-align: right;">
<span data-mce-style="font-family: 'MB Sindhi Web';" style="font-family: 'MB Sindhi Web';"><span data-mce-style="font-size: x-large;" style="font-size: large;"><img alt="[IMG]" class="bbCodeImage wysiwygImage" data-mce-src="https://fbcdn-sphotos-f-a.akamaihd.net/hphotos-ak-prn1/28070_518512111494401_2108938837_n.jpg" height="252" src="https://fbcdn-sphotos-f-a.akamaihd.net/hphotos-ak-prn1/28070_518512111494401_2108938837_n.jpg" width="640" /> </span></span></div>
<br />Abdul Hafeez Lagharihttp://www.blogger.com/profile/10746917615851763902noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-3528013727092930787.post-21200015621940836182012-12-05T19:52:00.000-08:002013-01-06T08:27:48.391-08:00سچل ڳوٺ ۾ بيڊ منٽن<!--[if gte mso 9]><xml>
<w:WordDocument>
<w:View>Normal</w:View>
<w:Zoom>0</w:Zoom>
<w:TrackMoves/>
<w:TrackFormatting/>
<w:PunctuationKerning/>
<w:ValidateAgainstSchemas/>
<w:SaveIfXMLInvalid>false</w:SaveIfXMLInvalid>
<w:IgnoreMixedContent>false</w:IgnoreMixedContent>
<w:AlwaysShowPlaceholderText>false</w:AlwaysShowPlaceholderText>
<w:DoNotPromoteQF/>
<w:LidThemeOther>EN-US</w:LidThemeOther>
<w:LidThemeAsian>X-NONE</w:LidThemeAsian>
<w:LidThemeComplexScript>AR-SA</w:LidThemeComplexScript>
<w:Compatibility>
<w:BreakWrappedTables/>
<w:SnapToGridInCell/>
<w:WrapTextWithPunct/>
<w:UseAsianBreakRules/>
<w:DontGrowAutofit/>
<w:SplitPgBreakAndParaMark/>
<w:DontVertAlignCellWithSp/>
<w:DontBreakConstrainedForcedTables/>
<w:DontVertAlignInTxbx/>
<w:Word11KerningPairs/>
<w:CachedColBalance/>
</w:Compatibility>
<m:mathPr>
<m:mathFont m:val="Cambria Math"/>
<m:brkBin m:val="before"/>
<m:brkBinSub m:val="--"/>
<m:smallFrac m:val="off"/>
<m:dispDef/>
<m:lMargin m:val="0"/>
<m:rMargin m:val="0"/>
<m:defJc m:val="centerGroup"/>
<m:wrapIndent m:val="1440"/>
<m:intLim m:val="subSup"/>
<m:naryLim m:val="undOvr"/>
</m:mathPr></w:WordDocument>
</xml><![endif]--><br />
<!--[if gte mso 9]><xml>
<w:LatentStyles DefLockedState="false" DefUnhideWhenUsed="true"
DefSemiHidden="true" DefQFormat="false" DefPriority="99"
LatentStyleCount="267">
<w:LsdException Locked="false" Priority="0" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Normal"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="heading 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 7"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 8"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 9"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 7"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 8"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 9"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="35" QFormat="true" Name="caption"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="10" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Title"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="1" Name="Default Paragraph Font"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="11" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Subtitle"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="22" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Strong"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="20" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Emphasis"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="59" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Table Grid"/>
<w:LsdException Locked="false" UnhideWhenUsed="false" Name="Placeholder Text"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="1" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="No Spacing"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" UnhideWhenUsed="false" Name="Revision"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="34" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="List Paragraph"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="29" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Quote"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="30" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Intense Quote"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="19" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Subtle Emphasis"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="21" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Intense Emphasis"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="31" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Subtle Reference"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="32" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Intense Reference"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="33" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Book Title"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="37" Name="Bibliography"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" QFormat="true" Name="TOC Heading"/>
</w:LatentStyles>
</xml><![endif]--><!--[if gte mso 10]>
<style>
/* Style Definitions */
table.MsoNormalTable
{mso-style-name:"Table Normal";
mso-tstyle-rowband-size:0;
mso-tstyle-colband-size:0;
mso-style-noshow:yes;
mso-style-priority:99;
mso-style-qformat:yes;
mso-style-parent:"";
mso-padding-alt:0in 5.4pt 0in 5.4pt;
mso-para-margin-top:0in;
mso-para-margin-right:0in;
mso-para-margin-bottom:10.0pt;
mso-para-margin-left:0in;
line-height:115%;
mso-pagination:widow-orphan;
font-size:11.0pt;
font-family:"Calibri","sans-serif";
mso-ascii-font-family:Calibri;
mso-ascii-theme-font:minor-latin;
mso-fareast-font-family:"Times New Roman";
mso-fareast-theme-font:minor-fareast;
mso-hansi-font-family:Calibri;
mso-hansi-theme-font:minor-latin;}
</style>
<![endif]-->
<br />
<div align="center" class="MsoNormal" style="text-align: center;">
<span dir="RTL" lang="AR-SA" style="font-family: "MB Sindhi Web"; font-size: 14.0pt;">سچل ڳوٺ جي کل مُک
ماڻهو غلام مرتضى وساڻ روز رات جو بيڊ منٽن راند جو آغاز ڪري رونق ڪئي آهي۔ اوهان
به ڏسو سندس شاٽ ڪراڙن خلاف۔</span><span style="font-size: 14.0pt; mso-bidi-font-family: "MB Sindhi Web";"></span></div>
<iframe height="385" src="https://docs.google.com/file/d/0B2G0b_dbNNH0cl9aTEtGS0JJX3M/preview" width="640"></iframe>
Abdul Hafeez Lagharihttp://www.blogger.com/profile/10746917615851763902noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-3528013727092930787.post-37878306388617788082012-12-04T20:53:00.001-08:002012-12-07T02:40:34.734-08:00سچل ڳوٺ، ڪراچي ۾ تعليم تي ليڪچر پروگرام ۽ تعليم جو حال!<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
</div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
</div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiTX0wsAjJsxTVSUuiFi67TWao0MR_rT5_-M5_-qTIwRqDmRK4dnl2qcygw7qluHD2lybAKNpAiz9_5Z-NOIjcZvMNtXBra9-bIEQ7H99Hh_I0zSVF4AYEScvzvnOAvDMBoqlgVyBANCx3m/s1600/Chacha+Kareem.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="320" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiTX0wsAjJsxTVSUuiFi67TWao0MR_rT5_-M5_-qTIwRqDmRK4dnl2qcygw7qluHD2lybAKNpAiz9_5Z-NOIjcZvMNtXBra9-bIEQ7H99Hh_I0zSVF4AYEScvzvnOAvDMBoqlgVyBANCx3m/s320/Chacha+Kareem.jpg" width="243" /> </a></div>
<div style="text-align: center;">
</div>
<div style="text-align: center;">
</div>
<div style="text-align: center;">
<span style="font-size: large;"><span style="font-family: 'MB Sindhi Web';">ڪلهه شام </span><span style="font-family: 'MB Sindhi Web';">سليمان
وساڻ ميسيج ڪيو ته “اسان روشن تارا اسڪول سچل ڳوٺ ۾ هڪ پروگرام ۾ ويٺا
آهيون جلدي پهچ.” ڪنهن مصروفيت سبب سچل ڳوٺ کان ٿورو پرڀرو هجڻ ڪري ۽ ميسيج
دير سان پڙهڻ ڪري پروگرام ۾ نه پهتس. اڄ سليمان جي اوطاق تي سُتل </span><span style="font-family: 'MB Sindhi Web';"><a href="http://www.sindhsalamat.com/threads/%D9%88%D8%A7%D9%87%D9%87-%DA%86%D8%A7%DA%86%D8%A7-%DA%AA%D8%B1%D9%8A%D9%85.17792/"><span style="color: red;"><b>عبدالڪريم چانڊيو عرفِ عام چاچا ڪريم چانڊيو</b></span></a> کي صبح 12 بجي اٿاريم ۽ ڪلهه جي پروگرام
جا احوال وٺڻ شروع ڪيم. اڄ چاچا جا احوال روايتي نه هئا. اڄ چاچا ڪافي
ڳالهيون اهڙيون ڪيون. جيڪي هتي ونڊڻ جهڙيون آهن. چاچا ٻڌائڻ لڳو ته “تعليم
جي موضوع تي هڪ سياسي پارٽي پاران رٿيل انهي پروگرام ۾ هڪ مقرر موجوده
گورنمنٽ جي سينيئر رهنمائن تي تنقيد ڪندي گارگند ڪئي ۽ کين تعليم جي تباهي
جو ذميوار قرار ڏنو.” مون چيو اها ته الاءِ ڇو اڄڪلهه افسوس سان قومپرست
پارٽين جي روايت ٿي ويئي آهي ته موضوع ڀلي ڪهڙو به هجي پر ڦِرائي سِرائي
تنقيد گورنمنٽ تي ڪبي ۽ اهڙي انداز ۾ جو نه ٻڌندڙن کي وڻي نه وري اها جائز
به ليکي وڃي، رهندو سندن پنهنجي احساسِ ڪمتري کي ظاهر ڪري. بهرحال چاچا
ڪريم پنهنجو قصو هِن ريت شروع ڪيو</span></span><br />
<a name='more'></a><span style="font-size: large;"><span style="font-family: 'MB Sindhi Web';">.</span></span></div>
<div style="text-align: center;">
<span style="font-size: large;"><b><span style="font-family: 'MB Sindhi Web';">اسان جي تعليم جو نظام:</span></b></span></div>
<div style="text-align: center;">
<span style="font-size: large;"><span style="font-family: 'MB Sindhi Web';">ڪنهن
به ملڪ جي تعليم جي بنيادي اهم شرطن ۾ هڪ شرط انهي جو بهتر ۽ ماهرانه
انداز سان ٺهيل نصاب هوندو آهي.هتي نصاب ٺاهڻ وقت اهو خيال رکيو ويندو آهي
ته اهو نصاب انهي ميار جو آهي جنهن کي پڙهائڻ سان هڪ بهتر ۽ ماهر نسل کي
آڻي سگهجي. ڇا اهو انهي نداز سان ٺهيل آهي جو بارن کي بوجهه نه لڳي بلڪهه
هو انهي کي دلچسپي سان پڙهن. ڪٿي اهو نصاب مدي خارج ته نه ٿي ويو آهي. ڇا
اهو جديد دور جي تقاضائن تي پورو لهي ٿو؟ ۽ اسان وٽ. . . . . . . .اسان وٽ
الاءِ ڪنهنجي راءِ يا ڏاڍ جي حترام يا مصلحت ۾ هڪ اهڙو ردي نصاب تيار ڪيو
ويو آهي جيڪو گهٽ ۾ گهٽ اهڙو ته قطعي ناهي جنهن کي پڙهائڻ سان هڪ بهتر نسل
جي پڙهي لکئي هجڻ جي توقع رکي سگهجي. حيرت ته انهي ڳالهه جي آهي ٻه ٻه
ڏاهاڪن کان موجود ثانوي وَ اعلي ثانوي درجن جا سائنسي ڪتاب روائيز نه ٿيا
آهن. ڇا سائنس انهن ڏهاڪن ۾ ايتري به ترقي ناهي ڪئي جو انهي جا ڪجهه باب يا
ڪجهه ٽاپڪ ئي روائيز ڪرڻ ضروري ٿي ويو هجي. چاچا جي اها ڳالهه ته مون کي
به دل سان لڳي. ڪئميسٽري سان وابسته هوندي مون کي اهو شدت سان احساس آهي ته
ڪئمسٽري جا ڪتاب هاڻي روائيز ٿيڻ کپن. ٻيو نه ته پيرياڊڪ ٽئبل ئي تبديل
ٿئي جنهن ۾ هن مهل تائين مليل عنصرن جو تعداد اسان جي انهن ڪتابن ۾ گهڻو
گهٽ لکيل آهي.</span></span></div>
<div style="text-align: center;">
<span style="font-size: large;"><b><span style="font-family: 'MB Sindhi Web';">پڙهائڻ وارا:</span></b></span></div>
<div style="text-align: center;">
<span style="font-size: large;"><span style="font-family: 'MB Sindhi Web';">استاد
جو مرتبو ۽ شان ڪنهن کان ڳجهو ناهي. استاد ئي آهن جن جي محنتن سان بهترين
قومون وجود وٺنديون آهن ۽ استاد ئي آهن جن ڪري قومون پوئتي رهجيو وڃن.
استادن جي چونڊ هڪ تمام اهم ۽ حساس مسئلو آهي پر شايد ٻين قومن وٽ. اسان وٽ
ته اهو ڪم واندن لاءِ آهي. جيڪو ٻه اکر پڙهي گريجوئيشن جي ڊگري فائيل ۾
ويڙهي رکي ۽ پاڻ واندو جانٺا هڻندو وتي انهي کي هتان هُتان چئو چوان ڪرائي
ماستري وٺي ڏيو. دليل اهو ته ڀلا هڪ گهر جي چلهه ته ٻرندي. ۽ اهو بقايا عمر
لاءِ اها سيٽ والاري نسل در نسل ويهي شاگردن جي ٻيڙي ٻوڙيندو انهي جي ڪنهن
کي ڪا فڪر ناهي. ۽ هجي به ڇو؟ آئي ايم ايف پئسا ڏنا ته جاهل ڀرتي ڪريو. ۽
پاڻ کي پنهنجن هٿن سان تباهه ڪريو. حڪومت به خوش ته نوڪرين کي ڪئش ڪرائي
پئسو ۽ ووٽ ٻئي وٺي وٺبا. باقي اسان مان گهڻا چُپ ته گهڻا رڳو بند ڪمرن ۾
تنقيد ۾ پورا آهن. تبديلي اچڻ ته پري پر ان جي شروعات جا محرڪ به ڪوما ۾
نطر ٿا اچن. باقي انهن استادن مان ڪنهن تي ايجوڪيشن آفيسر يا سيڪريٽري ٿوري
سختي ڪئي ته ٻارن کي پڙهائي. اسڪول جي ايس ايم سي نه کا. ايمانداري ڪر. ته
اسان سڀ چئو چوان ڪرائڻ ۾ لڳي وينداسين. ۽ ڏسڻا وئسڻا پيا تائيد ڪندا ته
يار جهان ايئن ئي پيو هلي انهي آفيسر جو ته دماغ خراب ٿيو آهي.</span></span></div>
<div style="text-align: center;">
<span style="font-size: large;"><b><span style="font-family: 'MB Sindhi Web';">ڪجهه چڱا پوءِ به اچيو وڃن:</span></b></span></div>
<div style="text-align: center;">
<span style="font-size: large;"><span style="font-family: 'MB Sindhi Web';">چاچا
هاڻي سسٽم تي ڳالهائي نتيجن طرف اچڻ لڳو. چئي سسٽم جو کڻي ستياناس آهي.
پوءِ به چار چـڱا پڙهيا لکيا ڪامپيٽنٽ نڪريو اچن! ڇو؟ ڪيئن؟ اهو سوال انهن
تنقيد ڪندڙن کان به آهي جيڪي بيهي سنڌي قوم، ظلم، هاءِ گهوڙا، سامراج وغيره
وغيره وارا لفظ استعمال ڪندي جذباتي تقريرون ڪن ٿا ۽ ستل قوم کي سڄاڳ ڪرڻ
جي ڪوششن جي دعوي ڪن ٿا.جنهن جو مطلب ته هو پاڻ سڄاڳ آهن. پر سوال اهو آهي
ته اوهان اهڙا سڄاڳ ۽ پڙهيا لکيا آڪسفورڊ ۽ ڪئمبرج يونيورسٽي کان ته نه ٿي
آيا آهيو. جڏنهن اوهان اِنهي اهڙي ئي سسٽم ۾ پڙهي لکي انهي قابل ٿيا آهيو
جو قوم سڄي سڄاڳ ڪرڻ جي ڪوشش ڪيو ٿا ته معني ٿوري گهڻي ڪوشش سان انهي
ناڪاره سسٽم هوندي به اهل بڻجي سگهجي ٿو. ۽ ها ڪيئي نوجوان پنهنجي مورثي
ذهانت، محنت ۽ غير نصابي مطالعي جي زور تي نڪري ٿا اچن جن ۾ ڪي ڪڻا هجن ٿا.
پر اسان وٽان اهي نوجوان هُو (ٻاهر وارا) تمام ٿوري اگهه تي وٺيو وڃن.
اسڪالرشپس، ڊالر پيڊ نوڪريون وغيره وغيره. کوڙ اهڙيون هرکائندڙ شيون آهن جو
قابل سخص انهن کي ڏسي هن ملڪ جي انتهائي غير محفوظ زندگي کان پاڻ بچائي
هُتي هليا ٿا وڃن. نه ته ناسا جهڙي اداري ۾ اسي فيصد ملازم ٽين دنيا جي
ملڪن جا ماڻهو نه هجن ها. اهي پنهنجي ملڪن ۾ اهڙي ناسا هلائي پيا سگهن. پر
جتي هڪ سائنٽسٽ کي نظر بند ڪيو وڃي. جتي هڪ انجنيئر جي ڪم کي پرکڻ بجاءِ هن
کي بچپن ۾ هنيل ڪنهن کي ٿڦڙ جي ايف آءِ آر آڌار بدنام ڪيو وڃي ته اهو ايئن
ئي ٿيندو جيئن ٿيندو ٿو ٿو اچي.</span></span></div>
<div style="text-align: center;">
<span style="font-size: large;"><span style="font-family: 'MB Sindhi Web';">چاچا
جي ڳالهه پوري ٿي ته مرتضي پڇيو “پر چاچا مسئلي جو ڪو حل به ته ٻڌايو”
چاچا ڪهڙو حل ٻڌايو اهو مون کي سمجهه ۾ نه آيو. سو هن موضوع جي جواب ۾ چاچا
اهو حل ڏي ته بهتر ٿيندو. باقي منهنجي نظر ۾ مسئلو سڄو مجبور ۽ ڪي قدر نا
اهل حڪمراني آهي. جنهن جا ذميوار اسان پاڻ آهيون. اسان هنن کي گهٽ وڌ
ڳالهائڻ بجاءِ پاڻ ڏي ڏسون. ڏسون ته ڪٿي فالٽ آهي جو اسان وٽ ووٽ ڏيڻ وقت
اميدوارن واري پاسي سڀ رڍون ڪار ٻوٿيون وارو حساب ڇو آهي؟ ڇو اهو
پارليامينٽ ۾ اچڻ لاءِ اليڪشن نه ٿو وڙهي جنهن کي اسان ووٽ ڏيڻ چاهيون ٿا. ۽
جواب هڪ ئي آهي تعليم. . . . . . . تعليم لاءِ اسان کي پاڻ ذاتي طور ڪوشش
وٺڻي پوندي. هڪ نوڪري يا هزار رپيا هر مهيني ملڻ تي اکيون پوري انهي جي
نشان تي ٺپو هڻڻ واري ڳالهه جو ٻيو رخ سمجهڻ لاءِ تعليمي تناسب وڌائڻو
پوندو. ۽ اهو ڪو ٻيو نه اسان مان هر هڪ کي فردِ واحد طور ڪرڻو پوندو. اهو
روايتي دليل ڇڏڻو پوندو ته ڇا پڙهايون ٻارن کي؟ نوڪريون آهن ڪونه. نيا<span style="font-size: large;"><b>ڻ</b></span>يون
پڙهي ڇا ڪنديون. اڄ آهن سڀاڻي پنهنجا گهر وڃي وسائينديون.</span></span></div>
Abdul Hafeez Lagharihttp://www.blogger.com/profile/10746917615851763902noreply@blogger.com0